فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟

فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟

در روایات شیعه، عبارت و اصطلاح بسیار لطیف و مناسبی برای انتظار در نظر گرفته شده و آن (انتظار فرج) است. فرج، به معنای نصرت و پیروزی و گشایش گره‌های زندگی از جانب خداوند است. مقصود از انتظار فرج، انتظار دگرگونی مثبت و گسترده در زندگی بشر و زدوده شدن ناکامی‌ها و نابسامانی‌ها از چهره غمزده جامعه انسانی است و پیروزی حکومت عدالت گستر و معنویت گرای مهدوی بر دولت‌های شرک و کفر و ستم است.
در روایات، توصیه‌های فراوانی در مورد انتظار فرج و ارزش، و فضیلت‌های بی‌شمار آن شده است.
پیامبر اکرم(ص) آن را برترین اعمال و عبادات می‌داند: (افضلُ اعمال امّتی انتظار الفرج من اللّه عزّوجل)؛ بحارالانوار، ج 52، ص 128. ؛ (انتظار فرج (و گشایش) از جانب خدای بلند مرتبه، برترین عمل امت من است) و نیز می‌فرماید: (افضل العبادة انتظار الفرج)؛ معجم احادیث الامام المهدی، ج 1، ص 268. ؛ (با فضیلت‌ترین عبادات، انتظار فرج است).
حضرت علی(ع) نیز آن را محبوب‌ترین اعمال در نزد خداوند و منتظر فرج را، همانند شهید راه حقّ می‌داند: (انتظروا الفرج و لاتیأسوا من روح الله فاِنّ احبَّ الاعمالِ الی اللّه عزّوجلّ انتظارُ الفرجَ الآخِذُ باَمرنا مَعَنا غداً فی حظیرة القدس و المنتظر للفرج کمُتشَحّط بدمه فی سبیلِ اللّه)؛ بحارالانوار، ج 53، ص 123. ؛ (منتظر فرج باشید و از رحمت خدا مأیوس نشوید که محبوب‌ترین اعمال نزد خداوند - عزّ و جل - انتظار فرج است. کسی که پذیرای امر ما باشد، فردا(ها) در (حظیرة القدس) با ما است و کسی که منتظر فرج باشد، مانند کسی است که در راه خدا، به خون خود آغشته گشته است).
امام جواد(ع) آن را با فضیلت‌ترین و راه گشاترین امور می‌داند: (اَفضَلُ اعمالِ شیعتنا انتظارُ الفَرَج مَن عَرَف هذ الامرَ فقد فُرِّج عَنه بانتظاره)؛ بحارالانوار، ج 52، ص 110. ؛ (برترین عمل شیعیان ما انتظار فرج است. هر کس این امر را بداند و آن را بشناسد، با همین انتظار در کارش گشایش و فرج می‌شود).
امام هادی(ع) به روشنی معنای فرج را - که همان انتظار ظهور مهدی موعود است - توضیح می‌دهد.
علی بن مهزیار می‌گوید: نامه‌ای به امام هادی(ع) نوشتم و از ایشان درباره (فرج) پرسیدم ؛ حضرت فرمود: (اذا غابَ صاحبُکم عن دارالظّالمین فتوقّعوا الفرج)؛ کمال الدین، ج 2، ص 380، ح 2. ؛ (هر گاه امام شما از بین ظالمان و ستمگران مخفی شد، چشم به راه فرج باشید).
امام صادق(ع) نیز حالات شیعیان در دوران غیبت و انتظار گشایش و فرج را چنین بازگو می‌فرماید: (نزدیک‌ترین جایی که خدای متعال به بندگانش هست و نیز بیشترین زمانی که از ایشان راضی است، وقتی است که حجّت الهی را از دست بدهند و او بر ایشان ظاهر نشود و جایش را ندانند ؛ در عین حال یقین دارند که آن حجّت باقی است و باطل نشده است. پس در آن هنگام، هر صبح و شام، منتظر فرج باشید...) همان، ص 337، ح 10..
برآیند این روایات آن است که عموم مردم جهان - به خصوص شیعیان - باید منتظر ظهور و قیام مهدی موعود باشند که از سراپرده غیبت بیرون آید.
انتظار فرج، در واقع نوعی آمادگی و استقبال از نیکی‌ها است. آمادگی برای تلاش و حرکتی مداوم و کوششی خستگی‌ناپذیر همراه با تهذیب نفس، پاک‌زیستن، حقّ‌خواهی و دور ماندن از زشتی‌ها و آلودگی‌ها... به همین جهت وقتی ابوبصیر از امام صادق(ع) پرسید که: فرج کی خواهد بود؟ آن حضرت فرمود: (یا ابابصیر و انت ممّن یرید الدّنیا؟ مَن عرف هذاالامر، فقد فرج عنه لانتظاره)؛ کافی، ج 1، ص 371. ؛ (ای ابوبصیر! تو هم از کسانی هستی که دنیا را طلب می‌کنند؟ آن کس که قیام امام را بشناسد، برای او به جهت انتظارش فرج شده است).
بر این اساس، انتظار فرج، فراتر از انتظار معمولی است ؛ یعنی انتظاری همراه با آگاهی، بصیرت، درایت، معنویت، آمادگی، حق‌گرایی، عدل‌خواهی و... به عبارت روشن‌تر، انتظار فرج، شناخت حق و شناختن رهبر و امام حقّ و انتظار یاری رساندن به او است. چنین شخصی در غیبت امام، چنان رفتار می‌کند که گویا در زمان ظهور و حضور او زندگی می‌کند. به همین جهت شیعه تمامی دشواری‌ها و کاستی‌ها را پشت سر نهاده و از خطر انقراض و زوال به دور مانده است. این نوع انتظار است که دارای فضیلت و ارزش بی‌شماری است.
امام سجّاد(ع) می‌فرمود: (انتظار الفرج من اعظم الفرج)؛ بحارالانوار، ج 52، ص 122، ح 4. ؛ (انتظار فرج، خود از بزرگ‌ترین گشایش‌ها است).
امام کاظم(ع) هم فرمود: (انتظار الفرج من الفرج)؛ الغیبة طوسی، ص 459. ؛ (انتظار فرج، نشانه فرج و گشایش است).
به صراحت می‌توان گفت: از مهم‌ترین رازهای نهفته بقای تشیّع همین روح انتظاری است که کالبد شیعه را آکنده ساخته و پیوسته او را به تلاش، کوشش، جنبش و جوشش وا می‌دارد.
(انتظار)، ظرفیت و توانایی فراوانی برای تحقّق جامعه آرمانی اسلام ایجاد می‌کند و رفتارها و برنامه‌ها را بدان سمت سوق می‌دهد. این والاترین عبادت و بهترین عمل است ؛ چنان که امام علی(ع) فرمود: (افضلُ عبادة المؤمن انتظار فَرج الله)؛ بحارالانوار، ج 52، ص 146. ؛ (بهترین عبادت مؤمن، انتظار کشیدن فرج خداوند است). به طور خلاصه مؤلّفه‌های زیر را می‌توان از (انتظار فرج) برداشت کرد:
1. تلاش و کوشش برای پیشرفت و ترقّی ؛
2. اصلاح‌طلبی و امید به زندگی بهتر (گشایش در امور) ؛
3. نفی وضع موجود (ظلم و بی‌عدالتی، فساد و تباهی) ؛
4. طرد و عدم پذیرش حکومت‌های سیاسی (نامشروع دانستن آنها) ؛
5. قیام و انقلاب و نهضت مداوم و فعّال ؛
6. ضرورت تشکیل حکومت‌های دینی و مشروع ؛
7. عدم انقیاد و سازش در برابر جبّاران و مفسدان و... برای مطالعه بیشتر ر.ک: نگارنده، مقاله انقلاب و انتظار، فصلنامه انتظار، ش 2، ص 130.. (مهدویت1، رحیم کارگر، کد: 28/500027)