دنیا محل امتحان بندگان و آخرت محل جزای اعمال است. و گذشته از این دنیا، ظرفیت جزای بسیاری از اعمال را ندارد. و به همین دلیل (عدم ظرفیت دنیا) به اضافه عدالت خدا، برایمان اثبات می شود که بعد از مرگ عالم دیگری وجود دارد تا بین خوبان و بدان جدایی برقرار شود و هر کس به جزای اعمال خویش برسد. پیغمبر اکرم- صلّی اللَّه علیه و آله- فرمود: به تحقیق خدای تعالی دنیا را دار محنت و بلا قرار داده و آخرت را دار عقوبت و جزا قرار داده.[1] و هرگز نمی توان تصور کرد کسی مثل فرعون یا هیتلر یا صدام و یا ... در این دنیا، جزای اعمالش را ببیند. خدا به بسیاری از این افراد مهلت می دهد: (وَ لا یَحْسَبَنَّ الَّذینَ کَفَرُوا أَنَّما نُمْلی لَهُمْ خَیْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلی لَهُمْ لِیَزْدادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهینٌ؛ [آل عمران/178] و کسانی که کفر ورزیدند گمان نکنند که آنچه به آنها مهلت میدهیم به خیر آنهاست، جز این نیست که مهلتشان میدهیم تا (متذکر شوند لکن نتیجه این میشود که) بر گناه (خویش) بیفزایند، و برای آنها عذابی خوارکننده است.) کما اینکه اگر به زندگی اولیاء الهی نگاه کنیم، می بینیم که زندگی آن ها پر از رنج و سختی بوده است و باید در عالم دیگری جزای اعمال نیک خویش را دریافت کنند. و الا عدالت خدا محل خدشه قرار می گیرد. اما با همه این ها، بعضی از گناهان هست که خدای متعال، در عقوبت آن ها شتاب کرده و فرد در همین دنیا، جزای عمل خود را می بیند: (کلّ الذّنوب یؤخّر اللَّه تعالی ما شاء منها إلی یوم القیامة إلّا عقوق الوالدین فإنّ اللَّه یعجّله لصاحبه فی الحیاة الدّنیا قبل الممات؛[2] خدا کیفر هر گناه را که بخواهد تا رستاخیز واپس افکند ولی نافرمانی نسبت به پدر و مادر را در دنیا پیش از مرگ کیفر میدهد.) پس اصل جزای اعمال در عالم دیگر است. اما برای بعضی از گناهان، مقداری از جزا در همین دنیا محقق می شود. [1]. إرشاد القلوب إلی الصواب، ج1، ص: 23. [2]. نهج الفصاحة ص 611.
دنیا محل امتحان بندگان و آخرت محل جزای اعمال است. و گذشته از این دنیا، ظرفیت جزای بسیاری از اعمال را ندارد. و به همین دلیل (عدم ظرفیت دنیا) به اضافه عدالت خدا، برایمان اثبات می شود که بعد از مرگ عالم دیگری وجود دارد تا بین خوبان و بدان جدایی برقرار شود و هر کس به جزای اعمال خویش برسد.
پیغمبر اکرم- صلّی اللَّه علیه و آله- فرمود: به تحقیق خدای تعالی دنیا را دار محنت و بلا قرار داده و آخرت را دار عقوبت و جزا قرار داده.[1]
و هرگز نمی توان تصور کرد کسی مثل فرعون یا هیتلر یا صدام و یا ... در این دنیا، جزای اعمالش را ببیند. خدا به بسیاری از این افراد مهلت می دهد:
(وَ لا یَحْسَبَنَّ الَّذینَ کَفَرُوا أَنَّما نُمْلی لَهُمْ خَیْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلی لَهُمْ لِیَزْدادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهینٌ؛ [آل عمران/178] و کسانی که کفر ورزیدند گمان نکنند که آنچه به آنها مهلت میدهیم به خیر آنهاست، جز این نیست که مهلتشان میدهیم تا (متذکر شوند لکن نتیجه این میشود که) بر گناه (خویش) بیفزایند، و برای آنها عذابی خوارکننده است.)
کما اینکه اگر به زندگی اولیاء الهی نگاه کنیم، می بینیم که زندگی آن ها پر از رنج و سختی بوده است و باید در عالم دیگری جزای اعمال نیک خویش را دریافت کنند. و الا عدالت خدا محل خدشه قرار می گیرد.
اما با همه این ها، بعضی از گناهان هست که خدای متعال، در عقوبت آن ها شتاب کرده و فرد در همین دنیا، جزای عمل خود را می بیند:
(کلّ الذّنوب یؤخّر اللَّه تعالی ما شاء منها إلی یوم القیامة إلّا عقوق الوالدین فإنّ اللَّه یعجّله لصاحبه فی الحیاة الدّنیا قبل الممات؛[2] خدا کیفر هر گناه را که بخواهد تا رستاخیز واپس افکند ولی نافرمانی نسبت به پدر و مادر را در دنیا پیش از مرگ کیفر میدهد.)
پس اصل جزای اعمال در عالم دیگر است. اما برای بعضی از گناهان، مقداری از جزا در همین دنیا محقق می شود.
[1]. إرشاد القلوب إلی الصواب، ج1، ص: 23.
[2]. نهج الفصاحة ص 611.
- [سایر] این که انسان در برزخ (فاصله میان این دنیا وآخرت )جزاء اعمالی که انجام داده می بیند و باری از گناهانش کم می شود درست است یا نه؟
- [سایر] چرا در عزاداریها و یا عزای نزدیکانی که از دنیا رفته اند سیاه می پوشیم؟ آیا این کار درست است؟
- [سایر] آیا جزای اخروی، برای جسم است یا اینکه روح جزای اعمال را دریافت می کند؟
- [سایر] همسر من فقط نقاط منفی مرا می بیند و نقاط مثبت مرا نمی بیند. این کار، باعث دل شکستگی من شده، چه کار کنم ؟
- [سایر] آیا احادیثی که عمر دنیا را هفت هزار سال میدانند درست هستند؟ مقصود از آنان چیست؟
- [سایر] آیا تنبلی د ر کار دنیا پسندیده است؟
- [سایر] حضرت مهدی (عج) با حضرت عیسی (ع) و حضرت خضر هم در ارتباط است؟ در عین حالی که هیجکس از امت اش او را نمی بیند و او ما را می بیند و در همین دنیا زندگی می کند. س2: در مورد اینکه حضرت مهدی (عح) در مثلث برمودا زندگی می کند، چطور؟
- [سایر] آیا جنیان هم در بهشت و جهنّم ما جزای اعمالشان را میبینند یا در جای دیگر؟
- [سایر] آیا اعتراض کردن به جزای مقدر شده در آخرت مقدور است یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] آیا اقرار سفیه نسبت به جرایمی که دارای مجازات جزای نقدی است، نافذ می باشد؟
- [آیت الله سبحانی] وقف بر معدوم صحیح نیست بنابراین اگر مالی را برای کسانی که به دنیا نیامده اند وقف کند درست نیست ولی وقف برای اولاد که بعضی از آنها به دنیا آمده اند صحیح و آنها که به دنیا نیامده اند بعد از آمدن به دنیا با دیگران شریک می شوند.
- [آیت الله سبحانی] وقف بر معدوم صحیح نیست بنابراین اگر مالی را برای کسانی که به دنیا نیامده اند وقف کند درست نیست ولی وقف برای اولاد که بعضی از آنها به دنیا آمده اند صحیح و آنها که به دنیا نیامده اند بعد از آمدن به دنیا با دیگران شریک می شوند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مالی را برای کسانی که به دنیا نیامده اند وقف کند درست نیست ولی وقفبرای اشخاص که بعضی از آنهابه دنیا آمده اند صحیح و آنها که به دنیا نیامده اند بعد از آمدن به دنیا با دیگران شریک می شوند
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مالی را برای کسانی که به دنیا نیامدهاند وقف کند، درست نیست ولی اگر برای زندگان و بعد از آنها برای کسانی که بعداً به دنیا میآیند وقف نماید مثلاً چیزی را به اولاد خود وقف کند که بعد از آنان وقف نوههای او باشد و هر دستهای بعد از دسته دیگر از وقف استفاده کنند، صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مالی را برای کسانی که به دنیا نیامده اند وقف کند، درست نیست، ولی اگر برای زندگان و بعد از آنان برای کسانی که بعداً به دنیا می آیند وقف نماید. مثلاً چیزی را بر اولاد خود وقف کند که بعد از آنان وقف نوه های او باشد، و هر دست های بعد از دسته دیگر از وقف استفاده کنند، صحیح است.
- [آیت الله بروجردی] اگر مالی را برای کسانی که به دنیا نیامدهاند وقف کند درست نیست، ولی اگر برای زندگان و بعد از آنها برای کسانی که بعداً به دنیا میآیند وقف نماید مثلاً چیزی را بر اولاد خود وقف کند که بعد از آنان وقف نوههای او باشد و هر دَستهای بعد از دسته دیگر از وقف استفاده کند صحیح است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] عده ازدواج موقت بعد از تمام شدن مدت، در صورتی که عادت ماهانه می بیند، به مقدار دوحیض کامل است و اگر عادت نمی بیند چهل وپنج روز تمام است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خونی که زن پیش از بیرون آمدن اوّلین جزء بچّه می بیند نفاس نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . خونی که پیش از بیرون آمدن اولین جزء بچه می بیند نفاس نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] خونی که دختر پیش از تمام شدن نه سال می بیند حیض نیست