معنی حکومت اسلامی چیست؟ و چه تفاوتی با جمهوری اسلامی دارد؟
حکومت از نظر هدف به سه دسته تقسیم میشود:
1- حکومتی که هدف آن تأمین تمایلات شخصی یک یا چند فرد است که حکومت استبدادی خوانده میشود.
2- حکومتی که هدف از آن تأمین خواسته‌های مردم است. اگر ملت خواهان پیشرفت‌های مادی، صنعتی و علمی است حکومت هم باید طرفدار آن باشد و اگر طرفدار هرزگی و هوسبازی و عیاشی است، حکومت نیز ناچار است که بر هرزگی و فحشا دامن بزند و وسائل عیش و نوش آنان را با برنامه‌های منظم و مدرن فراهم سازد.
3- حکومتی که هدف آن تأمین مصالح و منافع ملت و اجرای حق و عدالت است که در مواردی ممکن است غیر از خواست مردم باشد، حکومت‌های الهی و آسمانی از نوع سوم هستند، و قانون حاکم بر جامعه، از طرف خداوند است.
امام خمینی(ره) در تعریف حکومت اسلامی چنین می‌فرمایند: (حکومت اسلام حکومت قانون است. در این طرز حکومت، حاکمیت منحصر به خدا است و قانون فرمان و حکم خدا است.
قانون اسلام یا فرمان خدا، بر همة افراد و بر دولت اسلامی حکومت تام دارد. همة افراد از رسول خدا(ص) گرفته تا خلفای آن حضرت و سایر افراد تا ابد تابع قانون هستند. همان قانونی که از طرف خدای تبارک و تعالی نازل شده و در لسان قرآن و نبی اکرم(ص) بیان شده است.
حکومت اسلامی، سلطنتی نیست تا چه رسد به شاهنشاهی و امپراطوری. در این نوع حکومت‌ها حکام بر جان و مال مردم مسلط هستند و خودسرانه در آن دخل و تصرف می‌کنند. اسلام از این رویه و طرز حکومت منزه است.1
فرق اساسی حکومت اسلامی با حکومت‌های مشروطه، سلطنتی و جمهوری در همین است. در این که نمایندگان مردم یا شاه در این گونه رژیم‌ها به قانونگذاری می‌پردازند در صورتی که قدرت مقننه (قانونگذاری) و اختیار تشریع در اسلام به خداوند متعال اختصاص یافته است.
به همین ترتیب در حکومت اسلامی به جای قانونگذاری که یکی از سه دست حکومت کنندگان را تشکیل می‌دهد، مجلس برنامه‌ریزی وجود دارد که برای وزارت‌خانه‌های مختلف در پرتو احکام اسلام برنامه ترتیب می‌دهد و با این برنامه‌ها کیفیت انجام خدمات عمومی را در سراسر کشور تعیین می‌کند.2
البته در مورد فرق حکومت و جمهوری اسلامی در پاسخ به سؤال شما، مبسوط پرداخته شد که بر طبق آیات و روایات در راستای هم قرار دارند.
بنابراین در حکومت اسلامی انتساب حاکمان و رهبران از سوی خداوند متعال بطور مستقیم انتخاب شده و به آن تصریح میشود، ولی در جمهوری اسلامی حاکمان و رهبران جامعه غالباً در راستای کلیاتی که در اسلام در خصوص رهبری بیان شد، مردم با آراء و نظر خود آن حاکم (رهبر، رئیس جمهور، نمایندگان مجلس قانونگذاری) را انتخاب می‌کنند و مشارکت مردم محسوس‌تر می‌باشد چرا که این مربوط به زمان غیبت می‌باشد و مردم از فیض وجود امام محرومند و فردی اصلح که خود آن را می‌شناسند انتخاب نموده تا بر اساس قرآن و عترت و سنت پیامبر(ص) جامعة اسلامی را هدایت نماید. آن چه مهم است این است که به لحاظ اعمال قانون اسلام و رهبری جامعه و عمل به دستورات خداوند و سنت پیامبر(ص) و ائمة اطهار(ع) در حکومت اسلامی و جمهوری اسلامی یکی است هر چند بین حاکم اسلامی که مردم آن را بر اساس دستورات اسلامی بر می‌گزینند با امامی که به دستور خداوند و به دست پیامبر(ص) معرفی شده است، تفاوت زیادی است و فاصله‌ای به اندازة امام و غیر امام است.
کتاب (نامه‌ای از امام به سوی کاشف‌الغطاء) را برای مطالعة شما پیشنهاد می‌کنیم.
منابع:
1و2 نامه‌ای از امام به سوی کاشف‌الغطاء، صص55 53.
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 607/400008)
