امام زمان (عج) درباره ملجأهایی که خداوند برای بندگان قرار داده، چه فرمودند؟

شرح پرسش:
لطفا این حدیث را شرح دهید. امام زمان(علیه السلام) می فرمایند: (أَوَ ما رَأَیْتُمْ کَیْفَ جَعَلَ اللّهُ لَکُمْ مَعاقِلَ تَأْوُونَ إِلَیْها، وَ أَعْلاماً تَهْتَدُونَ بِها مِنْ لَدُنْ آدَمَ(علیه السلام)؛ آیا ندیدید که چگونه خداوند برای شما، ملجأهایی قرار داد که به آنان پناه برید، و عَلَم هایی قرار داد تا با آنان هدایت شوید، از زمان حضرت آدم(علیه السلام) تا کنون.)[1]

شرح حدیث:
این عبارت، قسمتی از توقیعی است که از ناحیه ی حضرت مهدی(علیه السلام)، به خاطر اختلاف میان ابن أبی غانم قزوینی و جماعتی از شیعیان صادر شده است. ابن ابی غانم معتقد بود که برای امام حسن عسکری(علیه السلام) جانشینی نیست و امامت به ایشان ختم شده است. گروهی از شیعیان، به حضرت مهدی(علیه السلام) نامه می نویسند و داستان را باز می گویند. از ناحیه ی حضرت نامه ای صادر می شود که حدیث فوق بخشی از آن است.
امام زمان(علیه السلام) بعد از سفارش های زیاد در دوری از تردید و شک در امر امامت و وصایت و جانشینی، می فرمایند: مسئله ی وصایت، در طول تاریخ بشریت، ثابت است و تا انسان وجود دارد، زمین، خالی از حجّت نیست. حضرت می فرماید:
تاریخ را بنگرید! آیا زمانی را خالی از حجّت دیده اید که اینک اختلاف کرده اید؟
حضرت، در این قسمت از حدیث، برای امامت، دو فایده برشمرده است: یکی، ملجأ و پناه مردم در گرفتاری ها، و دیگری هدایت کردن مردم به دین الهی؛ زیرا امام معصوم(علیه السلام) نه تنها هدایتگر مردم به شریعت و دین الهی است، بلکه در مسائل مادّی و دنیوی نیز حلاّل مشکلات مختلف آنان خواهد بود.

پی نوشت:
[1]. الغیبة، شیخ طوسی، ص286، ح245 ؛ احتجاج، ج2، ص278 ؛ بحارالأنوار، ج53، ص179، ح9.

منبع: شرح چهل حدیث از حضرت مهدی علیه السلام، علی اصغر رضوانی، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم (1382).