یار غار
این اصطلاح در منابع اهل سنت به ابوبکر (عتیق) بن ابی قحافه، که از طایفه بنی‌تمیم، از طوایف قریش بود، اطلاق می‌شود.
چرا ابوبکر یار غار پیامبر (ص) خوانده می شود؟
مشهور این است که در زمان هجرت پیامبر(ص) از مکه به مدینه، ابوبکر همراه پیامبر(ص) بوده و زمانی که پیامبر(ص) در غار بوده اند، ابوبکر نیز همراه ایشان بوده است. البته تردیدهایی نیز در این مساله وجود دارد و بنابر شواهدی روشن می شود که ابوبکر بن ابی قحافه یار غار پیامبر(ص) نبوده است بلکه یار غار، ابی بکر یعنی عبدالله بن بکر بن اریقط بوده است. و تشابه اسمی یا مسائل دیگری مساله را متشابه کرده است. در ذیل به برخی از شواهد اشاره می کنیم: 1-طبق بعضی نقل ها عبدالله بن بکر بن اریقط که در راه مهاجرت راهنما و راه بلد آن حضرت بوده است در غار همراه پیامبر(ص) بوده اند.[1] 2- خود ابوبکر هیچ کجا این جریان را به زبان نیاورده و در هیچ کتابی از اهل سنت به این قضیه اعتراف نشده است. در حالی که اگر چنین بود، ابوبکر حتما برای بیان فضیلت خود این قضیه را بیان می کرد. چنانچه ابوبکر در روز سقیفه به کمتر از آن اشاره کرد ولی به یار غار بودن هیچ اشاره ای نداشته است.[2] 3- بعضی از بزرگان علمای اهل سنت مانند عسقلانی که جایگاهی عالی در بین علمای اهل سنت دارد، گفته است:( از تابعین کسانی بودند که منکر ارتباط داشتن آیه غار با ابوبکر بودند، همانند مومن طاق[3] 4- عائشه با صراحت تمام می گوید:(هرگز آیه ای در حق ما نازل نشده است.[4] در حالی که ابوبکر پدر عایشه است و درباره همراه پیامبر (ص) در غار آیه ای نازل شده است. 5- معروف است که ابوبکر در مدینه به استقبال پیامبر(صلی الله علیه و آله) آمد و این بدان معناست که ابوبکر همراه آن حضرت نبوده است. 6- قیافه شناسی که با کفار در تعقیب پیامبر(صلی الله علیه و آله) بود فقط جای پای پیامبر( صلی الله علیه و آله) را دید و هیچ کجا ثبت نشده که سخنی از ابوبکر به میان بیاورد[5] و از یحیی بن معین تشکیک در آن فهمیده می شود.[6] 7- طبق روایت بخاری و دیگران، ابوبکر جزو اولین گروه از مهاجرین بوده و قبل از پیامبر(صلی الله علیه و آله) وارد مدینه شده و در نماز جماعت گروه اول از مهاجرین شرکت می کرد.[7] [1]. البدایة و النهایة،ج3، ص176. [2]. البدایة و النهایة،ج6، ص 205. [3]. لسان المیزان، ج5، ص115. [4]. صحیح بخاری، ج6،ص42 -- تاریخ ابن الاثیر،ج3،ص199-- البدایة و النهایة،ج8،ص96 -- الاغانی،ج16،ص90 [5]. فتوح البلدان، ج1، ص64 [6]. تهذیب الکمال،ج29،ص26 [7]. صحیح بخاری، ج1،ص128 -- کتاب الاذان، ج4،ص240 -- کتاب الاحکام باب استقضاء الموالی واستعمالهم-- سنن البیهقی، ج3، ص89 -- فتح الباری،ج 13،179 -- و ج7،ص261 و 307
مشهور این است که در زمان هجرت پیامبر(ص) از مکه به مدینه، ابوبکر همراه پیامبر(ص) بوده و زمانی که پیامبر(ص) در غار بوده اند، ابوبکر نیز همراه ایشان بوده است. البته تردیدهایی نیز در این مساله وجود دارد و بنابر شواهدی روشن می شود که ابوبکر بن ابی قحافه یار غار پیامبر(ص) نبوده است بلکه یار غار، ابی بکر یعنی عبدالله بن بکر بن اریقط بوده است. و تشابه اسمی یا مسائل دیگری مساله را متشابه کرده است. در ذیل به برخی از شواهد اشاره می کنیم: 1-طبق بعضی نقل ها عبدالله بن بکر بن اریقط که در راه مهاجرت راهنما و راه بلد آن حضرت بوده است در غار همراه پیامبر(ص) بوده اند.[1] 2- خود ابوبکر هیچ کجا این جریان را به زبان نیاورده و در هیچ کتابی از اهل سنت به این قضیه اعتراف نشده است. در حالی که اگر چنین بود، ابوبکر حتما برای بیان فضیلت خود این قضیه را بیان می کرد. چنانچه ابوبکر در روز سقیفه به کمتر از آن اشاره کرد ولی به یار غار بودن هیچ اشاره ای نداشته است.[2] 3- بعضی از بزرگان علمای اهل سنت مانند عسقلانی که جایگاهی عالی در بین علمای اهل سنت دارد، گفته است:( از تابعین کسانی بودند که منکر ارتباط داشتن آیه غار با ابوبکر بودند، همانند مومن طاق[3] 4- عائشه با صراحت تمام می گوید:(هرگز آیه ای در حق ما نازل نشده است.[4] در حالی که ابوبکر پدر عایشه است و درباره همراه پیامبر (ص) در غار آیه ای نازل شده است. 5- معروف است که ابوبکر در مدینه به استقبال پیامبر(صلی الله علیه و آله) آمد و این بدان معناست که ابوبکر همراه آن حضرت نبوده است. 6- قیافه شناسی که با کفار در تعقیب پیامبر(صلی الله علیه و آله) بود فقط جای پای پیامبر( صلی الله علیه و آله) را دید و هیچ کجا ثبت نشده که سخنی از ابوبکر به میان بیاورد[5] و از یحیی بن معین تشکیک در آن فهمیده می شود.[6] 7- طبق روایت بخاری و دیگران، ابوبکر جزو اولین گروه از مهاجرین بوده و قبل از پیامبر(صلی الله علیه و آله) وارد مدینه شده و در نماز جماعت گروه اول از مهاجرین شرکت می کرد.[7] [1]. البدایة و النهایة،ج3، ص176. [2]. البدایة و النهایة،ج6، ص 205. [3]. لسان المیزان، ج5، ص115. [4]. صحیح بخاری، ج6،ص42 -- تاریخ ابن الاثیر،ج3،ص199-- البدایة و النهایة،ج8،ص96 -- الاغانی،ج16،ص90 [5]. فتوح البلدان، ج1، ص64 [6]. تهذیب الکمال،ج29،ص26 [7]. صحیح بخاری، ج1،ص128 -- کتاب الاذان، ج4،ص240 -- کتاب الاحکام باب استقضاء الموالی واستعمالهم-- سنن البیهقی، ج3، ص89 -- فتح الباری،ج 13،179 -- و ج7،ص261 و 307
پاسخ:
مشهور این است که در زمان هجرت پیامبر(ص) از مکه به مدینه، ابوبکر همراه پیامبر(ص) بوده و زمانی که پیامبر(ص) در غار بوده اند، ابوبکر نیز همراه ایشان بوده است. البته تردیدهایی نیز در این مساله وجود دارد و بنابر شواهدی روشن می شود که ابوبکر بن ابی قحافه یار غار پیامبر(ص) نبوده است بلکه یار غار، ابی بکر یعنی عبدالله بن بکر بن اریقط بوده است. و تشابه اسمی یا مسائل دیگری مساله را متشابه کرده است. در ذیل به برخی از شواهد اشاره می کنیم:
1-طبق بعضی نقل ها عبدالله بن بکر بن اریقط که در راه مهاجرت راهنما و راه بلد آن حضرت بوده است در غار همراه پیامبر(ص) بوده اند.[1]
2- خود ابوبکر هیچ کجا این جریان را به زبان نیاورده و در هیچ کتابی از اهل سنت به این قضیه اعتراف نشده است.
در حالی که اگر چنین بود، ابوبکر حتما برای بیان فضیلت خود این قضیه را بیان می کرد. چنانچه ابوبکر در روز سقیفه به کمتر از آن اشاره کرد ولی به یار غار بودن هیچ اشاره ای نداشته است.[2]
3- بعضی از بزرگان علمای اهل سنت مانند عسقلانی که جایگاهی عالی در بین علمای اهل سنت دارد، گفته است:( از تابعین کسانی بودند که منکر ارتباط داشتن آیه غار با ابوبکر بودند، همانند مومن طاق[3]
4- عائشه با صراحت تمام می گوید:(هرگز آیه ای در حق ما نازل نشده است.[4] در حالی که ابوبکر پدر عایشه است و درباره همراه پیامبر (ص) در غار آیه ای نازل شده است.
5- معروف است که ابوبکر در مدینه به استقبال پیامبر(صلی الله علیه و آله) آمد و این بدان معناست که ابوبکر همراه آن حضرت نبوده است.
6- قیافه شناسی که با کفار در تعقیب پیامبر(صلی الله علیه و آله) بود فقط جای پای پیامبر( صلی الله علیه و آله) را دید و هیچ کجا ثبت نشده که سخنی از ابوبکر به میان بیاورد[5] و از یحیی بن معین تشکیک در آن فهمیده می شود.[6]
7- طبق روایت بخاری و دیگران، ابوبکر جزو اولین گروه از مهاجرین بوده و قبل از پیامبر(صلی الله علیه و آله) وارد مدینه شده و در نماز جماعت گروه اول از مهاجرین شرکت می کرد.[7]
[1]. البدایة و النهایة،ج3، ص176.
[2]. البدایة و النهایة،ج6، ص 205.
[3]. لسان المیزان، ج5، ص115.
[4]. صحیح بخاری، ج6،ص42 -- تاریخ ابن الاثیر،ج3،ص199-- البدایة و النهایة،ج8،ص96 -- الاغانی،ج16،ص90
[5]. فتوح البلدان، ج1، ص64
[6]. تهذیب الکمال،ج29،ص26
[7]. صحیح بخاری، ج1،ص128 -- کتاب الاذان، ج4،ص240 -- کتاب الاحکام باب استقضاء الموالی واستعمالهم-- سنن البیهقی، ج3، ص89 -- فتح الباری،ج 13،179 -- و ج7،ص261 و 307
- [سایر] آیا ابوبکر سه روز در غار ثور دست و پایش را در سوراخهای غار میگذاشت تا جان پیامبر خدا(ص) را حفظ کند؟
- [سایر] آیا امر پیامبر (ص) به ابوبکر برای پیش نماز در دوران بیماریشان، دلیل خلافت ابوبکر نیست؟
- [سایر] آیا ابوبکر احادیث پیامبر ص را آتش زد؟
- [سایر] در یک سایت سنی خواندم که، وقتی پیامبر اسلام(ص) با ابوبکر در غار بودند و آیه مربوطه نازل شد که خدا از قول پیامبر(ص) میفرماید: (ان الله معنا) و این فضیلتی برای ابوبکر است؛ زیرا خدا در قرآن میفرماید: (ان الله مع المتقین) به این مطلب چگونه میتوان پاسخ داد؟
- [سایر] آیا بر خلافت ابوبکر نصی از جانب پیامبر(ص) صادر شده است؟
- [سایر] چرا پیامبر(ص) ابوبکر را با خود به غار ثور برد؟
- [سایر] آیا در غار ثور، ابوبکر به همراه پیامبر(ص) بوده است؟
- [سایر] علت ازدواج پیامبر(ص) با دختران ابوبکر و عمر ... چیست؟ و آیا دو دخترش را به عثمان داد؟
- [سایر] سلام. آیا صحت دارد که پیامبر(ص) به ابوبکر و عمر لقب صدیق و فاروق را داده اند؟
- [سایر] چه شبهاتی پیرامون یار غار پیامبر ص مطرح می شود؟ پاسخ آن چیست؟
- [آیت الله جوادی آملی] .اقامه نماز در مکان خاص که مستلزم معصیت باشد , حرام است؛ ولی نماز باطل نیست; مثلاً اگر اقامه نماز جلوتر از قبر پیامبر(ص) و امام معصوم(ع) به فاصله کم , موجب هتک حرمت آن ذوات قدسی شود, حرام است؛ ولی نماز باطل نیست و اقامه نماز در مکان محاذی و همسطح با قبر معصوم(ع) حرام نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر شک کند که نماز مستحبی را خوانده یا نه، چنان چه آن نماز مثل نماز جعفر طیار وقت معین نداشته باشد، بنا بگذارد که نخوانده است، و هم چنین است اگر مثل نافله یومیه وقت معین داشته باشد و لکن پیش از گذشتن وقت، شک کند که آن را به جا آورده یا نه، ولی اگر بعد از گذشتن وقت شک کند که خوانده است یا نه، به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله بروجردی] اگر شک کند که نماز مستحبی را خوانده یا نه، چنانچه آن نماز مثل نماز جعفر طیار وقت معین نداشته باشد، بنا بگذارد که نخوانده است و همچنین است اگر مثل نافلهی یومیه وقت معین داشته باشد و پیش از گذشتن وقت شک کند که آن را به جا آورده یا نه، ولی اگر بعد از گذشتن وقت شک کند که خوانده است یا نه، به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر شک کند که نماز مستحبّی را خوانده یا نه، چنانچه آن نماز مانند نماز جعفر طیّار وقت معیّنی نداشته باشد، باید بنا بگذارد که آن نماز را نخوانده است و همچنین در مانند نافله یومیّه که وقت معیّنی دارد، اگر پیش از گذشتن وقت شک کند که آن را بجا آورده یا نه، باید بنا بگذارد که نخوانده است؛ ولی اگر بعد از گذشتن وقت شک کند که خوانده است یا نه، نباید به شک خود اعتنا کند.
- [آیت الله سیستانی] اگر شک کند که نماز مستحبّی را خوانده یا نه ، چنانچه آن نماز مثل نماز جعفر طیّار وقت معیّن نداشته باشد ، بنا بگذارد که نخوانده است . و همچنین است اگر مثل نافله یومیّه وقت معیّن داشته باشد ، و پیش از گذشتن وقت شک کند که آن را بجا آورده یا نه ولی اگر بعد از گذشتن وقت شک کند که خوانده است یا نه ، به شک خود اعتنا نکند . شکهای صحیح
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر شک کند که نماز مستحبی را خوانده یا نه، چنانچه آن نماز مثل نماز جعفر طیار وقت نداشته باشد بنا بگذارد که نخوانده است و همچنین است اگر مثل نافله یومیه وقت معیّن داشته باشد و پیش از گذشتن وقت شک کند که آن را به جا آورده یا نه، ولی اگر بعد از گذشتن وقت شک کند که خوانده است یا نه، به شک خود اعتنا نکند. شکهای صحیح
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر شک کند که نماز مستحبی را خوانده یا نه چنانچه آن نماز مثل نماز جعفر طیار وقت معین نداشته باشد بنا بگذارد که نخوانده است. و همچنین است اگر مثل نافله یومیه، وقت معین داشته باشد و پیش از گذشتن وقت آن شک کند که آن را بجا آورده یا نه ولی اگر بعد از گذشت وقت شک کند که خوانده است یا نه به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر شک کند که نماز مستحبی را خوانده یا نه چنانچه ان نماز مثل نماز جعفر طیار علیه السلام وقت معین نداشته باشد بنا بگذارد که نخوانده است و همچنین است اگر مثل نافله یومیه وقت معین داشته باشد و پیش از گذشتن وقت شک کند که ان را به جا اورده یا نه ولی اگر بعد از گذشتن وقت شک کند که خوانده است یا نه به شک خود اعتنا نکند
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شک کند که نماز مستحبی را خوانده یا نه ، چنانچه آن نماز مثل جعفر طیار وقت معین نداشته باشد ، بنا بگذارد که نخوانده است و همچنین است اگر مثل نافلة یومیه ، وقت معین داشته باشد و پیش از گذشتن وقت شک کند که آن را بجا آورده یا نه ، ولی اگر بعد از گذشتن وقت شک کند که خوانده است یا نه ، به شک خود اعتنا نکند . شکهای صحیح
- [امام خمینی] اگر شک کند که نماز مستحبی را خوانده یا نه، چنانچه آن نماز مثل نماز جعفر طیار وقت معین نداشته باشد بنا بگذارد که نخوانده است و همچنین است اگر مثل نافله یومیه وقت معین داشته باشد و پیش از گذشتن وقت شک کند که آن را بجاآورده یا نه، ولی اگر بعد از گذشت وقت شک کند که خوانده است یا نه، به شک خود اعتنا نکند.