نسخه اصلی قرآن کریم مصحفی است که علی(ع) آن را جمع آوری نموده است، ولی باید توجه کرد مصحف امام علی‌علیه السلام، قرآن دیگری یا مشتمل بر آیاتی غیر از آنچه در قرآن‌های موجود است، نیست. تفاوت عمده آن در ترتیب و اشتمال بر توضیحات و اطلاعات جانبی (مانند شأن نزول و...) است که در فهم قرآن، تأثیر به سزایی دارد. چنان که خود آن حضرت فرمود: (لقد جئتهم بالکتاب مشتملاً علی التنزیل والتأویل)؛ بلاغی، محمدجواد، آلاء الرحمان، (طبع نجف)، ج 1، ص 257.؛ (من قرآن را همراه با توضیحات مربوط به نزول و تأویل آن عرضه کردم).
علی(ع) در روایتی فرمود: (آیه‌ای بر پیامبرصلی الله علیه وآله نازل نشد، مگر آنکه بر من خوانده و املا فرمود و من آن را با خط خود نوشتم و نیز تفسیر و تأویل و ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه هر آیه را به من آموخت و مرا دعا فرمود تا خداوند فهم و حفظ آن را به من مرحمت فرماید. از آن روز تا به حال، هیچ آیه‌ای را فراموش نکرده و هیچ دانش و شناختی را که پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم به من آموخته و من آن را نوشته‌ام، از دست نداده‌ام)تفسیر برهان، ج 1، ص 16، شماره 14 ؛ (ق) معرفت، محمد هادی، تاریخ قرآن، ص 86..
توضیح بیشتر:
پس از رحلت رسول اکرم‌صلی الله علیه وآله، یاران و اصحاب آن حضرت به جمع آوری آیات قرآن اقدام کردند.
حضرت علی‌علیه السلام - که از همه یاران پیامبرصلی الله علیه وآله به مواقع تنزیل و تأویل قرآن آگاه‌تر بود - پیش از همه به این کار اقدام کرد و آیات قرآن را با ویژگی‌های خاصی که خواهد آمد، در یک جا و کنار هم قرار داد و به مردم عرضه کرد؛ لکن به دلایلی مورد استقبال و پذیرش دستگاه رسمی خلافت واقع نشد. امام علی‌علیه السلام آن را به خانه بر گرداند و بنا بر روایتی فرمود: از این پس هرگز آن را نخواهید دید. آن مصحف پس از امام‌علیه السلام، نزد فرزندان و امامان معصوم‌علیهم السلام باقی ماند.
گفتنی است قرآن‌ها یا نسخه‌هایی از قرآن - که منسوب به امام علی بن ابی‌طالب است و در بعضی از موزه‌ها و کتابخانه‌ها موجود است - نمی‌تواند از نظر تاریخی و شواهد و قراین، متعلق به آن حضرت باشد.
ویژگی‌های مصحف حضرت علی‌علیه السلام
مصحف امام علی‌علیه السلام، نسبت به دیگر مصحف‌ها، از امتیازات فراوانی برخوردار بود؛ از جمله:
1. براساس ترتیب نزول، تنظیم شده بود.سیوطی، الاتقان، ج 1، ص 183، نوع 18.
2. قرائت مصحف آن حضرت، مطابق با قرائت پیامبرصلی الله علیه وآله بود و اختلاف قرائت در آن راه نداشت.
3. مشتمل بر اسباب و مکان نزول آیات و نام اشخاصی بود که آیات در شأن آنان نازل گشته بود.
4. جوانب کلی و تأویل آیات - به گونه‌ای که آیه، محدود و مخصوص به زمان یا مکان یا شخص خاصی تلقی نگردد - در این مصحف روشن شده بود.
(لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 1/106430)
