حضرت مهدی(عج) دارای چه خصایص و ویژگی‌هایی است که او را متمایز و برترمی‌کند؟ آیا این خصوصیات، منحصر درآن حضرت است یا دیگر اولیا و پیامبران نیز در آنها با او مشترک هستند؟!
بر اساس منابع معتبر روایی و تاریخ، امام مهدی(عج) خصوصیات و خصالی برجسته و والایی دارد که در بعضی از آنها منحصر به فرد بی‌همتا است و یا جامع همه ویژگی‌ها و خصایص است که دیگر اولیا و انبیا دارنده بعضی از آنها بودند.
یک. دانشمندترین و حکیم‌ترین مردم
رسول خدا(ص) فرموده است : (انّ الله اختار من الایّام الجمعه و من اللیالی القدر و من الشهور رمضان و اختارنی نبیّاً و اختار علیّاً لی وصیّاً و ولیّاً و اختار من علیِّ الحسن و الحسین(ع) حجّة الله علی العالمین تاسعهم اَعلمهم و احکمهم)؛ بحار الانوار، ج 46، ص 372، ج 14 ؛ کمال الدین، ص 281، ج 32. ؛ (خداوند متعال از روزها، روز جمعه و از شب‌ها، شب قدر و از ماه‌ها، ماه رمضان را برگزید. مرا نیز پیامبر برگزید و علی را برای من جانشین و ولیّ انتخاب کرد. از علی نیز حسن و حسین را حجت برای جهانیان برگزید که نهمین فرزند حسین (قائم)، دانشمندترین و حکیم‌ترین آنان است).
دو. مورد عنایت مخصوص الهی
امام باقر(ع) فرمود : (القائمُ منّا منصورٌ بالرعب مؤیّد بالنصر تطوی له الارض...)؛ بحار الانوار، ج52، ص 191 ؛ منتخب الاثر، ص 360. ؛ (قائم ما با (رعب) یاری شده و به نصرت الهی تأیید می‌شود. زمین برای او رام می‌گردد و...).
امام باقر(ع) نیز فرموده است : (هرگاه قائم آل محمد(ص) ظهور کند، خداوند او را با فرشتگان نشان دار (بالملائکة المسوّمین) و مقرّب یاری می‌کند، جبرئیل، پیشاپیش او و میکائیل از طرف راست و اسرافیل از طرف چپ او حرکت می‌کنند. بهت و رعب و وحشت به فاصله یک ماه راه - از جلو، عقب، چپ و راست او - حرکت می‌کند (یعنی شعاع هیبت آن حضرت، تا مساحت یک ماه راه را زیر پوشش می‌گیرد) و فرشتگان مقرّب خدا، خدمت گزاران او هستند. همراه او، شمشیری بر کشیده و برهنه است. خداوند متعال، روم، دیلم، هند، کابل و خزَر را برای او فتح می‌کند)؛ الغیبة النعمانی، ص 234، ج 22 ؛ بشارة الاسلام، ص 118..
سه. عصاره و شبیه پیامبران
امام زین العابدین(ع) فرموده است : (فی القائم منّا سنن من الانبیاء : سُنةٌ من اَبینا آدم(ع) و سُنةٌ من نوح سُنةٌ من ابراهیم و سُنّةٌ من موسی و سُنّةٌ من عیسی و سنّة من ایّوب و سُنّة من محمد(ص) ؛ فَأمّا من آدم، و نوح فَطولُ العُمر و اَمّا من ابراهیم، فخفاءُ الولادة و اعتزالُ النّاس و امّا من موسی فالخَوفُ و الغیبة و امّا من عیسی فاختَلافِ النّاسِ فیه و امّا من ایّوب فالفرجُ بعد البَلوی و امّا مِن محمّد فالخُروجُ بالسّیف)؛ کمال الدین، ج 1، ص 221، باب 31، ح 3. ؛ (در قائم ما سنّت‌هایی از پیامبران وجود دارد : سنّتی از پدرمان آدم(ع)، سنّتی از نوح، سنتی از ابراهیم، سنتی از موسی، سنّتی از عیسی، سنتی از ایوب و سنتی از حضرت محمد(ص). اما از آدم و نوح، (طول عمر) و اما از ابراهیم، (پنهانی ولادت و کناره‌گیری از مردم) و اما از موسی (خوف و غیبت) و اما از عیسی (اختلاف مردم درباره او) و اما از ایوب (فرج پس از گرفتاری) و اما از محمد(ص) (خروج با شمشیر) و...).
چهار. دارای عمری طولانی
امام سجاد(ع) درباره آن حضرت فرموده است : (فی القائم سنّةٌ من نوح و هو طول العُمر)؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج 1، ص 322، ح 4. ؛ (در قائم سنتی از نوح است و آن طول عمر (او) است).
پنج. مورد احترام و محبوب امامان و اولیا
مهدی موعود، برگزیده ممتاز الهی و محبوب دل صالحان، اوصیا و انبیا - به خصوص امامان پیش از خود - و مورد احترام و توجه خاص آنان بوده است.
حضرت صادق(ع) می‌فرماید : (لو ادرکتُه لخدمتُه ایام حیاتی)؛ الغیبة النعمانی، ص 245، ج 26. ؛ (اگر دوران او را درک می‌کردم، همه زندگی‌ام را در خدمت به او می‌گذراندم).
پیشوای هشتم وقتی نام عزیز او (قائم) را شنید، برخاست و بر روی پای مبارکش ایستاد و سر نازنین را به سوی زمین خم کرد. پس کف دست راست خود را بر سر نهاد و فرمود : (اللهم عجّل فرجه و سهّل مخرجه)؛ منتهی الآمال، ج 2، ص 333 ؛ بحار الانوار، ج 51، ص 30. ؛ (خداوندا بر فرجش شتاب کن و راه ظهور و قیامش را آسان گردان).
محدّث جزایری نیز نقل کرده است که روزی در مجلس حضرت صادق(ع) اسم مبارک آن جناب برده شد، پس حضرت برای تعظیم و احترام او برخاست نجم الثاقب، ص 444..
شش. مقتدای عیسی(ع)
یکی از ویژگی‌های برجسته امام مهدی(عج) تبعیت و همراهی برخی از اولیا و برگزیدگان الهی - از جمله حضرت عیسی و خضر(ع) - با او است. بعد از قیام جهانی آن حضرت، عیسی(ع) نیز ظهور می‌کند و در پشت سر امام(ع) قرار می‌گیرد. به رهبری‌اش گردن می‌نهد و حتی همراه با او نماز می‌خواند... .
رسول خدا(ص) فرموده است : (یجتمع المهدی و عیسی بن مریم، فیجی‌ء وقت الصلاة فیقولُ المهدی بعیسی تقدّم ؛ فیقول عیسی : انّک اولی بالصلاة ؛ فیصلّی عیسی وراءه مأموماً)؛ تذکرة الخواص، ج2، ص 325 ؛ منتخب الاثر، ص 317. (امام، با حضرت عیسی(ع) دور هم می‌آیند ؛ پس هنگام نماز فرار می‌رسد. حضرت مهدی(عج) به عیسی(ع) می‌گوید : نه، شما برای امامت نماز، شایسته‌ترید. آن‌گاه عیسی(ع)، به آن حضرت اقتدا کرده، نماز را پشت سر او می‌خواند).
در روایت دیگری نیز از پیامبر(ص) آمده است (بهشت مشتاق چهار نفر از خاندان من است که خدا آنان را دوست دارد و مرا به دوستی آنان فرمان داده است ؛ علی، حسن، حسین و مهدی ؛ که حضرت عیسی پشت سر او نماز می‌خواند). اثبات الهداة، ج 7، ص 103..
هفت. زیباترین موجود بهشت
بر اساس روایات معتبر، حضرت مهدی(عج)، هم در دنیا و هم در بهشت، از جمال و کمال بی‌نظیری برخوردار است. پیامبر اکرم(ص) درباره آن حضرت می‌فرماید : (المهدی طاووس اهل الجنّة)؛ کشف الغمة، ج 2، ص 481. ؛ (مهدی طاووس اهل بهشت است).
این تعبیر جالب درباره هیچ پیامبر یا امامی وارد نشده است و اختصاص به حضرت ولی‌عصر(عج) دارد. این رمز، نهایت زیبایی و جمال آسمانی و فوق العاده او دارد ؛ به طوری که در میان بهشتیان، ممتاز و شاخص است و خلاصه اینکه زیباترین موجود بهشتی و دیدنی‌ترین تمام اهل بهشت است شمس ولایت، ص 81..
هشت. میراث‌دار پیامبران
بر اساس روایات، تمام معجزات و ودایع انبیا و اوصیا، همراه حضرت مهدی(عج) است ؛ یعنی، او وارث پیامبران و اوصیا است و خداوند معجزات انبیا را در اختیار ایشان نهاده است. وجود میراث پیامبران در نزد حضرت مهدی(عج)، بیانگر این است آن حضرت، جامع صفات و خصوصیات آنان بوده و دارنده وسایل و لوازم منحصر به فرد ایشان است ؛ برای نمونه :
الف. تابوت آدم(ع) : حضرت مهدی آن را از دریاچه طبریه بیرون می‌آورد ؛ به طوری که نه پوسیده و نه متغیّر گشته است بحار الانوار، ج 52، ص 351، ح 9104..
ب. عصای موسی(ع) : آن را از دریاچه طبریه - و در روایتی از غار انتاکیه - بیرون می‌آورد و با آن چنان می‌کند که موسی با فرعون کرد.
ج. حجر موسی(ع) : سنگی است که آن را از مکّه به همراه خواهد داشت و تا کوفه، به هر جا که بزند، چشمه‌ای از آب ظاهر شود. اصحاب او بنوشند ؛ هر کس تشنه باشد، سیراب و هر که گرسنه باشد، سیر گردد همان، ج52، ص 224، ح 37 ؛ اصول کافی، ج 1، ص 258، ح 614..
د. تورات و انجیل و سایر کتاب‌های آسمانی : ... مهدی مردم را به تورات، انجیل و کتاب‌های آسمانی دعوت خواهد کرد. آنها را از غاری در انطاکیه بیرون آورده، بین اهل تورات به تورات و اهل انجیل به انجیل و اهل زبور به زبور حکم خواهد کرد بحار الانوار، ج 52، ص 351، ح 103 ؛ علل الشرایع، ص 161، ج3. .
ه. پیراهن یوسف(ع) : جبرئیل این پیراهن را هنگامی که حضرت ابراهیم را در آتش افکندند، بر تن او کرد. پس آن را بازوبند ساخت و به بازوی اسحاق بست و اسحاق به یعقوب و یعقوب به یوسف... سپس در دست حضرت مهدی خواهد بود بحارالانوار، ج 17، ص 147، ج30 ؛ اصول کافی، ج1، ص 258 ح 516..
انگشتر سلیمان : حضرت مهدی، این انگشتر را همراه خود دارد. وقتی آن را در دست می‌کند، جن و طیور بر دور او جمع می‌شوند مهدی منتظر، ص 46 ؛ به نقل از : سؤال از امام مهدی در روایات، ص 45 و 46..
ز. پیراهن رسول گرامی اسلام(ص) : یعقوب بن شعیب از امام صادق(ع) روایت کرده است : (آیا پیراهن قائم را - که هنگام قیام می‌پوشد - نشانت ندهم؟ عرض کردم : چرا ؛ پس آن حضرت جعبه‌ای را خواست و آن را گشود و آن پیراهن کرباسی را بیرون آورد. آن را باز کرد که ناگهان دیدم در آستین چپ آن، آثار خون مشاهده می‌شود. سپس فرمود : (این پیراهن پیامبر اکرم است ؛ در روزی که دندان‌های پیشین آن حضرت، ضربه دید). آن پیراهن خونی را بوسیدم و بر صورت خویش نهادم. سپس امام صادق(ع) آن را در هم پیچید و برداشت) الغیبة النعمانی، ص 350، ج 42..
علاوه بر این، آثار دیگری از پیامبر اکرم(ص) و حضرت علی(ع) را به همراه دارد ؛ چون بیرقی که جبرئیل در روز بدر آورد، عمامه سحاب، زره پیغمبر، انگشتر و عصای آن حضرت، اسب، مصحف و ذوالفقار حضرت علی(ع)، عهدنامه‌ای از پیغمبر اکرم(ص) و... .
امام صادق(ع) در تأیید میراث بری امام زمان(عج) از پیامبر اسلام می‌فرماید : (تراث رسول‌خدا، به امام‌قائم می‌رسد) ؛ یکی‌از یاران پرسید : تراث چیست؟ فرمود: (شمشیر، زره، عمّامه، لباس بُرد، شلاق، اسب، زین و آلات‌جنگی رسول‌خدا) بحار الانوار، ج 54، ص 242. (مهدویت1، رحیم کارگر، کد: 12/500027)
