رابطه پدری و فرزندی بین پیامبر اکرم(ص) و حسنین(علیهما السلام) از خود قرآن اثبات می شود. که یکی از واضح ترین آن ها، آیه مباهله می باشد:
(فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبینَ؛[آل عمران61] به آنها بگو: بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود آن گاه مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.)
که طبق شان نزول های مسلم و واضح، مصداق "ابناءنا" امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) می باشند.
همچنان که قرآن، تنها فرزند بلاواسطه را فرزند نمی داند. کما اینکه فرزند دختر را نیز فرزند معرفی می کند. و نمونه آن حضرت عیسی(ع) است که پدری نداشته و به دلیل مادر، از فرزندان حضرت ابراهیم(ع) شمرده شده است:
(وَ مِن ذُرِّیَّتِهِ دَاوُدَ وَ سُلَیْمَنَ وَ أَیُّوبَ وَ یُوسُفَ وَ مُوسیَ وَ هَرُونَ وَ کَذَالِکَ نجَزِی الْمُحْسِنِینَ * وَ زَکَرِیَّا وَ یحَییَ وَ عِیسیَ وَ إِلْیَاسَ؛[انعام، ایات 84و85] از فرزندان او، داوود و سلیمان و ایّوب و یوسف و موسی و هارون را (هدایت کردیم) این گونه نیکوکاران را پاداش می دهیم! و (همچنین) زکریّا و یحیی و عیسی و الیاس را)
پس شکی نیست که اطلاق فرزندی پیامبر(ص)، به امام حسن و امام حسین(ع) صحیح است. اما آیه ای که مد نظر سوال می باشد، مربوط به داستان ازدواج پیامبر(ص) با جناب زینب می باشد و سخن ناظر به فرزند دانستن زید است، که فرزند خوانده پیامبر بوده و نباید احکام واقعی فرزند را به او نسبت داد:
(فَلَمَّا قَضیَ زَیْدٌ مِّنهْا وَطَرًا زَوَّجْنَکَهَا لِکَیْ لَا یَکُونَ عَلیَ الْمُؤْمِنِینَ حَرَجٌ فیِ أَزْوَاجِ أَدْعِیَائهِمْ إِذَا قَضَوْاْ مِنهْنَّ وَطَرًا وَ کاَنَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولًا * ... مَّا کاَنَ محُمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِّن رِّجَالِکُمْ)[احزاب، آیات 37 تا40]
بنابراین منظور این آیه اولا نسبت به زمان نزول آیه است. (ما کان) ثانیا منظور رابطه تکوینی است. ثالثا تعبیر رجال دارد که شامل افراد نابالغ نمی شود و در آن زمان حسنین (علیهما السلام) به بلوغ نرسیده بودند تا اطلاق رجال به آن ها صحیح باشد.
اگر آیه را با این نکات در نظر نگیریم، دچار ابهام های دیگری نیز می شویم. چون پیامبر (ص) فرزندانی داشتند که قبل از رسیدن به سن بلوغ از دنیا رفتند. (" قاسم" و" طیب" و" طاهر" و" ابراهیم") از سویی خودشان می فرمایند که پدر این امت هستند (یَا عَلِیُّ أَنَا وَ أَنْتَ أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّة)[1] و از سوی دیگر دلایل قطعی رابطه فرزندی پیامبر و حسنین (علیهم السلام) را اثبات می کند.
[1]. أمالی الصدوق، ص 657، المجلس الرابع و التسعون.
