فلسفه تعدد زوجات چیست؟

مسأله تعدد زوجات یکی از احکام بسیار با اهمیت و ارزشمند از نظر اجتماعی و نظام خانوادگی دراسلام است. در قرون پیشین مستشرقین و اسلام‌شناسان غربی این مسأله را براسلام خرده می ‌گرفتند. اما تحقیقات اخیر و واقعیات و رخدادهای اجتماعی قرن ما اهمیت این حکم را به آنان ثابت کرد به طوری که اندیشمندانی چون برناردشاو، جان دیون پورت، گوستاو لوبون و در این رابطه از در تحسین آمدند و به حکمت آن گواهی دادند زیرا:

1. آمارهای موجود درسطح جهان نشان می ‌دهد میزان تولد دختر غالباً بیش از پسر می ‌باشد. بنابراین تکیه بر (تک زنی) باعث می ‌شود همواره تعدادی از زنان تا آخر عمر از نعمت ازدواج محروم بمانند و درتجرد و عزوبت به سربرند و این ظلمی ‌فاحش درحق آنان است.

2. در طول تاریخ همواره براثر حوادث اجتماعی- مانند جنگ‌ها- تعداد بیشماری از مردان تلف می ‌شوند و همسران آنان بی‌ سرپرست می‌ گردند. طبیعی است که غالب مردان جوان حاضر به ازدواج با چنین کسانی برای اولین بار نیستند. بنابراین اگر از نظر قانون و نظام اجتماعی اینان نتوانند به عنوان همسر دوم گزینش شوند همواره بدون شوهر خواهند ماند و این نیز ظلم برآنان است و تنها راه ‌حل آن جواز چند زنی با قیود و شرایط خاص است. جالب است بدانید که پس از جنگ جهانی دوم در آلمان چند هزار بیوه زن که سرپرستان خود را در جنگ از دست داده بودند به تظاهرات پرداخته و از کلیسا درخواست کردند که چند همسری را مجاز گرداند. ولی کلیسا در برابر این خواست سرسختی نشان داد و همین باعث شد که پس از آن فساد و بزهکاری در آلمان به شدت رواج یابد.

3. از نظر روان شناسی تفاوتی اساسی بین ساختار روانی و گرایش‌ها و عواطف زن و مرد وجود دارد. روان‌شناسان معتقدند که زنان به طور طبیعی (تک شوهرگرا) می ‌باشند و فطرتا از تنوع همسر گریزانند و خواستار پناه یافتن زیر چتر حمایت عاطفی و عملی یک مرد می ‌باشند و تنوع گرایی در زنان نوعی بیماری است. ولی مردان ذاتا تنوع گرا و (چند زن‌گرا) می ‌باشند و چنان که می ‌دانید احکام اسلام همه متناسب با نیازهای واقعی و ویژگی ‌ها و خصلت‌های ذاتی انسان‌ها وضع گردیده است. افزون برآن زنان در ایام معینی قابلیت تأمین جنسی مردان را ندارند. اکنون باید پرسید در برابر این حقایق چه باید کرد؟ در اینجا سه راه وجود دارد:

الف. همیشه تعدادی از زنان درمحرومیت کامل جنسی به سربرند.
ب. راه و روابط نامشروع و کمونیسم جنسی گشوده شود.
ج. به طور مشروع و قانونمند باقیود و شرایطی عادلانه راه چند همسری گشوده شود.

کدام یک؟ دین مبین اسلام راه سوم که حکیمانه‌ترین و بهترین راه است را گشوده و اجازه چندزنی را تنها به مردانی می ‌دهد که توانایی کشیدن بارسنگین آن را به نحو عادلانه داشته باشند، داده و دستورات اکیدی در این زمینه برای آنان وضع نموده است و این نه تنها به ضرر زنان نیست بلکه در واقع بیشتر برای تأمین مصالح و منافع آنان است. در اینجا ممکن است سوالی دیگر پدید آید و آن اینکه چرا چند شوهری مجازنیست؟ جواب آن است که:

1. چنان که گفتیم این خلاف طبیعت و روحیات زن می ‌باشد.
2. بدین وسیله بهداشت و سلامت نسل به خطر می ‌افتد.
3. شناخت انساب و تمیز آنها از بین خواهد رفت. و بحران فرزندان نامشروع در جوامع غربی مایه عبرتی برای عاقلان است.
4. بزرگترین آسیب این امر به زنان است. چون مردی که نسبت به زن احساس غیرت نداشته باشد، مسئولیتی نیز در مقابل آن نخواهد پذیرفت. همان گونه که در زنان روسپی این امر وجود دارد.

برای آگاهی بیشتر در این زمینه ر. ک:
الف. مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام
ب. جوادی آملی، عبدالله، زن در آیینه جلال و جمال
ج. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج 4.