چرا حضرت ادریس(ع) را مثلث نعمت لقب داده اند؟

ادریس علیه السلام یکی از انبیای الهی است که در قرآن از او مکرر یاد شده است.
(وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِدْرِیسَ إِنَّهُ کانَ صِدِّیقاً نَبِیًّا * وَ رَفَعْناهُ مَکاناً عَلِیًّا[مریم/56-57] و در این کتاب، از ادریس (نیز) یاد کن، او بسیار راستگو و پیامبر (بزرگی) بود. * و ما او را به مقام والایی رساندیم.)

سلسله نسب او چنین است: ادریس بن مادِربن مهلائیل بن قنیان بن انوش بن شیث بن آدم. و نام مادر او قینوس  بوده است. ادریس نامی عربی است و نام ادریس به زبان عبری اختوق است.
ادریس بسیار اهل فکر بود و بیشتر اوقات سکوت می‌کرد و هنگام راه رفتن سر به زیر بود،[1] او مبدع و مؤسس بسیاری از علوم و متون است که آنها را تدریس می‌کرد، و به هفتاد زبان آشنا بود و به آن‌ها تکلم می‌کرد.
شغل او تدریس بود، علم نجوم و حساب و علم حکمت را در نقاط مختلف جهان از جمله یونان چونان بذر پاشید و حکمای الهی یونان از علم او بهره برده‌اند،‌او در میان یونانیان به طرسمین و ارمس مشهور است و اعراب آن جناب را هرمس والمثلث بالنعمه خوانند. مراد از هرمس عطارد است و مقصود از نعمت در "المثلث بالنعمه"  ‌حکمت،‌ حکومت و نبوت است، که ایشان هر سه را در اختیار داشته اند.

1. علم و حکمت:
چنان‌که می‌دانید علم بهترین نعمتی است که خداوند به انسان عطا فرموده است تا به برکت آن از جهالت رها شود و راه درست را تشخیص دهد. چنانکه اگر علم از جوامع انسانی رخت بر بندد، جامعه انسانی تبدیل به جامعه درندگان خواهد شد. اگرچه استفاده صحیح از علم نیز مسئله مهم است و اگر از علم استفاده‌ای در جهت ارتقای انسانیت و پیشرفتو  تمدن به کار گرفته شود در این صورت علم مفید خواهد بود، ولی اگر همین نعمت بزرگ الهی را مثلا برای ساختن بمب اتم به کار گیرند و به وسیله آن انسان‌ها را به خاک خون بکشند، این علم ابزاری خواهد بود، که تنها جنایت ها و خباثت ها را بزرگ تر می کند.

2. حکومت:
حکومت نیز یکی از نعمت‌های الهی است که خداوند برخی از انبیای خویش را به حکومت ظاهری رسانده  است که در سایه حکومت عادلانه امور جوامع بشری را نظم داده و انسان‌ها را در راه رسیدن به سعادت، ترقی دنیا و آخرت یاری دهند،‌ البته در طی تاریخ مکرر حکومت به دست نااهلان بوده که از آن برای سودجویی و خودکامگی استفاده کرده اند و در زمین فساد آفریده اند.

3. نبوت
سومین نعمت خداوند بر ادریس پیامبر علیه السلام این است که خداوند او را نعمت نبوت داد، نبوت یکی از نعمتهای بزرگ الهی است، که از آن در روایات اسلامی به حجت ظاهری تعبیر شده است. اگر نعمت نبوت که از لطف الهی شامل انسانیت شده وجود نداشت بشر از هر سعادتی محروم بود. چون علم از منشاء نبوت و وحی به انسان رسیده است و حکومت در سایه علم معنا پیدا می‌کند.

پس‌حکومت،علم و نبوت سه نعمتی است که خداوند به ادریس داده، و به همین جهت او را مثلث نعمت می خوانند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. تاریخ انبیاء و قصص قرآنی عمادزاده.
2. داستان‌های قرآن در المیزان حسین فعال عراقی.
3. تاریخ انبیا، سید هاشم رسولی محلاتی. نام ادریس مشتق از دروس است و دروس ناپدید شدن نشان را گویند. از این جهت او را ادریس گویند که در جهان دیده نشد و به یکباره از چشم‌ها پنهان شد، چنانکه قرآن از آن واقعه یاد نموده است.

[1]. میرخواند، روضة الصفا فی سیرة الانبیاء والملوک الخلفاء، ج 1، ص 63 ، و طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، بیروت، ‌روائع التراث العربی، 1387 ق، ج1،‌ص 170، و ابن اثیر الکامل، بیروت، دارصادر، 1402، ج1، ص 62، و ابن سعد، طبقات الکبری، بیروت، دارصادر، بی‌تا، ج1، ص40.