ازدواج خدیجه با پیامبر صلی الله علیه و آله چگونه بوده است؟

ازدواج خدیجه با پیامبر صلی الله علیه و آله چگونه بوده است؟

از مسائل مهم و بحث انگیز در زندگانی خدیجه علیهاالسلام، ازدواج او با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است. این ازدواج نه تنها در آن زمان به دلایلی همچون خواستگاری غیرمستقیم او از پیامبر صلی الله علیه و آله و نیز قبول مهریه از مال خود و نیز رد کردن خواستگاری اشراف و بزرگان مکه نقل محافل زنان و مردان قریشی زمان خود شده بود؛ بلکه در دوران معاصر نیز از سوی بدخواهان و احتمالاً با اهدافی خاص، شبهاتی درباره این ازدواج مطرح شده است که نیاز به پاسخ دارد. سن آن بزرگوار در هنگام ازدواج نیز از دیگر مسائل بحث انگیز است.
مشهور است که حضرت خدیجه علیهاالسلام در هنگام ازدواج، چهل ساله بوده است که بدین ترتیب، پانزده سال از پیامبر خدا بزرگ تر بوده است. اما با مراجعه به منابع، در می یابیم که نظرات دیگری درباره سن او هنگام ازدواج وجود دارد؛ از آن جمله می توانیم به 25، 28، 30، 35، 44، 45 و 46 اشاره کنیم. در میان مورخان و محدثان پیشین، 28 ساله بودن آن حضرت صلی الله علیه و آله بیشتر مورد پذیرش بود.[1] بدین ترتیب تفاوت سنی او با پیامبر صلی الله علیه و آله بیشتر از سه سال نبوده است.
 از جریان خواستگاری و اظهار علاقه خدیجه به پیامبر صلی الله علیه و آله و گفته های او درمی یابیم که این علاقه، بر محور ارزش های پاک انسانی بوده است. حضرت خدیجه در یکی از اولین مکالمات خود با پیامبر صلی الله علیه و آله علت علاقه خود را چنین بیان می کند: (انی رغبت فیک لقرابتک منی و شرفک فی قومک و امانتک عندهم و حسن خلقک و صدق حدیثک)[2]؛ (من به تو علاقه مند شدم، زیرا با من خویشاوندی، در میان قومت شریفی، در نزد قبیله ات به امانت داری مشهوری، دارای اخلاق نیک می باشی و راستگو هستی).
اما برخی از خاورشناسان با استناد به اموری واهی در صدد اثبات این نکته هستند که پیامبر خدا، به جهت اموال خدیجه با او ازدواج کرد! حتی کار را به جایی رسانده اند که با جعل داستان هایی دروغین، درصدد اثبات مدعای خود برآمده و از جمله گفته اند: آن حضرت صلی الله علیه و آله در آغاز به خواستگاری دختر عمویش ام هانی دختر ابوطالب رفت و عمویش به جهت فقر و ناداری او، این خواستگاری را به فال نیک نگرفت و پیامبر صلی الله علیه و آله به جهت آنکه از ذلت فقر رهایی یابد، به سراغ خدیجه رفت!![3]
دیگری چنین شایعه پراکنی کرده که پیامبر صلی الله علیه و آله به جهت تفاوت موقعیت اجتماعی خود با خدیجه علیهاالسلام، همیشه از این نکته بیم داشت که از سوی خدیجه، درخواست طلاق از او شود!![4] در پاسخ به این شبهات گفتنی است:
یکم. با مراجعه به منابع معتبر اسلامی درمی یابیم که این خدیجه بود که در آغاز به پیامبر صلی الله علیه و آله، علاقه مند شد و به واسطه های مختلف، سعی در برپایی مراسم ازدواج داشت و حتّی حاضر به قبول مهریه در مال خود گشت.
دوّم. داستان خواستگاری آن حضرت صلی الله علیه و آله از ام هانی، در هیچ یک از منابع تاریخی نیامده و معلوم نیست که (مرگلیوث) آن را از کجا گرفته است.
 سوّم. نوع برخورد ابوطالب با پیامبر صلی الله علیه و آله در طول زندگانی خود چه قبل از بعثت و چه بعد از آن نشان دهنده بالاترین درجات فداکاری او، درباره پیامبر صلی الله علیه و آله است و طبیعی است چنین فرد فداکاری، هیچ گاه درخواست ازدواج حضرت با دخترش را رد نخواهد کرد.
چهارم. خطبه ای که ابوطالب در مراسم عقد پیامبر صلی الله علیه و آله با خدیجه ایراد کرد، به خوبی نشانگر دیدگاه او درباره آن حضرت است. او در این خطبه برادرزاده خود را چنین معرفی می کند: (... ثم ان ابن اخی هذا (رسول اللّه) ممن لایوزن برجل من قریش اِلاّ رجّح به ولایقاس به رجل اِلاّ عَظُم عنه و لا عِدل له فی الخلق....)[5] ؛ (برادرزاده ام (رسول خدا) از همه مردان قریش برتر است و هر کس با او سنجیده شود، در مقایسه کم می آورد و او همانندی در میان مردمان ندارد).
هنگامی که عده ای، سخن خدیجه علیهاالسلام را که مهریه را در مال خود قرار داده بود به سخره گرفته، با شگفتی گفتند: چگونه زنان مهریه را متعهّد می شوند؟ ابوطالب غضبناک شد و گفت: اگر مردی همانند برادرزاده ام باشد، او را با بیشترین مهر خواستار می شوند؛ اما اگر مردی همانند یکی از شماها باشد، طبیعی است که باید برای ازدواج، مهر سنگینی بپردازد.[6]
بنابراین از چنین شخصیتی بسیار بعید است که خواستگاری پیامبر صلی الله علیه و آله را درباره دختر خود، رد کند؛ بلکه او این خواستگاری را بزرگ ترین افتخار برای خود خواهد دانست.
پنجم. نوع برخورد خدیجه علیهاالسلام با پیامبر صلی الله علیه و آله، نشانگر آن است که همیشه صفا و صمیمیت و وفا و یگانگی در این خانواده، حکم فرما بوده است. خدیجه علیهاالسلام در دوران عبادت پیامبر صلی الله علیه و آله در غار حرا، همیشه مراقب آن حضرت صلی الله علیه و آله بود و بارها برای او غذا می فرستاد.[7]
 او همیشه آماده بود که حتی کوچک ترین تمایلات آن حضرت صلی الله علیه و آله را که به زبان هم نمی آورد به انجام رساند؛ چنان که وقتی دید آن حضرت صلی الله علیه و آله به زید بن حارثه که در آن هنگام به عنوان برده نزد خدیجه به سر می برد علاقه دارد، او را به حضرت رسول صلی الله علیه و آله بخشید[8]. بالاخره چنان آرامشی در فضای خانه برقرار کرده بود که برخی از مورخان، حق از آن، با عنوان (کان یسکن الیها)[9] (در نزد خدیجه آرامش می یافت) یاد کرده اند.
منابع
[1]. الصحیح من سیرة النبی صلی ‌الله‌ علیه ‌و ‌آله، ج 2، ص 115 و 116.
[2]. اسدالغابة، ج 5، ص 434.
[3]. نساء النبی صلی ‌الله ‌علیه ‌و ‌آله، ص 54 به نقل از: مرگلیوث.
[4]. همان، به نقل از: مویر.
[5]. بحارالانوار، ج 16، ص 14.
[6]. همان.
[7]. الاصابة، ج 8، ص 99، (خرجت تلتمس رسول الله صلی ‌الله ‌علیه‌ و ‌آله باعلی مکة و معها غذاوه).
[8]. همان، ج 8، ص 102.
[9]. همان.