از آن جا که منشأ عصمت (اراده و اختیار) آدمی است پژوهشی در عصمت معصومان، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، 1377، فصل سوم، صص 72 - 43.؛ هر انسان صاحب اراده‌ای، می‌تواند با ریاضت شرعی و تهذیب نفس، به مقام عصمت دست یابد. عصمت منحصر به پیغمبران و امامان معصوم(ع) نیست تفسیر موضوعی قرآن کریم، ج 9، صص 20-22؛ علامه طباطبایی، ولایت نامه، ترجمه همایون همتی، تهران، امیرکبیر، چاپ اول، صص 58 - 48.؛ چنان که حضرت مریم(س)، حضرت فاطمه(س) و مخلصینی دیگر علامه طباطبایی، المیزان، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ج 3، ص 205. - که نه نبی بودند و نه امام - به مقام شامخ عصمت دست یافته‌اند. اما مقصود از عصمتِ معصومان، پیامبران و ائمه(ع) و حضرت زهرا(س)، تنها عصمت از گناهان - آن هم پس از سنین متعارف بلوغ و تکلیف نیست - بلکه عصمت از سهو و خطا و از زمان طفولیت را نیز در بر می‌گیرد. روشن است که چنین عصمتی در امت اسلام، منحصر در چهاره معصوم(ع) است. جزوه راه و راهنماشناسی، تهران، امیرکبیر، س 1375، صص 676 - 675. با (تهذیب نفس) می‌توان در آینده، مصون ماند و نیز ممکن است گذشته را با کفّارات و... جبران کرد؛ اما نمی‌توان آن را به گونه‌ای ترمیم نمود که نسبت به گذشته، عصمت تحصیل شود؛ چون نمی‌توان واقع شده را تغییر داد. بلی اگر انسانی بتواند قبل از بلوغ نیز در سایه تعلیم، تربیت، تهذیب و تزکیه به جایی برسد - که در هنگام بلوغ نیز معصوم باشد - عصمتش فراگیر خواهد بود. اگر افرادی در مقام وقوع نیز به چنین مقام ویژه‌ای نایل آیند؛ براساس روایات و ادعیه، باز با هدایت و یاری پیامبران و ائمه(ع) به این مرتبه نایل می‌شوند: (بکم فتح الله و بکم یختم). زیارت (جامعه کبیره). از آن جا که آنان منشأ خیر و سبب وصول آدمی به مراتب بالا ومقامات انسانی‌اند، باز در این جهت بر تمامی انسان‌های برتر، مقدم‌اند. انسان و خلافت الهی، صص 125 - 155. زآن که منبع او بُده‌ست این رای راسر امام آید همیشه پای را ای مقلد تو مجو پیشی بر آن‌کاو بود منبع زنور آسمان مثنوی، دفتر 3، ابیات 1548 و 1549.
