http://www.soalcity.ir

اگر عایشه در ماجرای جنگ جمل، گناه کار است چرا علی(ع) او را قصاص نکرد؟
به این شبهه دشمنان شیعه و مدافعان کم سواد و بی اطلاع  از قوانین و احکام اسلامیٍ عایشه چند پاسخ می توان داد: 1. سرخسی فقیه و عالم بزرگ سنی پاسخ این شبهه را می دهد : از علی رضی الله عنه آموختیم که  ... هنگامی که به وی در جنگ جمل گفته شد که آیا غنائم را تقسیم نمی کنی ، فرمود : کدام یک از شما عائشه را برای خود بر می دارد و همانا این را گفت تا خطای ایشان را ظاهر نماید در آنچه که طلب نمودند و اگر زنی از اهل بغی و تجاوز گرفتار شود اگر جنگیده باشد حبس می شود تا احدی از آنها باقی نماند و کشته نمیشود زیرا زن به خاطر ارتدادش کشته نمی شود چه برسد پس چگونه کشته شود در حالی که ستمکار باشد( 1) بنابراین طبق نظر آقای سرخسی، عائشه اگر مرتد هم شده بود، کشتن او جایز نبود؛ چه رسد که او علیه حاکم قیام کرده و... 2. کشتن اسیر جایز نیست. سرخسی حنفی در ادامه می‌نویسد که عائشه در جنگ اسیر شده بود و کشتن اسیر جایز نیست: البته در حال جنگیدن، کشتن زن باغیه برای دفاع از خود، جایز است؛ اما وقتی اسیر شد، کشته نمی‌شود؛ همانند فرزندی که پدرش را به خاطر دفاع از خود می‌کشد؛ اما اگر خطر کشته شدن توسط پدر دفع شود، حق کشتن او را ندارد. اما این زن زندانی می‌شود؛ چرا که مرتکب معصیت شده. و از شر و فتنه بازداشته می‌شود. این مطلب جناب سرخسی قابل قبول و به حقیقت نزدیک است؛ زیرا از دیدگاه اسلام کشتن اسیر (مگر در شرایط بسیار خاص و ویژه) جایز نیست. بلی کشتن رقیب در میدان جنگ جایز است؛ اما زمانی که اسیر می‌شود و خود را تسلیم می‌کند، کشته نمی‌شود. 3. اطاعت از دستور رسول خدا روایاتی در کتاب‌های شیعه و سنی وجود دارد که ثابت می‌کند که رسول خدا صلی الله علیه وآله به امیرمؤمنان علیه السلام دستور داده است که وقتی بر عائشه پیروز شدی، با او مدارا کن. بیهقی در دلائل النبوة، حاکم نیشابوری در المستدرک، شیخ مفید در کتاب الجمل و... نقل کرده‌اند: از ام سلمه نقل شده است که رسول خدا (ص) از شورش برخی از همسرانش خبر داد عایشه از این خبر خندید پیامبر به او فرمود: (مراقب باش ای حمیراء که تو نباشی) سپس رو به علی علیه السّلام کرد و گفت: (ای ابو الحسن اگر کاری از امور او را عهده دار شدی با او مدارا کن).(2)   پی نوشتها: (1). المبسوط،ج10،ص127.   (2). *  البیهقی، أبی بکر أحمد بن الحسین بن علی (متوفای458ه)، دلائل النبوة، ج6، ص411، طبق برنامه الجامع الکبیر.   **  الحاکم النیسابوری، ابو عبدالله محمد بن عبدالله (متوفای 405 ه)، المستدرک علی الصحیحین، ج3، ص129، ح4610، تحقیق: مصطفی عبد القادر عطا، ناشر: دار الکتب العلمیة - بیروت الطبعة: الأولی، 1411ه - 1990م.   ** التمیمی المغربی، أبی حنیفة النعمان بن محمد (متوفای363 ه)، شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهار، ج1 ص338، تحقیق: السید محمد الحسینی الجلالی، ناشر: مؤسسة النشر الاسلامی قم، الطبعة: الثانیة، 1414 ه.  **  الشیخ المفید، محمد بن محمد بن النعمان ابن المعلم أبی عبد الله العکبری البغدادی (متوفای413 ه)، الجمل، ص230، ناشر: مکتبة الداوری قم.
عنوان سوال:

اگر عایشه در ماجرای جنگ جمل، گناه کار است چرا علی(ع) او را قصاص نکرد؟


پاسخ:

به این شبهه دشمنان شیعه و مدافعان کم سواد و بی اطلاع  از قوانین و احکام اسلامیٍ عایشه چند پاسخ می توان داد:

1. سرخسی فقیه و عالم بزرگ سنی پاسخ این شبهه را می دهد :

از علی رضی الله عنه آموختیم که  ... هنگامی که به وی در جنگ جمل گفته شد که آیا غنائم را تقسیم نمی کنی ، فرمود : کدام یک از شما عائشه را برای خود بر می دارد و همانا این را گفت تا خطای ایشان را ظاهر نماید در آنچه که طلب نمودند و اگر زنی از اهل بغی و تجاوز گرفتار شود اگر جنگیده باشد حبس می شود تا احدی از آنها باقی نماند و کشته نمیشود زیرا زن به خاطر ارتدادش کشته نمی شود چه برسد پس چگونه کشته شود در حالی که ستمکار باشد( 1)
بنابراین طبق نظر آقای سرخسی، عائشه اگر مرتد هم شده بود، کشتن او جایز نبود؛ چه رسد که او علیه حاکم قیام کرده و...

2. کشتن اسیر جایز نیست.
سرخسی حنفی در ادامه می‌نویسد که عائشه در جنگ اسیر شده بود و کشتن اسیر جایز نیست:

البته در حال جنگیدن، کشتن زن باغیه برای دفاع از خود، جایز است؛ اما وقتی اسیر شد، کشته نمی‌شود؛ همانند فرزندی که پدرش را به خاطر دفاع از خود می‌کشد؛ اما اگر خطر کشته شدن توسط پدر دفع شود، حق کشتن او را ندارد. اما این زن زندانی می‌شود؛ چرا که مرتکب معصیت شده. و از شر و فتنه بازداشته می‌شود.

این مطلب جناب سرخسی قابل قبول و به حقیقت نزدیک است؛ زیرا از دیدگاه اسلام کشتن اسیر (مگر در شرایط بسیار خاص و ویژه) جایز نیست. بلی کشتن رقیب در میدان جنگ جایز است؛ اما زمانی که اسیر می‌شود و خود را تسلیم می‌کند، کشته نمی‌شود.

3. اطاعت از دستور رسول خدا

روایاتی در کتاب‌های شیعه و سنی وجود دارد که ثابت می‌کند که رسول خدا صلی الله علیه وآله به امیرمؤمنان علیه السلام دستور داده است که وقتی بر عائشه پیروز شدی، با او مدارا کن.
بیهقی در دلائل النبوة، حاکم نیشابوری در المستدرک، شیخ مفید در کتاب الجمل و... نقل کرده‌اند:

از ام سلمه نقل شده است که رسول خدا (ص) از شورش برخی از همسرانش خبر داد عایشه از این خبر خندید پیامبر به او فرمود: (مراقب باش ای حمیراء که تو نباشی) سپس رو به علی علیه السّلام کرد و گفت: (ای ابو الحسن اگر کاری از امور او را عهده دار شدی با او مدارا کن).(2)
 

پی نوشتها:

(1). المبسوط،ج10،ص127.
 
(2). *  البیهقی، أبی بکر أحمد بن الحسین بن علی (متوفای458ه)، دلائل النبوة، ج6، ص411، طبق برنامه الجامع الکبیر.   **  الحاکم النیسابوری، ابو عبدالله محمد بن عبدالله (متوفای 405 ه)، المستدرک علی الصحیحین، ج3، ص129، ح4610، تحقیق: مصطفی عبد القادر عطا، ناشر: دار الکتب العلمیة - بیروت الطبعة: الأولی، 1411ه - 1990م.   ** التمیمی المغربی، أبی حنیفة النعمان بن محمد (متوفای363 ه)، شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهار، ج1 ص338، تحقیق: السید محمد الحسینی الجلالی، ناشر: مؤسسة النشر الاسلامی قم، الطبعة: الثانیة، 1414 ه.  **  الشیخ المفید، محمد بن محمد بن النعمان ابن المعلم أبی عبد الله العکبری البغدادی (متوفای413 ه)، الجمل، ص230، ناشر: مکتبة الداوری قم.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین