منظور از آتش جهنم چه می باشد چه سنخیت با آتش دنیوی دارد؟

قطعا آتش دنیا نمونه ای بسیار کوچک از آتش جهنم می باشد. و برای اینکه ما نمونه ای از آن آتش در اختیار نداریم، فهم دقیق آن برایمان ممکن نیست. آتش جهنم، آتشی است که ماده احتراقش خود انسان یا سنگ است:
(النَّارَ الَّتی‌ وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ أُعِدَّتْ لِلْکافِرینَ؛[بقره/24] آتشی که برای کافران مهیّا شده و هیزم آن مردمان و سنگها هستند.)

(إنّ نارکم هذه جزء من سبعین جزء من نار جهنّم و لو لا أنّها أطفئت بالماء مرّتین ما انتفعتم بها و إنّها لتدعوا اللَّه أن لا یعیدها فیها؛[1] این آتش شما یکجزء از هفتاد جزء از آتش جهنم است و اگر دو بار آتش با آب خاموش نشده بود از آن بهره‌مند نتوانستید شد آتش دنیا از خدا می‌خواهد که او را بجهنم باز نگرداند.)

البته اشاراتی از قرآن وجود دارد که شاید برایمان روشن کند، گوشه ای از آتش جهنم چیست. کسی که در اتاق عمل شکمش را با تیغی بسیار تیز پاره کرده اند، هیچ دردی حس نمی کند.چون بی هوش است. ما نیز در دنیا، حالتی شبیه بی هوشی داریم:
(قَالَ النَّبِیُّ ص النَّاسُ نِیَامٌ فَإِذَا مَاتُوا انْتَبَهُوا؛[2] مردم در خواب هستند وقتی مردند، متنبه می شوند.)

ما در دنیا از خدا دور می افتیم و از این دوری هیچ رنجی حس نمی کنیم. اما در قیامت بعد از کنار رفتن پرده ها، رنج و تعب بسیار شدید دوری از خدا را حس می کنیم. رنجی که سوزش آن قلب را آتش می زند. و ناشی از عدم توجه و عنایت خداست:
(الَّتی‌ تَطَّلِعُ عَلَی الْأَفْئِدَةِ؛[همزه/7] [آتشی‌] که بر دل‌ها برآید و چیره شود.)
(وَ لا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ وَ لا یَنْظُرُ إِلَیْهِمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ وَ لا یُزَکِّیهِمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ؛[آل عمران/77] خدا در روز قیامت نه با آنان سخن می‌گوید و نه به آنان می‌نگرد و نه آنان را پاکیزه می‌سازد. و برایشان عذابی دردآور است.)

[1]. نهج الفصاحة مجموعه کلمات قصار حضرت رسول ص 342.
[2]. بحار الأنوار ج‌50 ، ص134.