بنده واقعی کیست؟

بنده خدا مشخصاتی دارد که در ذیل مواردی از آن را بیان میکنیم:
1-معرفت خدا: بندگی خدا در قدم اوّل متوقف بر معرفت و شناخت حقیقی پروردگار است. از این رو در روایت آمده است: "کسی که گناه می کند، خدا را به مفهوم واقعی نمی شناسد".[1] البته معرفت عقلانی کافی نیست. باید امدادها و الطاف و صفات جمال را بشناسد تا عواطف بر انگیخته شود.
 

آن کس که تو را شناخت جان را چه کند* فرزند و عیال و خانمان را چه کند

دیوانه کنی، هر دو جهانش بخشی* دیوانه تو هر دو جهان را چه کند


2- یاد خدا: بنده باید همواره خدا را حاضر و ناظر و حامی و پشتیبان خود بداند. که اگر از یاد خدا و ذکر او دور شود، شیطان او را مورد هجوم قرار می دهد و از مسیر بندگی خارج می کند:
(وَ مَنْ یَعْشُ عَنْ ذِکْرِ الرَّحْمنِ نُقَیِّضْ لَهُ شَیْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرینٌ؛[زخرف/36] و هر کس از یاد خدا روی‌ گردان شود شیطان را به سراغ او میفرستیم پس همواره قرین اوست.)

3- انجام واجبات و ترک محرمات: قرآن مجید می فرماید:
(قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونی‌ یُحْبِبْکُمُ اللَّهُ؛[آل عمران/31] بگو اگر خدا را دوست می دارید، از من که پیامبر اویم پیروی کنید تا خدا هم شما را دوست بدارد).

امام باقر(ع) به شخصی می فرماید: "معصیت پروردگار می کنی، با این حال اظهار محبت او می نمایی؟! به جانم سوگند! این کار عجیبی است. اگر محبت تو صادقانه بود اطاعت فرمان او می کردی زیرا کسی که دیگری را دوست دارد از فرمانش پیروی می کند".[2]
عنوان بصری از امام صادق(ع) در مورد حقیقت بندگی خدا سؤال کرد ایشان فرمود: حقیقت بندگی درسه چیز است: اول این که بنده، خودش را مالک چیزهایی که خدا به وی عطا کرده نداند، زیرا بندگان مالک چیزی نمی شوند، بلکه مال را مالِ خدا می‌دانند و در همان طریق که فرموده به مصرف می رسانند.  دوم این که بنده خودش را در تدبیر امور ناتوان بداند. سوم این که خودش را در انجام اوامر و ترک نواهی خدا مشغول بدارد.[3]

4- زهد و بی رغبتی به دنیا: محبت به خدا با محبت به دنیا نمی سازد چنان که امام علی(ع) فرمود: "اگر خدا را دوست دارید از دلتان محبت دنیا را خارج کنید".[4] حب دنیا انسان را به سوی مادیات و جاه ومقام و مال و منال می کشاند. حب الهی به سوی خدا جذب می کند، هر کدام غالب شود، انسان آن خواهد شد.

[1]. بحارالانوار، ج 75، ص 174.
[2]. تحف العقول، ص 214.
[3]. مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، ص: 327
[4]. غررالحکم، ج 3، ص 22.