کفاره
کفاره به معنای پوشاندن می‌باشد و شأن کفاره، پوشاندن خطیئه است. "کفاره" در شرع مقدس به عبادت خاصی اطلاق می‌شود که برای عقوبت افراد، سقوط عقوبت یا تخفیف در آن تعیین شده است.
هر گاه شخصی بعد از پیری مثلاً ده روز افطار کرد آیا ده مد کفّاره – که باید بدهد – می‌تواند به یک نفر بدهد، یا باید به ده نفر بدهد؟
می‌تواند به یک نفر بدهد بخلاف اطعام ستّین مسکینا.
می‌تواند به یک نفر بدهد بخلاف اطعام ستّین مسکینا.
عنوان سوال:
هر گاه شخصی بعد از پیری مثلاً ده روز افطار کرد آیا ده مد کفّاره – که باید بدهد – می‌تواند به یک نفر بدهد، یا باید به ده نفر بدهد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخص به جهت پیری روزه را افطار نمود، کفّاره ده روز را - مثلاً که ده مُد است - می‌تواند به یک نفر بدهد، یا باید هر مُدّی را به یک نفر بدهد؟
- شخصی که کفّاره ماه رمضان به او تَعَلُّق گرفته و اختیار اطعام شصت مسکین را نموده، آیا می‌تواند به هر مسکینی پول طعام یک نفر را بدهد یا خیر؟
- زن پیر که قادر بر گرفتن روزه نیست و باید برای هر روزی مُدّی ازطعام کفّاره بدهد، اگر شوهر او فقیر باشد می‌تواند کفّاره خود را به شوهر بدهد؟ و بعد از دادن آیا شوهر می‌تواند همان کفّاره را به مصرف نفقه آن زن برساند یا خیر؟
- شخصی به کفّاره تظلیل در احرام عمره در مکّه عمل نکرده، آیا دربلد خود می‌تواند عمل کند؟ و آیا تظلیل مکَره و مضطَر و ناسی نیز موجب کفّاره است یا خیر؟
- زنی که در اثر ضعف، قدرت گرفتن روزه را ندارد و باید کفّاره بدهد، می‌تواند کفّاره خود را به شوهر خود که فقیر است بدهد؟ و در صورتی که بتواند، پس از گرفتن اگر آن کفّاره را به خرج همان زن برساند جایز است یا خیر؟
- در کفّاره افطار عمدی روزه رمضان، هر گاه شخص اختیار دو ماه روزه را بنماید، آیا می‌تواند تمام دو ماه را متفرّقاً روزه بگیرد، یا باید سی و یک روز از آن را متوالیاً روزه بگیرد؟ و آیا می‌تواند بیست و نه روز متفرّق را مُقَدَّم بدارد، بعد سی و یک روز متوالی را بگیرد یا خیر؟
- شخصی عمداً روزه رمضان را به یکی از مبطلات باطل کرده، بعداً قضای آن روز را گرفته ولی کفّاره آن را به یکی از خصال ثلاثه عمل نکرده و میخواهد در ایّام رجب روزه مستحبّی بگیرد، آیا می‌تواند یا خیر؟
- شخصی در ماه رمضان روزه را عصیاناً افطار نمود و در بین روز محتاج به غسل شد، هر گاه بخواهد غسل ارتماسی کند غسلش صحیح است یاخیر؟
- آیا احتمال مطلق ضرر مجوّز افطار است؟ به این معنی که مثلاً شخصی به مرض سودا مبتلاست و احتمال میدهد که روزه به این مرض مضرّباشد، ولی ضرر آن چندان غیر قابل تحمّل نیست، آیا در این صورت می‌تواند روزه را بخورد؟
- شخصی در ماه رمضان نیّت روزه ندارد و بنا ندارد روزه بگیرد و در روز قبل از خوردن و آشامیدن عمل حرامی مثل زنا یا استمناء مرتکب شود، آیا در این صورت نیز باید کفّاره جمع بدهد، یا چون بنای روزه گرفتن نداشته، کفّاره ندارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] شخصی روزه ماه رمضان را عمدا نگرفت، آیا علاوه بر قضای روزه و یکی از کفّارات ثلاث، باید برای هر روزی یک مدّ طعام نیز بدهد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که میخواهد کفاره عمدی روزه را بدهد و نمیتواند به 60 نفر یکجا طعام بدهد،آیا می‌تواند به یک خانواده شش نفری،ده مرتبه طعام بدهد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر کسی در قضای روزه ی ماه رمضان، بعد از ظهر افطار کند و از حرام بودن افطار اطلاعی نداشته است، آیا کفاره (دادن ده مُد طعام به ده فقیر) بر او واجب است؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که به واسطه پیری نمیتواند روزه بگیرد و بعداً هم نمیتواند قضا کند، آیا لازم است کفاره بدهد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا کفّاره روزههای ماه رمضان که پدر به طور عمدی افطار کرده، برعهده پسر بزرگتر است؟ کفّاره روزههایی که از روی عذر نگرفته (مدّ طعام)، برعهده چه کسی است؟
- [آیت الله خوئی] آیا مستحقین کفارات از قبیل کفاره روزه ماه مبارک رمضان که عمداً روزه را افطار میکرده و غیره، میتوانند که مثلاً یک مد طعام را به مبلغ وجهی که قیمت آن است صلح کنند یا باید حتماً طعام داده شود؟
- [آیت الله مظاهری] شخصی که برای قضای روزه ماه رمضان اجیر شده و بعد از ظهر افطار کرده، آیا کفاره دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی برای قضای روزه ماه رمضان اجیر شده و بعد از ظهر افطار کرده، آیا کفاره دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] نظر شریف جنابعالی درباره شخصی که بر اثر جهل به مسأله، عمداً روزه اش را افطار کرده، چیست؟ آیا فقط قضا بر او واجب است یا اینکه کفّاره هم باید بدهد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی نداند که افطار نمودن روزه، موجب کفّاره می‌شود، آیا افطار کردن او موجب کفّاره می‌شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که باید برای کفارهی یک روز، شصت فقیر را طعام بدهد، اگر به شصت فقیر دسترسی دارد، نباید به هر کدام از آنها بیشتر از یک مُد که تقریباً ده سیر است طعام بدهد، یا یک فقیر را بیشتر از یک مرتبه سیر نماید، ولی می‌تواند برای هر یک از عیالات فقیر، اگر چه صغیر باشند یک مُد به آن فقیر بدهد.
- کسی که می‌تواند وقت را تشخیص دهد، اگر به گفتهی کسی که میگوید مغرب شده افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است، قضا و کفاره بر او واجب می‌شود.
- کسی که به واسطهی پیری نمیتواند روزه بگیرد، یا برای او مشقّت دارد، روزه بر او واجب نیست؛ ولی در صورت دوم باید برای هر روز یک مد که تقریباً ده سیر است گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد.
- کسی که نمیتواند کفاره بدهد، بنا بر احتیاط واجب باید استغفار کند و هر وقت توانست باید کفاره را بدهد.
- کسی که کفارهی روزهی رمضان بر او واجب است، باید یک بنده آزاد کند، یا به دستوری که در مسألة بعد گفته می‌شود دو ماه روزه بگیرد، یا شصت فقیر را سیر کند، یا به هر کدام یک مد که تقریباً ده سیر است طعام یعنی گندم یا جو و مانند اینها بدهد و چنانچه اینها برایش ممکن نباشد، باید هیجده روز پی در پی روزه بگیرد و اگر نتواند بنا بر احتیاط واجب هر چند مُد که می‌تواند به فقرا طعام بدهد و اگر نتواند روزه بگیرد و طعام بدهد، باید استغفار کند، اگر چه مثلاً یک مرتبه بگوید:(اَستَغفِرُ اَللهَ) و احتیاط واجب آن است که هر وقت بتواند کفاره را بدهد.
- کسی که خمس یا زکات بدهکار است و کفاره و نذر و مانند اینها هم بر او واجب است و قرض هم دارد، چنانچه نتواند همهی آنها را بدهد، اگر مالی که خمس یا زکات آن واجب شده، از بین نرفته باشد، باید خمس و زکات را بدهد و اگر از بین رفته باشد، می‌تواند خمس یا زکات را بدهد، یا کفاره و نذر و قرض و مانند اینها را ادا نماید.
- یک نفر می‌تواند برای خواندن صیغهی عقد دائم یا غیر دائم از طرف دو نفر وکیل شود و نیز انسان می‌تواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیر دائم عقد کند، ولی احتیاط مستحب آن است که عقد را دو نفر بخوانند.
- اگر قضای روزهی رمضان را چند سال تأخیر بیندازد، باید قضا را بگیرد و برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد.
- کسی که فقط به اندازهی یک صاع که تقریباً سه کیلوست گندم و مانند آن دارد، مستحب است زکات فطره را بدهد و چنانچه عیالاتی داشته باشد و بخواهد فطرهی آنها را هم بدهد، می‌تواند به قصد فطره، آن یک صاع را به یکی از عیالاتش بدهد و او هم به همین قصد به دیگری بدهد و همچنین تا به نفر آخر برسد و بهتر است نفر آخر چیزی را که میگیرد به کسی بدهد که از خودشان نباشد و اگر یکی از آنها صغیر باشد، ولی او به جای او میگیرد و احتیاط آن است چیزی را که برای صغیر گرفته به کسی ندهد.
- اگر انسان بعد از آن که در حال حیض جماع کرده و کفاره آن را داده دوباره جماع کند، باز هم باید کفاره بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که باید برای هر روز یک مدّ طعام به فقیر بدهد، می‌تواند کفّاره چند روز را به یک فقیر بدهد.
- [آیت الله سیستانی] کسی که باید برای هر روز یک مُد طعام به فقیر بدهد ، می‌تواند کفاره چند روز را به یک فقیر بدهد .
- [آیت الله اردبیلی] کسی که باید برای هر روزه یک مُدّ طعام به فقیر بدهد، می‌تواند کفاره چند روز را به یک فقیر بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد، می‌تواند کفاره چند روز را به یک فقیر بدهد.
- [آیت الله بهجت] کسی که قضای روزه ماه رمضان گرفته است، در صورت وسعت وقت پیش از ظهر می‌تواند افطار کند و آن قضا را در وقت دیگری انجام دهد، ولی افطار بعد از ظهر حرام است، و اگر بعد از ظهر افطار کند باید کفاره بدهد و کفاره او اطعام ده فقیر و در صورت عدم توانایی سه روز روزه گرفتن است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که کفاره روزه ماه رمضان بر او واجب است، باید یک بنده آزاد کند، یا به دستوری که در مسائل بعد گفته می‌شود دو ماه روزه بگیرد، یا شصت فقیر را اطعام کند یا به هر کدام یک مد طعام بدهد. و اگر مقدار شصت مد برایش ممکن نباشد، هر چند مد که می‌تواند، به فقرا طعام بدهد و اگر یک مد هم نتواند طعام دهد استغفار میکند و احتیاط مستحب آن است که هر مقدار که می‌تواند به فقیر طعام دهد و احتیاط واجب آن است که هر وقت بتواند، کفاره بدهد و اگر مقداری داده، آن را تکمیل کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بدون عذر به عهد خود عمل نکند، باید کفّاره بدهد و کفاره آن مانند کفاره افطار روزه ماه رمضان است؛ یعنی باید شصت فقیر را یک مدّ طعام دهد، یا دو ماه پی در پی روزه بگیرد، یا یک بنده آزاد کند.
- [آیت الله خوئی] کسی که باید برای کفار یک روز شصت فقیر را طعام بدهد، نمیتواند به هر کدام از آنها بیشتر از یک مد که تقریباً ده سیر است طعام بدهد، یا یک فقیر را بیشتر از یک مرتبه سیر نماید، و زیادی را از کفاره حساب نماید ولی می‌تواند برای هر یک از عیالات فقیر اگرچه صغیر باشند یک مد به آن فقیر بدهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] لازم نیست کفاره هر روز را به یک فقیر بدهد، بلکه می تواند کفاره چندین روز را به یک نفر بدهد و اگر مقداری نان دهد که گندم آن به اندازه یک مد باشد کافی است، ولی پول آن را نمی تواند بدهد مگر این که اطمینان داشته باشد آن را برای خرید نان مصرف می کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که باید برای کفّاره یک روز، شصت فقیر را طعام بدهد اگر به شصت فقیر دسترسی دارد، نباید به هرکدام از آنها بیشتر از یک مد که تقریباً ده سیر است طعام بدهد، یا یک فقیر را بیشتر از یک مرتبه سیر نماید، ولی می‌تواند برایهر یک از عیالات فقیر اگرچه صغیر باشند یک مد به آن فقیر بدهد.