تجوید قران
تجوید قرآن، علم مشتمل بر قواعد قرائت قرآن است.
تاریخچه قواعد تجوید قرآن به چه زمانی می‌رسد؟
به نظر قرآن‌پژوهان، علامت‌های وقف، وصل، مد، قصر و سکون که امروزه روی کلمات و حروف قرآن مشاهده می‌کنیم، مربوط به زمان پیغمبر(ص) نمی‌شود و از زمان‌های بعد به مناسبت احتیاج مردم غیر عرب وضع و ثبت شده است هم چنانکه نقطه و اعراب در قرآن نیز چنین است. البته این علامت گذاریها بر مبنای تعلیم پیامبر(ص) و عمل صحابه انجام گرفته است. از این رو، قرآن‌پژوهان گفته اند: پس از زمان رحلت پیامبر(ص)، معلمان قرآن دریافتند که اگر برای مواضع وقف و وصل و مد و قصر و امثال آن علامت‌هایی وضع نکنند، به مرور زمان آداب و رسوم قرائت دقیق و با ضابطه قرآن به دست فراموشی سپرده میشود، و قاریان قرآن که به طور غالب عرب زبان نیستند از روش صحیح قرائت قرآن که منطبق با مفاهیم قرآن است، منحرف خواهند شد. به هر حال به نظر می‌رسد که تاریخ وضع این علامات به قرن دوم و سوم هجری بازگردد. در این زمینه ر.ک: 1 عزت دروزه، محمد، تاریخ قرآن، ترجمه محمدعلی لسانی فشارکی، ص 140، انتشارات مرکز نشر انقلاب، چاپ دوم. 2 کروی، محمدطاهر، تاریخ قرآن، ترجمه محمد صالح سعیدی، ص 16، انتشارات مسعود. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 1/8784)
به نظر قرآن‌پژوهان، علامت‌های وقف، وصل، مد، قصر و سکون که امروزه روی کلمات و حروف قرآن مشاهده می‌کنیم، مربوط به زمان پیغمبر(ص) نمی‌شود و از زمان‌های بعد به مناسبت احتیاج مردم غیر عرب وضع و ثبت شده است هم چنانکه نقطه و اعراب در قرآن نیز چنین است. البته این علامت گذاریها بر مبنای تعلیم پیامبر(ص) و عمل صحابه انجام گرفته است. از این رو، قرآن‌پژوهان گفته اند: پس از زمان رحلت پیامبر(ص)، معلمان قرآن دریافتند که اگر برای مواضع وقف و وصل و مد و قصر و امثال آن علامت‌هایی وضع نکنند، به مرور زمان آداب و رسوم قرائت دقیق و با ضابطه قرآن به دست فراموشی سپرده میشود، و قاریان قرآن که به طور غالب عرب زبان نیستند از روش صحیح قرائت قرآن که منطبق با مفاهیم قرآن است، منحرف خواهند شد. به هر حال به نظر می‌رسد که تاریخ وضع این علامات به قرن دوم و سوم هجری بازگردد. در این زمینه ر.ک: 1 عزت دروزه، محمد، تاریخ قرآن، ترجمه محمدعلی لسانی فشارکی، ص 140، انتشارات مرکز نشر انقلاب، چاپ دوم. 2 کروی، محمدطاهر، تاریخ قرآن، ترجمه محمد صالح سعیدی، ص 16، انتشارات مسعود. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 1/8784)
پاسخ:
به نظر قرآن‌پژوهان، علامت‌های وقف، وصل، مد، قصر و سکون که امروزه روی کلمات و حروف قرآن مشاهده می‌کنیم، مربوط به زمان پیغمبر(ص) نمی‌شود و از زمان‌های بعد به مناسبت احتیاج مردم غیر عرب وضع و ثبت شده است هم چنانکه نقطه و اعراب در قرآن نیز چنین است. البته این علامت گذاریها بر مبنای تعلیم پیامبر(ص) و عمل صحابه انجام گرفته است.
از این رو، قرآن‌پژوهان گفته اند:
پس از زمان رحلت پیامبر(ص)، معلمان قرآن دریافتند که اگر برای مواضع وقف و وصل و مد و قصر و امثال آن علامت‌هایی وضع نکنند، به مرور زمان آداب و رسوم قرائت دقیق و با ضابطه قرآن به دست فراموشی سپرده میشود، و قاریان قرآن که به طور غالب عرب زبان نیستند از روش صحیح قرائت قرآن که منطبق با مفاهیم قرآن است، منحرف خواهند شد. به هر حال به نظر می‌رسد که تاریخ وضع این علامات به قرن دوم و سوم هجری بازگردد.
در این زمینه ر.ک:
1 عزت دروزه، محمد، تاریخ قرآن، ترجمه محمدعلی لسانی فشارکی، ص 140، انتشارات مرکز نشر انقلاب، چاپ دوم.
2 کروی، محمدطاهر، تاریخ قرآن، ترجمه محمد صالح سعیدی، ص 16، انتشارات مسعود.
(لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 1/8784)
- [سایر] قواعد تجوید را بیان کنید؟
- [سایر] آیا تجوید و رعایت قواعد قرآنی قبل از حفظ نیاز است یا نه؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا رعایت قواعد تجوید، در نماز واجب است؟ اگر واجب است تا چه مقدار؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا در نماز، رعایت کردن قواعد تجوید که در کتابهای تجویدی آمده است، استحبابی دارد یا خیر؟
- [سایر] فلسفه و تاریخچه ختم قرآن چیست؟
- [سایر] تاریخچه قرآن کریم را بفرمایید؟
- [سایر] آیا لازم است قواعد ادبیات عرب در فهم قرآن مد نظر قرار گیرد یا قرآن بر اساس قواعد دیگری مقصود را بیان می کند؟
- [سایر] تاریخچه کتابت و تدوین قرآن را بیان کنید؟
- [سایر] مصونیت قرآن از تحریف و تاریخچه آن را بیان کنید؟
- [سایر] تاریخچة تفسیر موضوعی را بیان کرده و ادله مخالفین و موافقین این تفسیر را بیان کنید؟
- [آیت الله مظاهری] رعایت کردن آنچه را که علمای تجوید می‌گویند نظیر مدّهای واجب، مراعات مخارج حروف، وقف به حرکت، وصل به سکون و مانند اینها واجب نیست بلکه اگر طوری بخواند که بگویند عربی صحیح است، کفایت می‌کند.
- [آیت الله جوادی آملی] .ادای حروف از مخارج متعارف که در عرف عرب صحیح است, کافی است , هرچند مطابق قواعد تجویدی نباشد و در این جهت, فرقی بین شَدّ( تشدید) و مدّ نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که میخواهد نماز بخواند، باید برای پیدا کردن قبله کوشش نماید، تا یقین کند که قبله کدام طرف است و یا بگمانی که ازمحراب مسجد مسلمانان یا قبرهای آنان یا از راههای دیگر پیدا میشود عمل نماید، حتّی اگر از گفته فاسق یا کافری که به واسطه قواعد علمی قبله را میشناسد گمان به قبله پیدا کند کافی است.
- [آیت الله جوادی آملی] .واجب است نمازگزار در حال تشهّد: 1 .بنشیند. 2 .آرام باشد.3 .ترتیب را رعایت کند؛ یعنی دو شهادت را بر صلوات مقدّم بدارد. 4 .موالات و پی درپی بودن کلمات را حفظ کند. 5 .کلمات و حروف را به صورت صحیح و مطابق قواعد عربی بگوید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] هر گاه صنعتگر چیزی را که گرفته در اثر مسامحه و سهلانگاری ضایع کند، ضامن است، همچنین اگر شرط کرده باشند که در صورت ضایع کردن ضامن باشد و در غیر این دو صورت چنانچه صنعتگر بر طبق قواعد آن صنعت که برای معمول صنعتگران شناخته شده است، رفتار نکرده باشد ضامن است؛ مگر آن که قبل از انجام کار از مالک برائت گرفته باشد؛ یعنی رضایت او را جلب کرده باشد که در صورت ضایع کردن صنعتگر ضامن نباشد، که در این صورت اگر در اثر غفلت - و نه مسامحه و سهلانگاری - چیزی را که گرفته ضایع کند، ضامن نیست و چنانچه صنعتگر بر طبق قواعد آن صنعت رفتار کرده، ضامن نیست، هر چند قبل از انجام کار از مالک برائت نگرفته باشد.
- [آیت الله مظاهری] دادن قرآن به کافر مانعی ندارد مگر آنکه بیاحترامی به قرآن یا اسلام باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که میخواهد نماز بخواند، باید برای پیدا کردن قبله کوشش نماید تا یقین یا چیزی که در حکم آن است، پیدا کند که قبله کدام طرف است و اگر نتواند باید به گمانی که از محراب مسجد مسلمانان یا قبرهای آنان یا از راههای دیگر پیدا میشود عمل نماید، حتی اگر از گفته فاسق یا کافری که بر اساس قواعد علمی قبله را میشناسد گمان به قبله پیدا کند، کافی است.
- [آیت الله بروجردی] کسی که میخواهد نماز بخواند، باید برای پیدا کردن قبله کوشش نماید تا یقین کند که قبله کدام طرف است و اگر نتواند یقین پیدا کند، باید به گمانی که از محراب مسجد مسلمانان، یا قبرهای آنان، یا از راههای دیگر پیدا میشود عمل نماید، حتی اگر از گفتهی فاسق یا کافری که به واسطهی قواعد علمی قبله را میشناسد گمان به قبله پیدا کند، کافی است.
- [آیت الله بروجردی] دادن قرآن به کافر حرام و گرفتن قرآن از او واجب است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] باید از دادن قرآن به کافر خودداری کنند، و اگر قرآن در دست اوست در صورت امکان از او بگیرند ولی چنانچه مقصود از دادن قرآن و یا داشتن قرآن تحقیق و مطالعه در دین باشد و نیز انسان بداند که کافری که محکوم به نجاست است با دست تر قرآن را لمس نمی کند اشکالی ندارد.