اعتیاد
عادت کردن و خو گرفتن را اعتیاد گویند. این عنوان به مناسبت در باب‌های زکات، خمس، صوم، حج و نکاح مطرح شده است.
آیا اعتیاد شدید به سیگار، نوعی مریضی حساب می‌شود و فرد معتاد به آن، می‌تواند افطار کند؟
افطار کردن جایز نیست.
افطار کردن جایز نیست.
پاسخ:
افطار کردن جایز نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- با نظر به اینکه شروع اعتیاد اکثر افراد معتاد به موادّ مخدّر از سیگار بوده است و علّیت مقدّمی آن برای اعتیاد به این موادّ غیر قابل انکار است بنابراین حکم استفاده از سیگار به خصوص برای نوجوانان و جوانان چیست؟
- حکم ارتباط جوانان با افراد معتاد به ویژه در مواردی که می‌تواند زمینهای برای اعتیاد آنان باشد چیست؟
- حکم ازدواج با افراد معتاد چیست و یا سختگیری خانوادهها در خصوص شرط عدم اعتیاد مرد برای ازدواج می‌تواند مجوّز شرعی داشته باشد یا خیر؟
- آیا بر افراد واجب است که از باب امر به معروف و نهی از منکر افراد معتاد را به ترک از اعتیاد وادار سازند؟
- آیا جایز است از مسلمان زنده یا مرده عضو مورد نیاز را به فرد مریضی پیوند زد؟
- آیا فرد لال می‌تواند نماز میّت بخواند و بر فرض جواز آیا نمازش اکتفاء از نماز میّت فرد صحیح میکند؟
- برخی از معتادان ادّعا میکنند که در صورت ترک اعتیاد ضرر بدنی یا روانی شدید به آنها وارد می‌شود اولاآیا بدون تائید پزشک چنین ادّعایی از آنان قابل پذیرش است و می‌تواند مجوّزی برای ادامه اعتیاد آنان باشد یا خیر و ثانیادر صورتی که پزشک ادّعای آنان را تائید کند چه حکمی خواهد داشت؟
- آیا فرد عامی باید تقیلد کند یا اینکه می‌تواند وظایفش را بر طبق احتیاط انجام دهد؟
- اگر کسی از بانک وام بگیرد، آیا می‌تواند در وقت حساب سال مبلغ بدهکاری را بعنوان قرض کسر نماید؟
- آیا مرجع و یا وکیل او، می‌تواند خمس را بعد از حساب کردن، به مقلّد خود ببخشد و نگیرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کشیدن سیگار به صورت تفریحی در صورتی که اعتیاد نیاورد چه حکمی دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] کسانی که معتاد به دخانیات (سیگار، قلیان) و حتّی مواد مخدّرند (تریاک و این گونه چیزها) آیا در حالت روزه می‌تواند به مقدار ضرورت استفاده نمایند و مبطل روزه نیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجّه به عمومیّت یافتن استفاده از موادّ مخدّر، و مفاسد مترتّب بر آن، نیاز است که احکام مربوط به این موضوع به صورت واضح مشخّص شود، و در اختیار عموم قرار گیرد. مستدعی است در خصوص موارد زیر نظر مبارک را مرقوم فرمایید. 1 حکم استفاده از انواع موادّ مخدّر، مانند: تریاک، هروئین، مرفین، حشیش، چرس، ماری جوانا، ال، اس، دی، و موادّی که اثراتی به مانند این مواد دارند، برای معتاد و غیر معتاد چیست؟ 2 حکم خرید و فروش موادّ مخدّر چیست؟ آیا شخص در صورت فروش یا خرید مواد، مالک پول دریافتی، یا مادّه خریداری شده می شود؟ 3 حکم شرکت در جلساتی که در آن از موادّ مخدّر استفاده می شود چیست؟ در مواردی که احتمالِ خطرِ معتاد شدن وجود داشته باشد چه می فرمایید؟ 4 ارتباط جوانان با افراد معتاد، به ویژه در مواردی که می تواند زمینه ای برای اعتیاد آنان باشد، چه حکمی دارد؟ 5 حکم ازدواج با افراد معتاد چیست؟ آیا سختگیری خانواده ها در خصوص شرط عدم اعتیاد مرد برای ازدواج، می تواند مجوّز شرعی داشته باشد؟ 6 آیا بر افراد واجب است که از باب امر به معروف و نهی از منکر، افراد معتاد را به ترک اعتیاد وادار سازند؟ 7 آیا بودن مجوّز پزشک، و به بهانه استفاده دارویی و با تشخیص شخصی، می توان از موادّ مخدّر استفاده کرد؟ 8 حکم استفاده تفنّنی و سرگرمی از موادّ مخدّر، به خصوص تریاک چیست؟ به ویژه که امروزه استفاده تفنّنی از این مواد، بیشترین کمک به فروشندگان این مواد است، و آنها را در گسترش آن یاری می کند. 9 با نظر به این که شروع اعتیاد اکثر افراد معتاد به موادّ مخدّر از سیگار بوده، و علّیّت مُقدِّمی آن برای اعتیاد به این مواد غیر قابل انکار است، حکم استفاده از سیگار، به خصوص برای نوجوانان و جوانان چیست؟
- [آیت الله سیستانی] آیا کسی که معتاد به سیگار یا تریاک باشد و در ماه مبارک فقط در صورتی می تواند روزه بگیرد که سیگار یا تریاک مصرف نماید آیا می تواند روزه بگیرد یا خیر؟
- [آیت الله مظاهری] کشیدن سیگار برای کسانی که به آن اعتیاد شدید دارند و در حال روزه ناخودآگاه به سوی آن میروند، آیا اشکالی دارد؟
- [سایر] چرا یک فرد معتاد به مواد خود به تنهایی قادر به ترک نیست؟
- [آیت الله سبحانی] فتوای حضرت عالی در خصوص فرد معتاد چیست؟ آیا گنهکار است یا بیمار؟
- [سایر] خواستگاری دارم که سیگار میکشد. مصرف سیگار تا چه حد می‌تواند در زندگی زناشویی تأثیرگذار باشد؟
- [آیت الله نوری همدانی] مردی معتاد و دارای مرض روانی بود و بیکار نیز میباشد برای سومین بار هم به زندان افتاده است، ولی مرد منکِر است، البته اعتیاد و مریضی ایشان نزد دکترهای متعدّد و دکتر و پزشک قانونی به اثبات رسیده و همسرش تقریباً چهارده سال با مشکلات گوناگون با او زندگی کرده و دو فرزند او را بزرگ نموده، با توجّه به شروطی که در عقدنامهها نیز به آنها اشاره شده، آیا شرعاً حقِّ طلاق را دارد یا خیر؟
- [سایر] بعد از چه مدت زمان از ترک سیگار، سلامت فرد بهبود مییابد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که می‌تواند وقت را تشخیص دهد، اگر به گفته کسی که میگوید مغرب شده واطمینان برای او حاصل نشده باشد افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است، قضا وکفّاره بر او واجب می‌شود.
- اگر فقیری بمیرد ومال او به اندازه قرضش نباشد، انسان می‌تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکاْ حساب کند و همچنین اگر مال او به اندازه قرضش باشد وورثه قرض او را ندهند، یا به جهت دیگر انسان نتواند قرض خود را بگیرد، می‌تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکاْ حساب کند.
- کسی که از کسب وتجارت فائدهای برده، اگر مال دیگری هم دارد که خمس آن واجب نیست، می‌تواند مخارج سال خود را فقط از فائده کسب حساب کند.
- کسی که بدهکار است و نمیتواند بدهکاری خود را بدهد، اگرچه فقیر نباشد، انسان می‌تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکاْ حساب کند.
- اگر زمینی را بخرد و در آن زمین گندم یا جو بکارد، پولی را که برایخریدن زمین داده جز مخارج حساب نمیشود، ولی اگر زراعت را بخرد، پولی را که برای خرید آن داده می‌تواند جز مخارج حساب نماید و از حاصل کم کند، امّا بهتر آن است که قیمت کاهی را که از آن به دست میآید، از پولی که برایخرید زراعت داده کسر نماید مثلاً اگر زراعتی را پانصد تومان بخرد وقیمت کاه آن صد تومان باشد، فقط چهار صد تومان آن را می‌تواند جز مخارج حساب نماید.
- اگر برای شخم زدن یا کار دیگری که تا چند سال برای زراعت فائده دارد خرجی کند، می‌تواند آن را جز مخارج سال اوّل حساب نماید در صورتی که کار، مال سال اوّل بوده گرچه برای سالهای بعد هم نفع دارد وگرنه به نسبت حساب نماید.
- کسی که بدون گاو وچیزهای دیگری که برای زراعت لازم است نمیتواند زراعت کند، اگر آنها را بخرد و به واسطه زراعت بکلّی از بین بروند می‌تواند تمام قیمت آنها را جز مخارج حساب نماید ولی اگر مقداری از قیمت آن کم شود و یا اصلاً کم نشود نمیتواند قیمت آنرا جز مخارج حساب نماید.
- اگر به کسی که بدهکار است ونمیتواند بدهی خود را بدهد زکاْ بدهد، بعد بفهمد قرض را در معصیت مصرف کرده، چنانچه آن بدهکار فقیر باشد، می‌تواند آنچه را به او داده بابت زکاْ حساب کند، ولی احتیاط واجب آن است که اگر از آن معصیت توبه نکرده، چیزی را که به او داده بابت زکاْ حساب نکند.
- اگر پیش از آن که زکاْ بر او واجب شود، چیزی بابت زکاْ به فقیر بدهد، زکاْ حساب نمیشود و بعد از آن که زکاْ بر او واجب شد، اگر چیزی را که به فقیر داده از بین نرفته باشد و آن فقیر هم به فقر خود باقی باشد، می‌تواند چیزی را که به او داده بابت زکاْ حساب کند.
- کسی که بدون گاو وچیزهای دیگری که برای زراعت لازم است می‌تواند زراعت کند، اگر اینها را بخرد، نباید پولی را که برای خرید اینها داده جز مخارج حساب نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] کسی که قضای روزه ماه رمضان گرفته است، در صورت وسعت وقت پیش از ظهر می‌تواند افطار کند و آن قضا را در وقت دیگری انجام دهد، ولی افطار بعد از ظهر حرام است، و اگر بعد از ظهر افطار کند باید کفاره بدهد و کفاره او اطعام ده فقیر و در صورت عدم توانایی سه روز روزه گرفتن است.
- [آیت الله سبحانی] فرد معتکف می تواند کارهای مباح را در مسجد انجام دهد، مثلاً به حساب زندگی خود برسد، و دفاتر خود را تنظیم کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که از مستحقّ طلبکار است می‌تواند طلب خود را بابت خمس حساب کند.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که از مستحقِّ خمس، طلبکار است، می‌تواند طلب خود را بابت خُمس حساب کند.
- [آیت الله خوئی] فطرة مهمانی که بعد از غروب شب عید فطر وارد می‌شود درصورتی که نانخور او حساب شود بنابر احتیاط واجب است والا واجب نیست اگرچه پیش از غروب او را دعوت کرده باشد و در خانة او هم افطار کند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر وسایل زراعت ملک خود او باشد، می‌تواند کرایه آنها را از مخارج حساب کند، به شرط این که اگر از آنها در آن زراعت استفاده نمیکرد، میتوانست آنها را کرایه بدهد و در غیر این صورت نمیتواند کرایه آنها را از مخارج حساب نماید؛ ولی چنانچه به واسطه زراعت مستهلک شده باشند، می‌تواند هزینه استهلاک آنها را جزء مخارج حساب نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر وسایل و لوازمی را که برای کشاورزی نیاز دارد، بخرد و به سبب زراعت، آنها به کلّی از بین بروند، می‌تواند قیمت آنها را جزء مخارج حساب نماید و اگر از بین نروند، نمیتواند قیمت آنها را از مخارج حساب نماید، ولی همان گونه که گفته شد، می‌تواند کرایه آنها را جزء مخارج زراعت به حساب آورد.
- [آیت الله سیستانی] فطره مهمانی که بعد از غروب شب عید فطر وارد می‌شود در صورتی که نان خور او حساب شود بنابر احتیاط فطره او واجب است و الاّ واجب نیست ، و کسی را که انسان برای افطار شب عید دعوت میکد نان خور به حساب نمیآید ، وفطرهاش بر صاحبخانه نیست .
- [آیت الله بهجت] خرجهایی را که انسان برای بهدست آوردن فایده میکند، مانند دلالی و حمالی، می‌تواند جزء مخارج سالیانه حساب نماید.
- [آیت الله بروجردی] خرجهایی را که انسان برای به دست آوردن فایده میکند مانند دلاّلی و حمّالی می‌تواند جزء مخارج سالیانه حساب نماید.