در پاسخ به این سوال لازم است به چند نکته توجه شود: 1- بی تردید محبت خدا به بنده اش به مراتب از مهر مادر به فرزندش بشتراست وحتی این دو اصلا قابل مقایسه نیست. رحمت و مهربانی از صفات و کمالات وجودی است و خداوند جامع جمیع کمالات است و هیچ کمال وجودی در هستی وجود ندارد که خداوند فاقد آن باشد، به خصوص رحیمیت که جزء بارزترین کمالات وجود است. بر اساس قاعده (بخشنده شیء، فاقد شیء نخواهد بود) به آسانی به دست می آید که خداوند مهربان است، چون جای تردید نیست که برخی از انسان ها محبت و مهر و رحمت زاید الوصف دارند. قدر یقین آن مهر و محبت مادر و پدر به فرزندان است که در آن جای تردیدی وجود ندارد. این مهر و محبت را خداوند در وجود آنها قرار داده است، پس معلوم می شود (که عطا کننده این کمال به بندگان است) هرگز فاقد آن نیست و در حد عالی متناسب با سعادت قدسی خود این کمال والا را دارا است. چهارم: همین که خداوند بر اساس لطف و محبت خود به ما انسان ها مثل سایر موجودات نظام هستی، وجود هزاران نعمت دیگر داده، دلیل روشن بر محبت او نسبت به ماست. اگر ما را دوست نمی داشت و مهر و محبت به ما نداشت، این همه نعمت مادی و معنوی به ما نمی داد، و ما نمی توانستیم از نعمت بزرگ هدایت و راهنمایی به سوی کمال و با خوشبختی به فرستادن پیامبران خود برای بشر بهره مند شویم، پس عطایای او دلیل مهر و محبت اوست. 2- نکته دیگر این که صادق (ع) می فرماید: (اصل و اساس حُسن ظن به خدا، ریشه در (حُسن ایمان) و (سلامت دل) دارد، علامت و نشانه اش این است هر چیزی را که می بیند(و هر راحتی و گرفتاری به او می رسد) با چشم پاک، و نگاهی ارزشمند به آن نگرد.)(1) حُسن ظن و اعتماد به خدا کلید بسیاری از درهای قفل شده زندگی و خوشبختیها است. به خداوند حُسن ظن و اعتماد داشته باشید. او نسبت به بندگانش بسیار مهربان است. خیر و سعادت را گاهی در قالب سختیها و مشکلات ظاهر میسازد . گاهی در لباس آسایش و نعمت ها. خدا به علم نامحدود خویش میداند که صلاح و رستگاری چه کسی از بندگان مؤمنش در میدان مشکلات و مصایب نهفته است . کدام یک از آنان را باید در رفاه و نعمتها جستجو کرد. پس باور داشته باشیم که در صورت انجام تکالیف و وظایفی که خداوند برای اهل بلا و مشکلات یا رفاه و نعمتها قرار داده، هر وضعیتی برای ما پیش آید، خیر و خوشبختی ما در همان نهفته است. 3- در باره این که خدا راباید چگونه وبا چه انگیزه عبادت نمود امام صادق (ع) سخنی بسیار زیبا و شنیدنی دارد : فرمود ( قوم عبدوا الله خوفا ، فتلک عباده العبید ، و قوم عبدوا الله طلب الثواب ، فتلک عباده الاجراء ، و قوم عبدوا الله حبا له ، فتلک عباده الاحرار و هی افضل العباده؛(2) برخی مردم خدا را از روی ترس عبادت می کنند ، این عبادت بندگان است.عده ای نیز به طمع پاداش عبادت می کنند که این عبادت مزد بگیران است. بعضی از روی عشق و محبت نسبت به خدا عبادت می کنند. این عبادت احرار و آزاد مردان است که بهترین عبادت هاست ). از این حدیث نورانی به دست می آید گرچه عبادت با هر یک از این انگیزه های ارزشمند و مقبول است اما در مقام مقایسه تفاوت راه از کجاست تا به کجا .عبادت خالصانه عبادتی است که نه از ترس جهنم و نه از طمع بهشت ، بلکه از روی عشق و محبت انجام شود و بهترین عبادت همین نوع عبادت است زیرا فقط خداوند مد نظر است و چیزی غیر از رضای حق و محبت و عشق او هیچ چیزی در کار نیست. (3) پی نوشت: 1.مستدرک الوسایل، ج2، ص110. 2- الکافی ، ج 2 ،ص 84 ؛نهج البلاغه ، حکمت 237 3- سیمای اهل بیت در عرفان امام خمینی (ره) ص278 ،نشر موسسه آثار امام خمینی (ره) 1387 ش
آیا خداوند نسبت به ما بندگان مهربان است؟
در پاسخ به این سوال لازم است به چند نکته توجه شود:
1- بی تردید محبت خدا به بنده اش به مراتب از مهر مادر به فرزندش بشتراست وحتی این دو اصلا قابل مقایسه نیست. رحمت و مهربانی از صفات و کمالات وجودی است و خداوند جامع جمیع کمالات است و هیچ کمال وجودی در هستی وجود ندارد که خداوند فاقد آن باشد، به خصوص رحیمیت که جزء بارزترین کمالات وجود است.
بر اساس قاعده (بخشنده شیء، فاقد شیء نخواهد بود) به آسانی به دست می آید که خداوند مهربان است، چون جای تردید نیست که برخی از انسان ها محبت و مهر و رحمت زاید الوصف دارند. قدر یقین آن مهر و محبت مادر و پدر به فرزندان است که در آن جای تردیدی وجود ندارد. این مهر و محبت را خداوند در وجود آنها قرار داده است، پس معلوم می شود (که عطا کننده این کمال به بندگان است) هرگز فاقد آن نیست و در حد عالی متناسب با سعادت قدسی خود این کمال والا را دارا است.
چهارم: همین که خداوند بر اساس لطف و محبت خود به ما انسان ها مثل سایر موجودات نظام هستی، وجود هزاران نعمت دیگر داده، دلیل روشن بر محبت او نسبت به ماست.
اگر ما را دوست نمی داشت و مهر و محبت به ما نداشت، این همه نعمت مادی و معنوی به ما نمی داد، و ما نمی توانستیم از نعمت بزرگ هدایت و راهنمایی به سوی کمال و با خوشبختی به فرستادن پیامبران خود برای بشر بهره مند شویم، پس عطایای او دلیل مهر و محبت اوست.
2- نکته دیگر این که صادق (ع) می فرماید: (اصل و اساس حُسن ظن به خدا، ریشه در (حُسن ایمان) و (سلامت دل) دارد، علامت و نشانه اش این است هر چیزی را که می بیند(و هر راحتی و گرفتاری به او می رسد) با چشم پاک، و نگاهی ارزشمند به آن نگرد.)(1)
حُسن ظن و اعتماد به خدا کلید بسیاری از درهای قفل شده زندگی و خوشبختیها است. به خداوند حُسن ظن و اعتماد داشته باشید. او نسبت به بندگانش بسیار مهربان است. خیر و سعادت را گاهی در قالب سختیها و مشکلات ظاهر میسازد . گاهی در لباس آسایش و نعمت ها. خدا به علم نامحدود خویش میداند که صلاح و رستگاری چه کسی از بندگان مؤمنش در میدان مشکلات و مصایب نهفته است . کدام یک از آنان را باید در رفاه و نعمتها جستجو کرد. پس باور داشته باشیم که در صورت انجام تکالیف و وظایفی که خداوند برای اهل بلا و مشکلات یا رفاه و نعمتها قرار داده، هر وضعیتی برای ما پیش آید، خیر و خوشبختی ما در همان نهفته است.
3- در باره این که خدا راباید چگونه وبا چه انگیزه عبادت نمود امام صادق (ع) سخنی بسیار زیبا و شنیدنی دارد :
فرمود ( قوم عبدوا الله خوفا ، فتلک عباده العبید ، و قوم عبدوا الله طلب الثواب ، فتلک عباده الاجراء ، و قوم عبدوا الله حبا له ، فتلک عباده الاحرار و هی افضل العباده؛(2)
برخی مردم خدا را از روی ترس عبادت می کنند ، این عبادت بندگان است.عده ای نیز به طمع پاداش عبادت می کنند که این عبادت مزد بگیران است. بعضی از روی عشق و محبت نسبت به خدا عبادت می کنند. این عبادت احرار و آزاد مردان است که بهترین عبادت هاست ).
از این حدیث نورانی به دست می آید گرچه عبادت با هر یک از این انگیزه های ارزشمند و مقبول است اما در مقام مقایسه تفاوت راه از کجاست تا به کجا .عبادت خالصانه عبادتی است که نه از ترس جهنم و نه از طمع بهشت ، بلکه از روی عشق و محبت انجام شود و بهترین عبادت همین نوع عبادت است زیرا فقط خداوند مد نظر است و چیزی غیر از رضای حق و محبت و عشق او هیچ چیزی در کار نیست. (3)
پی نوشت:
1.مستدرک الوسایل، ج2، ص110.
2- الکافی ، ج 2 ،ص 84 ؛نهج البلاغه ، حکمت 237
3- سیمای اهل بیت در عرفان امام خمینی (ره) ص278 ،نشر موسسه آثار امام خمینی (ره) 1387 ش
- [سایر] دیدگاه قرآن نسبت به حاکمیت بندگان شایستة خدا بر زمین چیست؟
- [سایر] چرا خدا بعضی از بندگان را بیشتر از باقی بندگان دوست دارد؟
- [سایر] علم الهی نسبت به افعال انسانها چگونه است یعنی خدا می داند که انسانی عاقبتش جهنمی خواهد بود؟ پس چرا او را در بدو خلقت مجازات نمی کند و آیا خدا به افعال بندگان علم اجمالی دارد یا تفصیلی؟
- [سایر] آیا تقاضای خدا از بندگان برای عبادت، برای نیاز اوست؟
- [سایر] آیا خداوند دینداری را برای بندگان کاری سخت می داند؟
- [سایر] آیا کسانی که شفاعت میکنند از خداوند مهربان تر هستند؟
- [سایر] وظایف مادر شوهرهای صالح و مهربان نسبت به عروس خانم ها چیست؟
- [سایر] از بندگان صالح خداوند که دو نسل از انسانها در زمان حکومتش منقرض شدند، کیست؟
- [سایر] امام زمان (عج) درباره ملجأهایی که خداوند برای بندگان قرار داده، چه فرمودند؟
- [سایر] اعمال همه ی بندگان در مقایسه با مجاهدان راه خدا به چه اندازه است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر روزه دار دروغی را به خدا و پیغمبر نسبت دهد، بنابر احتیاط واجب کفّاره جمع بر او واجب میشود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر دروغی را که دیگری ساخته عمداً به خدا و پیغمبر نسبت دهد روزه اش اشکال دارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر روزهدار عمداً دروغی را به خدا یا پیغمبر صلی الله علیه و آله یا امام علیهمالسلام نسبت دهد بنا بر احتیاط، کفاره تخییری بر او واجب میشود.
- [آیت الله سبحانی] اگر روزه دار دروغی را به خدا و پیغمبر(صلی الله علیه وآله وسلم) نسبت دهد، یک کفاره بر او واجب است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه روزه دار نسبت دروغ به خدا و پیغمبر(صلی الله علیه وآله) دهد یک کفاره کافی است و کفاره جمع لازم نیست.
- [آیت الله سیستانی] اگر روزهدار دروغی را به خدا و پیغمبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم عمداً نسبت دهد کفاره ندارد ولی ، احتیاط مستحب آن است که کفاره بدهد .
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر روزه دار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها به خدا و پیغمبر صلی الله علیه واله وسلم و ایمه معصومین علیهم السلام عمدا خبری را به دروغ نسبت بدهد اگر چه فورا بگوید دروغ گفتم یا توبه کند روزه او باطل است و نسبت دادن به دروغ به سایر پیغمبران و اوصیای انان علی نبینا و اله و علیهم السلام بنابر احتیاط واجب روزه را باطل می کند مگر این که ان نسبت برگردد به خداوند متعال که در این صورت روزه اش باطل است و همچنین است نسبت دادن به دروغ به حضرت زهراء علیها السلام مگر این که ان نسبت برگردد به خداوند متعال و حضرت رسول صلی الله علیه واله وسلم و ایمه علیهم السلام که در این صورت روزه اش باطل است
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر روزهدار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها به خدا و پیغمبران و ائمه علیهم السلام عمداً نسبت دروغ بدهد، اگر چه فوراً بگوید دروغ گفتم یا توبه کند روزه او باطل است؛ و بنابر احتیاط واجب نسبت دروغ به حضرت زهراء علیهاالسلام و به جانشینان پیغمبران گذشته هم همین حکم را دارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر روزه دار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره ومانند اینها به خدا وپیغمبران وجانشینان پیغمبران عمداً نسبت دروغ بدهد، اگرچه فوراً بگوید دروغ گفتم یا توبه کند، روزه او باطل است و احتیاط واجب آن است که به حضرت زهرأ3 هم نسبت دروغ ندهد.
- [آیت الله بروجردی] اگر روزهدار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها، به خدا و پیغمبران و جانشینان پیغمبران عمداً نسبت دروغ بدهد، اگر چه فوراً بگوید دروغ گفتم یا توبه کند، روزهی او باطل است و احتیاط واجب آن است که به حضرت زهرا عَلَیْهاالسَّلَام هم نسبت دروغ ندهد.