اسم اعظم خداوند چیست و چه فایده‌ای دارد؟

عرف مردم تصور می کنند که اسم اعظم الهی , اسمی لفظی از اسمای الهی است که اگرخدا را با آن بخوانیم , دعای ما را اجابت می نماید . اما از آنجا که آنها چنین اثری را در هیچ یک از اسمای معروف خداوند نیافته اند , حتی در اسم اللّه ,معتقد شده اند که این اسم مرکب است از حروفی ناشناخته و رمزی . برخی از کسانی که اهل دعا و به ظاهر متخصص در ادعیه اند نیز معتقدند که دلالت اسم اعظم به طبع است نه به وضع لغوی . البته حروف اسم اعظم با توجه به نیاز و مورد ترکیبات گوناگون به خود می گیرد .
اما باید توجه داشت که خداوند تبارک و تعالی نظام علی و معلولی را بر جهان حاکم کرده است . لذا نمی توان گفت صرف لفظ یا صورت یا حتی معنا توانایی خلق کارهای عظیم دارد . بلکه آنچه تاثیر دارد حقایق اسمای الهی است که از دسترس انسان عادی به دور است . از این رو باید گفت که معنای تعلیم اسمای اعظم به برخی انبیاء (ع ) این است که خداوند راه انقطاع به سوی خودش را به آنها تعلیم داده است ; و در این مسیر اگراسم یا لفظی نیز باشد به این دلیل است که الفاظ و معانی آنها وسیله و اسباب اند که به وسیله آنها حقایق به گونه خاصی حفظ می گردند . تفسیر المیزان ج 8 ص 354، طباطبائی - سید محمد حسین به نقل از سایت تبیان
برخی تصور می‌کنند اسم اعظم الهی، از سنخ الفاظ است که هر کسی آنها را بداند و بخواند، قدرت تصرف در عالم را پیدا می‌کند؟! این خیالی است باطل؛ بلکه انسان تا خود مظهر اسم اعظم نشود، آن الفاظ اثر نخواهد کرد. {Sگر انگشت سلیمانی نباشد# چه خاصیت دهد نقش نگینی‌S} یعنی آن اسمای الهی که بر انگشتر حضرت سلیمان نقش بسته است، در صورتی اثر می‌گذارد که در انگشت شخصی همچون سلیمان باشد. ازاین‌رو اگر آن انگشتر به دست ما باشد، نخواهیم توانست کار سلیمانی کنیم، به همین خاطر گفته‌اند: اسم اعظم در حقیقت اسم عینی است نه کتابتی و لفظی؛ بلکه وجود انسان کامل - که دارای جمیع مظاهر حق می‌باشد - اسم اعظم الهی است؛ همان‌گونه که قرآن می‌فرماید: {/Bوَ عَلَّمَ آدَمَ اَلْأَسْماءَ کُلَّها{w1-5w}{I2:31I}/}چون آدم دارای جمیع اسمای الهی است، مظهر اسم اعظم الهی نیز خواهد بود. پیامبر عظیم‌الشأن اسلام نیز که مقامی فوق مقام حضرت آدم دارد - اسم اعظم الهی است.کل اسم من اسماءاللَّه اعظم ففرغ قلبک عن کلّ ماسواه و ادعه بای اسم شئت فلیس فی الحقیقه للَّه اسم دون اسم بل هواللَّه الواحد القهار. هر اسمی از اسمای الهی، اعظم است (همان‌گونه که امام باقر(ع) در دعای عظیم‌الشأن سحرهای ماه مبارک رمضان می‌فرماید اللهم انی اسئلک من اسمائک باکبرها و کل اسمائک کبیره‌ لکن تو دلت را از غیر خدا خالی کن و دعا کن با هر اسمی که خواستی... ، (مصباح الشریعه، باب 19) و در تفسیر ابوالفتوح رازی نقل شده است که شخصی از امام صادق(ع) درباره اسم اعظم سؤال کرد، حضرت فرمودند که او را در آب بیندازند و اجازه ندادند که بیرون بیاید و از طرفی هم آن شخص با شنا آشنا نبود، نزدیک غرق شدن از ته دل صدا زد: یا اللَّه اغثنی‌؛ ای خدا نجاتم بده‌). آن گاه حضرت فرمودند: این اسم اعظم است و این اسم در صورتی اثر دارد که تو امیدت را از ما سوی اللَّه قطع کنی و خالصانه حق‌تعالی را صدا بزنی. قرآن نیز می‌فرماید: {/Bاُدْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ‌{w4-6w}{I40:60I}/} که اگر خالصانه مرا بخوانید، اجابت خواهم کرد. لازم به ذکر است که اسمای لفظی، اسمای اسما و سایه اسمای الهی هستند. پس عمده خود اسما و مسمّای اسمای لفظی است. {Sاسم گفتی رو مسمّی را بجوی‌# ماه در بالاست نی در آب جوی‌S} {Sهیچ اسم بی‌مسمّی دیده‌ای‌# یا زگاف و لام گل، گل چیده‌ای؟!S} که آن مسمّیات اسماء، حقایق نوریّه و اعیان کونیه‌اند؛ به همین خاطر خداوند برای اسما، ضمیر (هم) می‌آورد که برای جمع ذوی‌العقول است: {/Bثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَی اَلْمَلائِکَةِ{w6-9w}{I2:31I}/}. ازاین‌رو است که آصف بن برخیا (وزیر اعظم و وصیّ حضرت سلیمان) در زمانی کمتر از چشم به هم زدن یا کمتر از رسیدن نور چشم به چیزی، تخت بلقیس (ملکه سبا) را حاضر می‌کند. امام باقر(ع) می‌فرماید: ان اسم اللَّه الاعظم علی ثلاثة و سبعین حرفاً و انما کان عند آصف منها حرف واحد فتکلّم به... ونحن عندنا من الاسم الاعظم اثنان و سبعون حرفاً ...؛ اسم اعظم الهی 73 حرف است که آصف بن برخیا دارای یک حرف بود و ما ائمه(ع) 72 حرفیم و یک حرف آن مختص خدا است‌)، (کافی، کتاب حجّت). گفته شده است که مراد از آن یک حرف که به آصف داده شده است، جمله {/Bهُوَ اَلْحَیُّ اَلْقَیُّومُ‌{w5-7w}{I2:255I}*/}، {/Bذُو اَلْجَلالِ وَ اَلْإِکْرامِ‌{w5-8w}{I55:27I}/}، اللَّه الرحمان‌ و یا یا الهنا و اله کل شی‌ء الهاً واحداً لا اله الاّ انت ایتنی بعرشها می‌باشد. از امیرالمؤمنین(ع) نقل شده است که فرمودند: انه قال(ع) رأیت الخضر فی المنام قبل بدر بلیلة فقلت له علّمنی شیئاً انتصر به علی الاعداء فقال قل (یا هو یا من لاهو الاّ هو) فلمّا اصبحت قصصت علی رسول اللَّه(ص) فقال یا علی علّمت الاسم الاعظم‌؛ شب قبل از جنگ بدر جناب خضر را در خواب دیدم و از او پرسیدم: چیزی به من بیاموز تا بر دشمنان پیروز شوم، جناب خضر فرمودند، بگو: (یا هو یا من لا هو الا هو) صبح همان روز جریان را به عرض پیامبر(ص) رساندم، آن حضرت فرمودند: یا علی به تو اسم اعظم تعلیم شده است‌). امام مجتبی(ع) نیز فرمودند: بسم اللَّه الرحمن الرحیم اقرب الی اسم اللَّه الاعظم من سواء العین الی بیاضها؛(بسم اللَّه‌الرحمن الرحیم به اسم اعظم نزدیکتر است تا از سیاهی چشم به سفیدی چشم‌). از آنچه گفته شد، معلوم می‌شود که صِرف اسم لفظی کارساز نیست؛ بلکه انگشت سلیمانی نیز لازم دارد. {Sرنج بردم روز و شب عمر دراز# تا به صد زاری دری کردند بازS} {Sتو بدین زودی بدین درچون رسی‌# وز نخستین پایه بر سر چون رسی‌S} (مولوی) مرحوم سید علی خان شیرازی در (کلم الطیب) و عالم جلیل القدر محمود دهدار در (کنوز الاسماء) درباره اسم اعظم گفته‌اند: {Sحسنه در سوره انجیل بخوان‌# به درستی که همان است همان‌S} {Sهست در مصحف ما بعد سه میم‌# در میان‌های سور در حم‌S}