برخی می پندارند قبل از اسلام در ایران برده داری نبوده و برده داری ارمغان اسلام برای ایران است.در جای جای کتاب “مادیان هزار دادستان” احکام مربوط به برده بیان شده که به روشنی حکایت از آن دارد که قبل از اسلام در ایران برده داری رواج داشته است و نبود برده داری در ایران پیش از اسلام، دروغی بیش نیست. بنابراین، برده داری در ایران ارمغان اسلام برای این کشور نیست. در بخشی از کتاب (ماتیکان هزار داتستان) که در عصر ساسانیان به نگارش در آمده و در آن احکام شرعی زرتشتیان گرد آمده است، به احکام بردگی اختصاص دارد. این کتاب به همت موبد رستم شهزادی به فارسی برگردانده شده و با عنوان (قانون مدنی زرتشتیان در زمان ساسانیان) به چاپ رسیده است. احکام بردگان را از صفحه ی 65 تا 67 می خوانیم. به برخی از این احکام توجه کنیم: - (بندگان کسانی شمرده می شوند که توسط رعایای شاهنشاهی در جنگ به اسارت در آمده باشند.) - (همان گونه که در هر ده روز یک روز غلام آزادی دارد، دهمین فرزند کنیز نیز از قید بندگی آزاد است.) - (اشخاص آزاد و بنده هردو ممکن است خادم معبد گردند ولی بنده نمی تواند مانند آزاده قبول هدایا و تحف زوار کند.) - (هرگاه بنده اکدینی (کافری) به همراهی آقای خود به دین مزدیسنی در آیند بنده در خدمت آقای خود باقی خواهد ماند.) - (بنده ای که به عنوان کارگر به دیگری کرایه داده شود، کارفرما باید مزد او را به مالک بنده بدهد.) - (بندگان می توانند با اجازه ی آقای خود آزادی خود را با پول خریداری نموده یا دیگری را حاضر نمایند قیمت آنان را به مالک پرداخته آزاد نمایند.)(1) به گواهی شاهنامه، اسفندیار زرتشتی در جنگ دینی با ارجاسب، با شکست دادن او در حمله به ترکستان، علاوه بر غارت گنجینه های او، دو گروه دختر کمرباریک و خواهران و دختران و مادر ارجاسب را با خود به ایران آورد. حکیم فردوسی در شاهنامه می گوید: همه گنج ارجاسپ در باز کرد بکپّان درم سختن آغاز کرد هزار اشتر از گنج دینار شاه چو سیصد زِ دیبا و تخت و کلاه صد از مشک، وَ ز عنبر و گوهران صد از تاج، وَ ز نامدار افسران از افگندنی های دیبا هزار بفرمود تا برنهادند بار چو سیصد شتر جامه چینیان ز منسوج و زربفت و ز پرنیان عماری بسیچید و دیبا جلیل کنیزک ببردند چینی دو خیل برخ چون بهار و ببالا چو سرو میان ها چو غرو و برفتن تذرو ابا خواهران یل اسفندیار برفتند بت روی صد نامدار زپوشیده رویان ارجاسپ پنج ببردند با مویه و درد و رنج دو خواهر دو دختر یکی مادرش پر از درد و با سوک و خسته برش(2) آرتورکریستن سن مستشرق دانمارکی در کتاب ایران در زمان ساسانیان می نویسد: ایرانیان اکثراً دست اسیران جنگی را بر پشت بسته و آنها را به عنوان غلامی می فروختند… خریداران خود را مالک جان بردگان می دانستند.(3) با استناد به منابع زرتشتی و غیر زرتشتی می توان وجود برده داری در ایران باستان را نشان داد: 1. ماتیکان هزار داتستان (قانون مدنی زرتشتیان در زمان ساسانیان)، ترجمه: رستم شهزادی (رئیس سابق انجمن موبدان تهران) 2. مادیان هزار دادستان (احکام حقوقی در عصر ساسانیان)، ترجمه: سعید عریان 3. شاهنامه، ابوالقاسم فردوسی 4. دانشنامه جهان اسلام، به کوشش بنیاد دایره المعارف اسلامی پی نوشتها: (1). قانون مدنی زرتشتیان در زمان ساسانیان، گردآورنده و برگردان: رستم شهزادی (درگذشت: 1378)، تهران، انتشارات فروهر، چاپ دوم، 1386. (2). شاهنامه فردوسی، بر اساس نسخه چاپ مسکو، تهران: مؤسسه نور، صفحه 710 ، بخش “بازگشتن اسفندیار نزد گشتاسپ” (3). ایران در زمان ساسانیان، آرتور کریستن سن، ترجمه رشید یاسمی، ص240 و344.
برخی می پندارند قبل از اسلام در ایران برده داری نبوده و برده داری ارمغان اسلام برای ایران است.در جای جای کتاب “مادیان هزار دادستان” احکام مربوط به برده بیان شده که به روشنی حکایت از آن دارد که قبل از اسلام در ایران برده داری رواج داشته است و نبود برده داری در ایران پیش از اسلام، دروغی بیش نیست. بنابراین، برده داری در ایران ارمغان اسلام برای این کشور نیست. در بخشی از کتاب (ماتیکان هزار داتستان) که در عصر ساسانیان به نگارش در آمده و در آن احکام شرعی زرتشتیان گرد آمده است، به احکام بردگی اختصاص دارد.
این کتاب به همت موبد رستم شهزادی به فارسی برگردانده شده و با عنوان (قانون مدنی زرتشتیان در زمان ساسانیان) به چاپ رسیده است.
احکام بردگان را از صفحه ی 65 تا 67 می خوانیم. به برخی از این احکام توجه کنیم:
- (بندگان کسانی شمرده می شوند که توسط رعایای شاهنشاهی در جنگ به اسارت در آمده باشند.)
- (همان گونه که در هر ده روز یک روز غلام آزادی دارد، دهمین فرزند کنیز نیز از قید بندگی آزاد است.)
- (اشخاص آزاد و بنده هردو ممکن است خادم معبد گردند ولی بنده نمی تواند مانند آزاده قبول هدایا و تحف زوار کند.)
- (هرگاه بنده اکدینی (کافری) به همراهی آقای خود به دین مزدیسنی در آیند بنده در خدمت آقای خود باقی خواهد ماند.)
- (بنده ای که به عنوان کارگر به دیگری کرایه داده شود، کارفرما باید مزد او را به مالک بنده بدهد.)
- (بندگان می توانند با اجازه ی آقای خود آزادی خود را با پول خریداری نموده یا دیگری را حاضر نمایند قیمت آنان را به مالک پرداخته آزاد نمایند.)(1)
به گواهی شاهنامه، اسفندیار زرتشتی در جنگ دینی با ارجاسب، با شکست دادن او در حمله به ترکستان، علاوه بر غارت گنجینه های او، دو گروه دختر کمرباریک و خواهران و دختران و مادر ارجاسب را با خود به ایران آورد.
حکیم فردوسی در شاهنامه می گوید:
همه گنج ارجاسپ در باز کرد
بکپّان درم سختن آغاز کرد
هزار اشتر از گنج دینار شاه
چو سیصد زِ دیبا و تخت و کلاه
صد از مشک، وَ ز عنبر و گوهران
صد از تاج، وَ ز نامدار افسران
از افگندنی های دیبا هزار
بفرمود تا برنهادند بار
چو سیصد شتر جامه چینیان
ز منسوج و زربفت و ز پرنیان
عماری بسیچید و دیبا جلیل
کنیزک ببردند چینی دو خیل
برخ چون بهار و ببالا چو سرو
میان ها چو غرو و برفتن تذرو
ابا خواهران یل اسفندیار
برفتند بت روی صد نامدار
زپوشیده رویان ارجاسپ پنج
ببردند با مویه و درد و رنج
دو خواهر دو دختر یکی مادرش
پر از درد و با سوک و خسته برش(2)
آرتورکریستن سن مستشرق دانمارکی در کتاب ایران در زمان ساسانیان می نویسد: ایرانیان اکثراً دست اسیران جنگی را بر پشت بسته و آنها را به عنوان غلامی می فروختند… خریداران خود را مالک جان بردگان می دانستند.(3)
با استناد به منابع زرتشتی و غیر زرتشتی می توان وجود برده داری در ایران باستان را نشان داد:
1. ماتیکان هزار داتستان (قانون مدنی زرتشتیان در زمان ساسانیان)، ترجمه: رستم شهزادی (رئیس سابق انجمن موبدان تهران)
2. مادیان هزار دادستان (احکام حقوقی در عصر ساسانیان)، ترجمه: سعید عریان
3. شاهنامه، ابوالقاسم فردوسی
4. دانشنامه جهان اسلام، به کوشش بنیاد دایره المعارف اسلامی
پی نوشتها:
(1). قانون مدنی زرتشتیان در زمان ساسانیان، گردآورنده و برگردان: رستم شهزادی (درگذشت: 1378)، تهران، انتشارات فروهر، چاپ دوم، 1386.
(2). شاهنامه فردوسی، بر اساس نسخه چاپ مسکو، تهران: مؤسسه نور، صفحه 710 ، بخش “بازگشتن اسفندیار نزد گشتاسپ”
(3). ایران در زمان ساسانیان، آرتور کریستن سن، ترجمه رشید یاسمی، ص240 و344.
- [سایر] این فرشتگان بودند که پیروزی را در جنگ بدر به ارمغان آوردند، پس چرا مسلمانان حاضر در جنگ بدر مورد ستایش قرار می گیرند؟
- [سایر] چرا اسلام اجازه برده داری را داد؟
- [سایر] فلسفه برده داری خصوصا در اسلام چیست؟
- [سایر] دنیا چگونه به مظلومیت و صداقت ملت ایران پی برده است ؟
- [آیت الله علوی گرگانی] برگهای ارمغان بهزیستی چه صورت دارد؟
- [سایر] شبهه: چرا اسلام نظام برده داری را تنفیذ کرد؟
- [سایر] آیا داشتن کنیز و برده در اسلام تأیید شده است؟
- [سایر] چرا در اسلام برده داری و کنیزداری ممنوع نشد؟
- [سایر] چرا اسلام برده داری را مجاز دانسته است؟
- [سایر] برده داری در اسلام مورد تایید بوده است یا نه؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که بی اختیار خوابش برده، اگر نداند که در بین نماز خوابش برده یا بعد از آن، بنابر احتیاط لازم، باید نمازش را دوباره بخواند.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که بی اختیار خوابش برده اگر نداند که در بین نماز خوابش برده یا بعد از ان بنابر احتیاط واجب باید نمازش را دوباره بخواند
- [آیت الله خوئی] کسی که بیاختیار خوابش برده، اگر نداند که در بین نماز خوابش برده یا بعد از آن باید نمازش را دوباره بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که بیاختیار خوابش برده، اگر نداند که در بین نماز خوابش برده یا بعد از آن، باید نمازش را دوباره بخواند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که بی اختیار خوابش برده؛ اگر نداند که در بین نماز خوابش برده یا بعد از آن؛ باید نمازش را دوباره بخواند.
- [آیت الله بروجردی] کسی که بیاختیار خوابش برده، اگر نداند که در بین نماز خوابش برده یا بعد از آن، باید نمازش را دوباره بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که بیاختیار خوابش برده و نمیداند در بین نماز خوابش برده یا بعد از آن، باید نماز را دوباره بخواند.
- [آیت الله مظاهری] هرگاه از شخصی که مال انسان را برده مالی نزد انسان باشد چنانچه از آمدن او مأیوس شد میتواند به قیمت مالی که از او برده از مال او تقاصّاً بردارد و بقیه آن حکم مجهول المالک را دارد.
- [آیت الله مظاهری] زمینهای آبادی که در صدر اسلام با جنگ به دست مسلمین افتاده، قابل خرید و فروش نیست ولی در این زمان که معلوم نیست آیا این زمینها (در ایران و عراق و ...) در صدر اسلام آباد بوده یا نه، ملک کسانی است که زمین در تصرّف آنهاست و خرید و فروش و سایر تصرّفات در آن جایز است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که بی اختیار خوابش برده (مثلاً در حال سجده خوابش برده) اما نمی داند در سجده نماز بوده یا بعد از آن، در سجده شکر، باید نماز را اعاده کند.