از اینکه حضرت مهدی(عج)، می‌تواند یکی از بهترین الگوهای جامعه امروزی باشد، شکی نیست ؛ اما از نظر ازدواج چگونه می‌تواند الگو باشد ؛ در حالی که آن حضرت ازدواج نکرده است!؟
از اینکه حضرت مهدی(عج)، می‌تواند یکی از بهترین الگوهای جامعه امروزی باشد، شکی نیست ؛ اما از نظر ازدواج چگونه می‌تواند الگو باشد ؛ در حالی که آن حضرت ازدواج نکرده است!؟ البته درباره ازدواج حضرت مهدی(عج) دو نظریه وجود دارد و هر کدام شواهدی دارند. بر اساس قواعد کلی، می‌توان گفت : آن حضرت ازدواج نکرده و اشکالی هم نخواهد داشت ؛ زیرا آن حضرت هر چیزی را که با غیبت منافات داشته باشد، انجام نمی‌دهد ؛ زیرا ازدواج با غیبت منافات داشته و مستلزم آشکار شدن وضعیت امام(عج) خواهد بود ؛ ازدواج با وجود غایب بودن آن حضرت (با توجه به نظر مخفی شدن بدن او از دیده‌ها)، امکان ندارد و اگر بخواهد ظاهر شود و ازدواج کند، این همان محذوری است که باید از آن دوری کند... اگر نظر دیگران (پنهان بودن عنوان و شخصیّت امام)، را مورد توجه قرار دهیم، باز می‌گوییم که ازدواج آن حضرت با شخصیت واقعی خود، امکان ندارد و منافی با اصل (غیبت) است محمد صدر، تاریخ غیبت کبری، ص 80 و 81.. از طرف دیگر، هیچ دلیل روشن و قطعی، بر وجود زن و فرزند برای آن حضرت نیست ؛ چون مسئله غیبت، مهم‌تر از ازدواج است و می‌تواند برای مصلحت بالاتر، مسئله مهم (ازدواج) را ترک کند و اهم را انجام دهد و عمل به سنت پیامبر(ص) می‌تواند بعد از ظهور و قیام انجام گیرد و ایشان تشکیل خانواده دهد و بنابر قولی احتمال دارد، ایشان در زمان غیبت صغری ازدواج کرده باشد ؛ اما با آغاز غیبت کبری به دلیل مصالح مهم‌تر ازدواج را ترک کرده باشد. بعضی از شواهد، دالّ بر وجود همسر و فرزند برای او است ؛ از جمله : الف. قواعد کلی‌ احکام کلی شریعت محمدی(ص) ایجاب می‌کند که حضرت بقیة اللَّه(عج) نیز مانند دیگر پیشوایان معصوم تشکیل خانواده داده و از سنت جدّ بزرگوارش حضرت محمد(ص) پیروی کند. محدّث نوری می‌گوید : (چگونه ترک خواهد نمود چنین سنت عظیمه جدّ بزرگوار خود را، با آن همه ترغیب و تحریضی که در فعل آن و تهدید و تخویف که در ترک آن شده است! سزاوارترین امت در اخذ به سنت پیامبر(ص)، امام هر عصر است و تاکنون کسی ترک آن را از خصایص آن جناب نشمرده است) نجم الثاقب، ص 224.. ب. روایات‌ در کتاب الغیبة، از مفضّل بن عمر از صادق(ع) نقل شده است : (لا یَطّلع علی موضعه احَدٌ مِن وُلدِه و لا غیره)؛ ؛ الغیبة، ص 102. ؛ (بر مکان ایشان هیچ کس، حتی فرزندی از فرزندانش اطلاع ندارد). سید بن طاووس در جمال الاسبوع می‌گوید : (روایتی با سندهای متصل یافتم که حضرت ولی عصر(عج) را اولاد بسیاری هست که در شهرهای کرانه دریا حاکم و والی هستند و درنیکی و بزرگواری، در رأس نیکان روزگار و در قله صفات ابرار و اخیار هستند) جمال الاسبوع، ص 512.. ابوبصیر از امام صادق(ع) نقل می‌کند: (گویا می‌بینم که قائم ما با خانواده‌اش در مسجد سهله اقامت گزیده است. ابوبصیر می‌گوید : گفتم : فدایت شوم! قائم همیشه در آن مسجد است؟ فرمود : آری) اثبات الهداة، ج 3، ص 583، ح 776.. البته با بررسی‌های سندی و دلایل این روایات، به طور قطع نمی‌توان وجود فرزند را برای آن حضرت اثبات کرد برای مطالعه درباره این روایات ر.ک : حبیب اللَّه ظاهری، ص 495 و 496.. دو. دعاها ابن طاووس دعای امام رضا(ع) را در مورد حضرت مهدی(عج) چنین نقل کرده است : (اللهم صلّ علی ولاة عهده و الائمّة من ولده)؛ جمال الاسبوع، ص 51.. همچنین از آن حضرت نقل شده که دعا می‌فرمود : (اللهم اعطه فی نفسِه و اهله و ولده و ذُرّیته و امته و جمیع رعیّته ما تقرّبه عینه و تُسِرُّ به نفسه)؛ بحار الانوار، ج 95، ص 232.. در بخشی از صلواتی که از ناحیه مقدسه صادر شده، آمده است : (و صلّ علی ولیّک و ولات عهده و الأئمّة من ولده و مُدّ فی اَعمارهم و زد فی آجالِهم)؛ کتاب الغیبة، ص 107 ؛ بحار الانوار، ج 52، ص 22.. این ادعیه به صورت کلی وجود زن و فرزند را برای آن حضرت مطرح می‌کنند ؛ اما درباره همین ادعیه و الفاظ آنها نیز بین علما اختلاف نظر هست ؛ برای مثال برخی دعای امام رضا(ع) (اللهم صلی علی ولاه عهده و الائمّة من ولده)؛ را چنین نقل کرده‌اند : (اللهم صل علی ولاة عهده و الائمّة من بعده)؛. سه. اسامی فرزندان امام‌ روایت انباری، گویای این مطلب است که آن حضرت فرزندانی دارد ؛ بدین ترتیب : 1. طاهر فرمان روای یکی از جزایر (واقع در دریای مدیترانه)، به نام زاهره ؛ 2. قاسم فرمان روای جزیره رائقه ؛ 3. ابراهیم، حاکم شهر صافیه ؛ 4. عبد الرحمان حاکم شهر طلوم ؛ 5. هاشم حاکم شهر عناطیس ؛ داستان این شهر در بعضی از منابع ذکر شده است ؛ ر.ک : نجم الثاقب، ص 220-222 ؛ بحار الانوار، ج 53، ص 213-221. ولی بی‌شباهت به افسانه نیست و مدرک معتبری هم ندارد ر.ک : ابراهیم امینی، دادگستر جهان، ص 201 و 202.. بر اساس روایتی : (هر امام باید فرزند داشته باشد، به جز حضرت مهدی(عج) که فرزند ندارد) کتاب الغیبة، ص 134.. در این صورت، عدم ازدواج آن حضرت، مخالف سنت پیامبر(ص) نیست ؛ زیرا آن امام همام زندگی عادی و طبیعی مثل دیگران ندارد و پنهان زیستی ایشان نیز بر اساس دستور و مصلحت خداوندی است. افراد دیگری نیز - همچون خضر و عیسی(ع) - با اینکه زنده‌اند، ازدواج نکرده و تشکیل خانواده نداده‌اند. (مهدویت1، رحیم کارگر، کد: 25/500027)
عنوان سوال:

از اینکه حضرت مهدی(عج)، می‌تواند یکی از بهترین الگوهای جامعه امروزی باشد، شکی نیست ؛ اما از نظر ازدواج چگونه می‌تواند الگو باشد ؛ در حالی که آن حضرت ازدواج نکرده است!؟


پاسخ:

از اینکه حضرت مهدی(عج)، می‌تواند یکی از بهترین الگوهای جامعه امروزی باشد، شکی نیست ؛ اما از نظر ازدواج چگونه می‌تواند الگو باشد ؛ در حالی که آن حضرت ازدواج نکرده است!؟

البته درباره ازدواج حضرت مهدی(عج) دو نظریه وجود دارد و هر کدام شواهدی دارند. بر اساس قواعد کلی، می‌توان گفت : آن حضرت ازدواج نکرده و اشکالی هم نخواهد داشت ؛ زیرا آن حضرت هر چیزی را که با غیبت منافات داشته باشد، انجام نمی‌دهد ؛ زیرا ازدواج با غیبت منافات داشته و مستلزم آشکار شدن وضعیت امام(عج) خواهد بود ؛ ازدواج با وجود غایب بودن آن حضرت (با توجه به نظر مخفی شدن بدن او از دیده‌ها)، امکان ندارد و اگر بخواهد ظاهر شود و ازدواج کند، این همان محذوری است که باید از آن دوری کند... اگر نظر دیگران (پنهان بودن عنوان و شخصیّت امام)، را مورد توجه قرار دهیم، باز می‌گوییم که ازدواج آن حضرت با شخصیت واقعی خود، امکان ندارد و منافی با اصل (غیبت) است محمد صدر، تاریخ غیبت کبری، ص 80 و 81..
از طرف دیگر، هیچ دلیل روشن و قطعی، بر وجود زن و فرزند برای آن حضرت نیست ؛ چون مسئله غیبت، مهم‌تر از ازدواج است و می‌تواند برای مصلحت بالاتر، مسئله مهم (ازدواج) را ترک کند و اهم را انجام دهد و عمل به سنت پیامبر(ص) می‌تواند بعد از ظهور و قیام انجام گیرد و ایشان تشکیل خانواده دهد و بنابر قولی احتمال دارد، ایشان در زمان غیبت صغری ازدواج کرده باشد ؛ اما با آغاز غیبت کبری به دلیل مصالح مهم‌تر ازدواج را ترک کرده باشد.
بعضی از شواهد، دالّ بر وجود همسر و فرزند برای او است ؛ از جمله :
الف. قواعد کلی‌
احکام کلی شریعت محمدی(ص) ایجاب می‌کند که حضرت بقیة اللَّه(عج) نیز مانند دیگر پیشوایان معصوم تشکیل خانواده داده و از سنت جدّ بزرگوارش حضرت محمد(ص) پیروی کند. محدّث نوری می‌گوید : (چگونه ترک خواهد نمود چنین سنت عظیمه جدّ بزرگوار خود را، با آن همه ترغیب و تحریضی که در فعل آن و تهدید و تخویف که در ترک آن شده است! سزاوارترین امت در اخذ به سنت پیامبر(ص)، امام هر عصر است و تاکنون کسی ترک آن را از خصایص آن جناب نشمرده است) نجم الثاقب، ص 224..
ب. روایات‌
در کتاب الغیبة، از مفضّل بن عمر از صادق(ع) نقل شده است : (لا یَطّلع علی موضعه احَدٌ مِن وُلدِه و لا غیره)؛ ؛ الغیبة، ص 102. ؛ (بر مکان ایشان هیچ کس، حتی فرزندی از فرزندانش اطلاع ندارد).
سید بن طاووس در جمال الاسبوع می‌گوید : (روایتی با سندهای متصل یافتم که حضرت ولی عصر(عج) را اولاد بسیاری هست که در شهرهای کرانه دریا حاکم و والی هستند و درنیکی و بزرگواری، در رأس نیکان روزگار و در قله صفات ابرار و اخیار هستند) جمال الاسبوع، ص 512..
ابوبصیر از امام صادق(ع) نقل می‌کند: (گویا می‌بینم که قائم ما با خانواده‌اش در مسجد سهله اقامت گزیده است. ابوبصیر می‌گوید : گفتم : فدایت شوم! قائم همیشه در آن مسجد است؟ فرمود : آری) اثبات الهداة، ج 3، ص 583، ح 776..
البته با بررسی‌های سندی و دلایل این روایات، به طور قطع نمی‌توان وجود فرزند را برای آن حضرت اثبات کرد برای مطالعه درباره این روایات ر.ک : حبیب اللَّه ظاهری، ص 495 و 496..

دو. دعاها
ابن طاووس دعای امام رضا(ع) را در مورد حضرت مهدی(عج) چنین نقل کرده است : (اللهم صلّ علی ولاة عهده و الائمّة من ولده)؛ جمال الاسبوع، ص 51..
همچنین از آن حضرت نقل شده که دعا می‌فرمود : (اللهم اعطه فی نفسِه و اهله و ولده و ذُرّیته و امته و جمیع رعیّته ما تقرّبه عینه و تُسِرُّ به نفسه)؛ بحار الانوار، ج 95، ص 232..
در بخشی از صلواتی که از ناحیه مقدسه صادر شده، آمده است : (و صلّ علی ولیّک و ولات عهده و الأئمّة من ولده و مُدّ فی اَعمارهم و زد فی آجالِهم)؛ کتاب الغیبة، ص 107 ؛ بحار الانوار، ج 52، ص 22..
این ادعیه به صورت کلی وجود زن و فرزند را برای آن حضرت مطرح می‌کنند ؛ اما درباره همین ادعیه و الفاظ آنها نیز بین علما اختلاف نظر هست ؛ برای مثال برخی دعای امام رضا(ع) (اللهم صلی علی ولاه عهده و الائمّة من ولده)؛ را چنین نقل کرده‌اند : (اللهم صل علی ولاة عهده و الائمّة من بعده)؛.

سه. اسامی فرزندان امام‌
روایت انباری، گویای این مطلب است که آن حضرت فرزندانی دارد ؛ بدین ترتیب :
1. طاهر فرمان روای یکی از جزایر (واقع در دریای مدیترانه)، به نام زاهره ؛
2. قاسم فرمان روای جزیره رائقه ؛
3. ابراهیم، حاکم شهر صافیه ؛
4. عبد الرحمان حاکم شهر طلوم ؛
5. هاشم حاکم شهر عناطیس ؛
داستان این شهر در بعضی از منابع ذکر شده است ؛ ر.ک : نجم الثاقب، ص 220-222 ؛ بحار الانوار، ج 53، ص 213-221. ولی بی‌شباهت به افسانه نیست و مدرک معتبری هم ندارد ر.ک : ابراهیم امینی، دادگستر جهان، ص 201 و 202..
بر اساس روایتی : (هر امام باید فرزند داشته باشد، به جز حضرت مهدی(عج) که فرزند ندارد) کتاب الغیبة، ص 134.. در این صورت، عدم ازدواج آن حضرت، مخالف سنت پیامبر(ص) نیست ؛ زیرا آن امام همام زندگی عادی و طبیعی مثل دیگران ندارد و پنهان زیستی ایشان نیز بر اساس دستور و مصلحت خداوندی است. افراد دیگری نیز - همچون خضر و عیسی(ع) - با اینکه زنده‌اند، ازدواج نکرده و تشکیل خانواده نداده‌اند. (مهدویت1، رحیم کارگر، کد: 25/500027)





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین