حاکم روز قیامت خداوند است که از هر گونه نقص و عیبی به دور است. و ظلم نیز یکی از همین صفات سلبیه است که در حریم کبریایی خداوند راه ندارد. نیاز، جهل، هواپرستی، ضعف، انتقام جویی، حسد و بخل دلایلی هستند که ممکن است سبب ظلم شوند. و این ها همه از نوعی نقصان و کمبود حکایت می کند. در حالی که خدا (عز و جل) وجودی دارای کمال مطلق است . پس هیچ گونه ظلمی توسط او ممکن نیست.
و روز قیامت در قرآن توصیف شده است که دقت در احوال بیان شده، نشان می دهد که هیچ ظلمی در آن جا رخ نخواهد داد.
یَوْمَئذٍ یَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتَاتًا لِّیُرَوْاْ أَعْمَلَهُمْ فَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ وَ مَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ [1]؛ در آن روز مردم پراکنده از قبرها بیرون می آیند تا اعمالشان را به آنها بنمایانند. پس هر کس به وزن ذره ای نیکی کرده باشد آن را می بیند. و هر کس به وزن ذره ای بدی کرده باشد آن را می بیند.
اعمال هر کس ثبت و ضبط شده در اختیارش است.
وَ کُلَّ إِنسانٍ أَلْزَمْناهُ طائِرَهُ فی عُنُقِهِ وَ نُخْرِجُ لَهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ کِتاباً یَلْقاهُ مَنْشُوراً[2]؛ کردار نیک و بد هر انسانی را چون طوقی به گردنش آویخته ایم. و در روز قیامت برای او نامه ای گشاده بیرون آوریم تا در آن بنگرد.
این کتاب به گونه ای دقیق است که گناهکاران می گویند:
یَقُولُونَ یَاوَیْلَتَنَا مَالِ هَاذَا الْکِتَابِ لَا یُغَادِرُ صَغِیرَةً وَ لَا کَبِیرَةً إِلَّا أَحْصَئهَا وَ وَجَدُواْ مَا عَمِلُواْ حَاضِرًا[3]؛ می گویند: وای بر ما، این چه دفتری است که هیچ گناه کوچک و بزرگی را حساب ناشده رها نکرده است. آن گاه اعمال خود را در مقابل خود بیابند
حکمی که باید صادر شود، آن قدر واضح و روشن است که امور را می توان به خود مجرم نیز واگذار کرد.
اقْرَأْ کِتابَکَ کَفی بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسیباً[4]؛ نامه اعمالت را بخوان کافی است خودت حسابگر اعمالت باشی .
در آن روز انسان هیچ راهی برای انکار حقایق ندارد.
یَوْمَ تَشْهَدُ عَلَیْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَیْدیهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ بِما کانُوا یَعْمَلُونَ[5]؛ روزی که زبانشان و دستهایشان و پاهایشان به زیانشان بر کارهایی که می کرده اند شهادت دهند.
دادگاه قیامت چنان عادلانه است که به اندازه شکاف وسط هسته خرما، یا دانه خردلی در حق کسی ظلم نخواهد شد.
لا یُظْلَمُونَ فَتیلاً[6]؛ به اندازه رشته باریکی که درون هسته خرماست، به او ستم نشده است.
وَ نَضَعُ الْمَوازینَ الْقِسْطَ لِیَوْمِ الْقِیامَةِ فَلا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَیْئاً وَ إِنْ کانَ مِثْقالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ أَتَیْنا بِها وَ کَفی بِنا حاسِبینَ[7]. روز قیامت ترازوهای عدل را تعبیه می‌کنیم، و به هیچ کس ستم نمی شود. اگر عملی به سنگینی یک خردل هم باشد به حسابش می آوریم، که ما حساب کردن را بسنده ایم.
حضرت علی (ع) عادلانه بودن روز قیامت را این گونه بیان می کنند:
قَالَ وَ قَالَ ع اتَّقُوا مَعَاصِیَ اللَّهِ فِی الْخَلَوَاتِ فَإِنَّ الشَّاهِدَ هُوَ الْحَاکِمُ[8]؛ شاهد امروز، خود حاکم فرداست.
پس عادل بودن حاکم، نداشتن هیچ نفع و نیازی به حکم در دادگاه قیامت از سوی حاکم، علم و اطلاع بی نقص حاکم، توانایی و قدرت حاکم، حاضر بودن اعمال انسان، غیر قابل انکار بودن حقایق، و ... همه عامل این هستند که در دادگاه قیامت کوچکترین ظلمی رخ ندهد.
[1]. الزلزله/6-8.
[2]. اسراء/13.
[3]. کهف/49.
[4]. اسراء/14.
[5]. نور/24.
[6]. اسراء/71.
[7]. انبیاء/47.
[8]. وسائل الشیعة ج 15، ص 239
