باسلام شب عاشوراوقتی امام حسین چراغ هاراخاموش کرد چندنفرازامام حسین(ع)جداشدند؟
پاسخ: در شب عاشورا هیچ یک از یاران امام حسین علیه السلام از ایشان جدا نشدند. البته در برخی کتب متأخر به نقل از سکینه دختر امام حسین چنین آمده که پس از سخنان امام، گروهی از همراهان آن حضرت صحنه کربلا را ترک کرده و رفتند.( فاضل دَربَندی، اِکسیرالعبادات فی اسرار الشهادات، ج2، ص222؛ محمّدباقر بهبهانی، الدمعة الساکبه،ج4، ص272 271) لیکن این سخن در منابع معتبر تاریخی وجود ندارد و هیچ گزارشی آن را تأیید نمی‌کند. بنا به آنچه پیش‌تر گفته شد در شب عاشورا همه اصحاب امام اعلام وفاداری کردند و گفتند تا پای جان می‌ایستیم. به نظر می‌رسد کسانی که این مطلب را در کتب خود آورده‌اند آنچه را در منزل زُباله رخ داد و عدّه‌ای که به اغراض مختلف همراه امام آمده بودند، او را رها کردند(ر.ک: طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج5، ص399) به خطا در شب عاشورا گزارش کرده‌اند. همچنین به نظر می‌رسد خبر مسعودی مبنی بر اینکه هنگام ورود به کربلا، پانصد سواره و یکصد پیاده همراه امام بودند (مُرُوجُ‌الذَّهَب، ج3،ص70) درست نباشد زیرا این رقم را دیگر مورّخان گزارش نکرده‌اند بلکه برخی گفته‌اند با امام تنها پنجاه نفر به کربلا آمدند.( ابن‌سعد، ترجمة الحسین و مقتله، فصلنامة تراثنا، شماره10، ص 178. این از مواردی است که اگر دلیلی برای ثبت ارقام در منابع تاریخی با عدد و نه با حروف وجود داشت، اشکال را از این جهت می‌دانستیم و می‌گفتیم 50 با 500 اشتباه شده است. طبری در یک روایت اصحاب امام را هنگامی که به سمت کربلا می‌رفتند 45 سواره و یکصد پیاده دانسته است. (طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج 5، ص389) لیکن نمی‌توان آن را مربوط به زمان ورود و حضور آن حضرت در کربلا هم دانست.) در مجموع، شواهد و قرائن، گزارش مسعودی را تأیید نمی‌کند. بنابراین سخن برخی محقّقان نیز که به استناد گزارش مسعودی گفته است در شب عاشورا عدّه‌ای از لشکر امام رفتند(رسول جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ص212) محل تأمل جدّی است.
البتّه بَلاذُری از برگشتن یکی از همراهان امام خبر داده و می‌نویسد: فِراس بن‌جَعْدَة بن‌هُبَیْرَه مخزومی با امام حسین بود و تصوّر می‌کرد با امام مخالفت نخواهد شد. امّا وقتی اوضاع را نامساعد و دشوار دید ترسید؛ از این رو امام به او اجازه برگشت داد و او شبانه از آنجا رفت.( بَلاذُری، انساب‌الاشراف، ج3، ص388. برخی معتقدند این خبر به دلایلی نمی‌تواند درست باشد: چون علاوه بر منحصر بودن آن به کتاب بَلاذُری، اینکه جَعْدَة بن‌هُبَیْرَه فرزندی به نام فِراس داشته باشد در منابع نیست. به فرض وجود داشتنش، او پسر عمه امام بود و خود بَلاذُری می‌گوید: فرزندان هُبَیْرَه از پیروان اهل‌بیت و عارف به مقام آنان بودند. (بَلاذُری، انساب‌الاشراف، ج3، ص366). به علاوه، آنان به شجاعت معروف بودند. (ر.ک: محمّدجواد طبسی، مع الرکب الحسینی من المدینة الی المدینة، ج4، ص105 104)) به نظر می‌رسد این قضیّه اگر صحّت داشته باشد، مربوط به غیر از شب عاشورا باشد.
