تقیه
تَقیه ابراز عقیده یا انجام دادن کاری بر خلاف نظر قلبی خود به دلایلی خاص است. ادله قرآنی، روایی و عقلی بر جواز تقیه دلالت دارند.
تقیّه کردن در چه مواردی جایز است؟
هر جا که تشخیص دهد اگر عمل بر خلاف آنچه را که مخالف انجام می‌دهد، صورت بگیرد، موجب ضرر به نفس یا عِرض یا مال معتنی به باشد و راه چاره‌ای بجز هماهنگی با آنان نداشته باشد، تقیه جایز است.
هر جا که تشخیص دهد اگر عمل بر خلاف آنچه را که مخالف انجام می‌دهد، صورت بگیرد، موجب ضرر به نفس یا عِرض یا مال معتنی به باشد و راه چاره‌ای بجز هماهنگی با آنان نداشته باشد، تقیه جایز است.
عنوان سوال:
تقیّه کردن در چه مواردی جایز است؟
پاسخ:
هر جا که تشخیص دهد اگر عمل بر خلاف آنچه را که مخالف انجام می‌دهد، صورت بگیرد، موجب ضرر به نفس یا عِرض یا مال معتنی به باشد و راه چاره‌ای بجز هماهنگی با آنان نداشته باشد، تقیه جایز است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- گفتگوی تلفنی با نامحرم در چه مواردی جایز است؟
- سقط عمدی جنین یا جلوگیری از بارداری بطور موقّت از طریق بکارگیری وسائل و مواردی که از انعقاد جلوگیری می‌کند جایز است؟
- در مواردی که قرعه استعمال میشود آیا ترتیب آثار آن لازم است و تخلّف از مقتضای آن و عدول از آن جایز نیست؟
- با عنایت به این که در بعضی از مسافرتهای خارجی، انسان مجبور به تراشیدن صورت می‌باشد، آیا میتوان تقیّه نمود؟
- در مورد پرسش قبلی سبّ ظالمین و غاصبین در حقّ ائمه 7 با رعایت ضوابط تقیّه چه حکمی دارد؟
- با توجّه به سئوال مزبور آیا بین مواردی که درمان آن هزینه بالایی دارد مثل جرّاحی قلب با مواردی که چنین نیست تفاوتی هست؟
- خروج زن بدون اجازه شوهر، در چه مواردی شرعاجایز است؟
- با توجّه به سئوال قبلی در عوارض زایل شدنی، آیا بین مواردی که درمانش زمان زیادی لازم دارد مثل بیماری سل با مواردی که چنین نیست مثل تب و لرز تفاوتی هست؟
- در مواردی که شئ متنجّس احتیاج به تعدّد شستن دارد آیا موالات لازم است؟
- سهم امام 7 که طلبهها میگیرند، در چه مواردی باید مصرف کنند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] در چه مواردی دروغ گفتن جایز است؟
- [آیت الله بهجت] در چه مواردی دروغ جایز است؟
- [سایر] در چه مواردی گرفتن ربا جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در چه مواردی قسم دروغ جایز است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در جایی که تقیه واجب است، شخصی تقیه نکرد و وضو برخلاف تقیه گرفت، آیا وضوی او صحیح است؟
- [سایر] در مواردی که پیوند عضو جایز است ؛ آیا خرید و فروش اعضا و کلیه جایز است؟
- [آیت الله سیستانی] مواردی که دعای فارسی در قنوت جایز است چیست؟
- [آیت الله بهجت] در چه مواردی جایز است معتکف از مسجد خارج شود؟
- [سایر] در چه مواردی جایز است نماز را بشکنیم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در چه مواردی نبش قبر مسلمان جایز می باشد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- جایی که انسان باید تقیّه کند میتواند بر فرش ومانند آن سجده نماید در صورتی که عرفاً چاره ندارد، ولی اگر بتواند بر حصیر یا چیزی که سجده بر آن صحیح می‌باشد، طوری سجده کند که بزحمت نیفتد، نباید بر فرش ومانند آن سجده نماید.
- این عمل بانک که قبول گشایش وانجام تعهّدات باشد، جائز است همینطوری که برای خریدار نیز عمل گشایش اعتبار جائز است واشکال ندارد.
- جائز است عبور ومرور از زمین مساجدی که در خیابان واقع شده و همچنین جائز است عبور از زمینهای مدارس دینی وحسینیههایی که در خیابان واقع شدهاند.
- کسی که وظیفه او روزه گرفتن در مسافرت است مانند مکاری و کسانی که سفر شغل آنان می‌باشد اگر پس از طلوع صبح ونیّت روزه با هواپیما به محلّ دیگری مسافرت بکند که در آنجا صبح نشده باشد آیا خوردن و آشامیدن و بجا آوردن سایر مفطرات بر او جائز است یا نه؟ ظاهر آن است که جائز باشد بلکه شبههای در جائز بودن آن نیست چون او در محلّی وارد شده است که آنجا شب است وشب روزه گرفتن جائز نیست.
- کسی که چیزی را اجاره داده، تا آن چیز را تحویل ندهد، حقّ ندارد اجاره آن را مطالبه کند و نیز اگر برای انجام عملی اجیر شده باشد پیش ازانجام عمل حقّ مطالبه اجرت را ندارد مگر در مواردی که معمول است مانند نماز و روزه قضأ.
- خوردن و آشامیدن از ظرف طلا و نقره و استعمال آنها حرام است و اگر برای زینت اطاق باشد جائز است اگرچه احتیاط استحبابی ترک آن است و همچنین جائز است نگاهداشتن آنها برای ذخیره اگرچه احتیاط مستحب نگاه نداشتن آنها است.
- فروش وخرید سهام واسناد بهادار از شرکتهای سهامی در صورتیکه در آن شرکتها معاملات ربوی انجام نشود، جائز است ولی اگر معاملات ربادار در آن شرکتها انجام شود، خرید سهام ولو بنحو الشرکه، جائز نیست.
- هرگاه برای ادب دستها را روی هم بگذارد، اگرچه مثل آنها نباشد، بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند، ولی اگر از روی فراموشی یا ناچارییا برای کار دیگری مثل خاراندن دست ومانند آن، دستها را روی هم بگذارد، اشکال ندارد. چهارم از مبطلات نماز آن است که بعد از خواندن حمد، آمین بگوید، ولی اگر اشتباهاً یا از روی تقیّه بگوید، نمازش باطل نمیشود. پنجم از مبطلات نماز آن است که عمداً یا از روی فراموشی پشت به قبله کند، یا به طرف راست یا چپ قبله برگردد، بلکه اگر عمداً به قدری برگردد که نگویند رو به قبله است، اگرچه بطرف راست یا چپ نرسد، نمازش باطل است.
- آیا جائز است که بانک چنین عملی را انجام دهد وگرفتن آن جائزه شرعاً جائز است یا نه؟ در این مسأله تفصیل هست به این که اگر عمل قرعه کشی پس از اعلام بانک بصورت شرط از طرف مشتریان نباشد وپول خود را به این شرط نگذارند که قرعه کشی انجام شود، بلکه قرعهکشی فقط بعنوان تشویق مشتریان بوده باشد که بیشتر پول در آن بانک بگذارند و یا اشخاصی حساب در آن بانک باز کنند، در این صورت عمل قرعه جائز است و کسی که قرعه به نام او اصابت کند جائز است آن جائزه را بگیرد و اگر عمل قرعهکشی چنانچه بنحو شرط ضمن عقد مانند عقد قرض و یا عقد دیگری بوده باشد، انجام بگیرد و از باب وفا به آن شرط قرعه بکشند، جائز نمیباشد وگرفتن جائزه نیز برای کسی که قرعه به نام او اصابت کرده است به عنوان وفا به آن شرط جائز نمیباشد.
- جائز نیست انسان در مرگ کسی صورت وبدن را بخراشد وبخود لطمه بزند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] - در مواردی که جایز است از مسجد بیرون رود، بیشتر از زمانی که برای انجام آن امر لازم است، نباید خارج مسجد نماند. خروج از محل اعتکاف
- [آیت الله سیستانی] جائی که انسان باید تقیّه کند ، میتواند بر فرش و مانند آن سجده نماید ، و لازم نیست برای نماز به جای دیگر برود یا نماز را تأخیر بیندازد تا در همانجا بعد از رفع سبب تقیّه بجا آورد ، ولی اگر بتواند در همان مکان بر حصیر یا چیزی که سجده بر آن صحیح می‌باشد ، طوری سجده کند که مخالفت تقیّه نکرده باشد ، نباید بر فرش و مانند آن سجده نماید .
- [آیت الله اردبیلی] انسان میتواند در جایی که باید تقیّه کند، بر فرش و مانند آن سجده نماید و لازم نیست برای فرار از تقیه به مکان دیگر برود، ولی اگر در آن جا چیزی مثل حصیر یا سنگ که سجده بر آن صحیح است وجود داشته باشد و سجده بر آن نیز محذوری نداشته باشد، باید بر آن سجده کند.
- [آیت الله سیستانی] بانکهای مشترک در مواردی که گذشت حکم بانکهای دولتی را دارد و اموال موجود در آن حکم اموال مجهولالمالک را دارد بدون اذن حاکم شرع تصرف در آن جایز نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] جائی که انسان باید تقیّه کند می تواند بر فرش و مانند آن سجده کند و لازم نیست برای نماز به جای دیگر برود ولی اگر در آن مکان حصیر یا سنگ یا چیزی که سجده بر آن صحیح است وجود دارد و بتواند طوری بر آن سجده کند که خلاف تقیه نباشد باید بر آن سجده نماید.
- [آیت الله مظاهری] جایی که انسان باید تقیّه کند میتواند بر فرش و مانند آن سجده نماید، و چنانچه میتواند، لازم است برای نماز به جای دیگر برود.
- [آیت الله وحید خراسانی] هرگاه از روی فراموشی یا ناچاری یا تقیه یا برای کار دیگر مثل خاراندن دست و مانند ان دستها را روی هم بگذارد اشکال ندارد
- [امام خمینی] اگر قطع عضو را بعد از مردن جایز دانستیم، بعید نیست که در حال حیات، فروش آن جایز باشد، و انسان بتواند اعضای خودش را بفروشد برای پیوند، در مواردی که قطع جایز است، بلکه جواز فروش تمام جسم را برای تشریح در موردی که جایز است، خیلی بعید نیست. اگر چه بیاشکال نیست لکن گرفتن مبلغی برای اجازه دادن در مورد جواز مانع ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] جائی که انسان باید تقیه کند می تواند بر فرش و مانند آن سجده نماید و لازم نیست برای نماز به جای دیگر برود .
- [امام خمینی] جایی که انسان باید تقیه کند می تواند بر فرش و مانند آن سجده نماید و لازم نیست برای نماز به جای دیگر برود.