آیا رهبر در نظام اسلامی، ولایت دینی دارد یا زعیم سیاسی است؟

قبل از هر چیز باید دقت کرد که چرا سیاست را از دین جدا بدانیم که زعامت سیاسی غیر از ولایت دینی بشود؟ در واقع مشکل بزرگ این ابهام، سکولاریسم نهفته در بطن آن است که به هیچ وجه با اسلام هم خوانی ندارد.
آنجا که حکومت از آن خداست و جز او، دیگری حقی در آن ندارد، زعامت سیاسی و ولایت دینی دو مسیر جدا نخواهند بود.  

در این آیه ولایت از خدا نشات می گیرد و به اذن او، در بندگانش متجلی می شود.
(إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ؛[مائده/55] سرپرست و ولیّ شما، تنها خداست و پیامبر او و آنها که ایمان آورده ‌اند همانها که نماز را برپا می ‌دارند، و در حال رکوع، زکات می ‌دهند.)

و در این آیات همان ولی است که زعامتی سیاسی یافته است و اندک تخلفی از او، با ایمان ناسازگار می افتد:
(وَ ما کانَ لِمُؤْمِنٍ وَ لا مُؤْمِنَةٍ إِذا قَضَی اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَمْراً أَنْ یَکُونَ لَهُمُ الْخِیَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَ مَنْ یَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً مُبیناً؛[احزاب/36] هیچ مرد و زن با ایمانی حق ندارد هنگامی که خدا و پیامبرش امری را لازم بدانند، اختیاری (در برابر فرمان خدا) داشته باشد و هر کس نافرمانی خدا و رسولش را کند، به گمراهی آشکاری گرفتار شده است!)

(فَلا وَ رَبِّکَ لا یُؤْمِنُونَ حَتَّی یُحَکِّمُوکَ فیما شَجَرَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ لا یَجِدُوا فی‌ أَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمَّا قَضَیْتَ وَ یُسَلِّمُوا تَسْلیماً؛[ نساء/65] به پروردگارت سوگند که آنها مؤمن نخواهند بود، مگر اینکه در اختلافات خود، تو را به داوری طلبند و سپس از داوری تو، در دل خود احساس ناراحتی نکنند و کاملا تسلیم باشند.)

پس نمی توان رهبری اسلامی را با کفر محک زد و سنجشی چنین وارونه برپا نمود. تا در ضمن سخن از رهبری در اسلام، زعامت و ولایت را دو مسیر جدا معرفی کنیم. در اسلام راستین، زعامت سیاسی باید در دست معصومی باشد که ولایت بر نفوس دارد. و در غیبت او نیز، اگر عصمت نیست، باید عدالت و ترک دنیا را معیار قرار داد، تا معنویت و سیاست از یکدیگر جدا نیفتند. و دین و دنیا در دو مدار مختلف جریان نیابند.
در غیبت اگر رهبر، ولایتی معصومانه ندارد، اما نیابت معصوم را بر عهده دارد و باید نزدیک ترین فرد به معصوم در صفات باشد که جامعه در خلاء وجود معصوم، از حداقل ها نیز بی بهره نشود. و داغ محرومیت از امام، با ننگ حاکمیت طاغوت تشدید نشود.

از این روست که پیوندی معنوی بین جامعه و رهبر برقرار می شود و زعامت و ولایت به یکدیگر گره می خورند و مردم حرمت امام غائبشان را با رعایت نایب و جانشینش، حفظ می کنند. و با ولایت مداری در مقابل جانشین، به کسب آمادگی برای اطاعت تام از امام مشغول می شوند.