آیا ولی فقیه نایب امام زمان(عج) است، لطفا اگر در این مورد روایتی از ائمه(ع) وجود دارد، ذکر کنید؟

آیا ولی فقیه نایب امام زمان(عج) است، لطفا اگر در این مورد روایتی از ائمه(ع) وجود دارد، ذکر کنید؟

شناسایی و انتخاب نائبان عام امام عصر(عج) مبتنی بر واجدیت و دارا بودن صلاحیتها و ویژگی هایی است که معصومین (ع) در احادیث متعدد بیان نموده اند . براین اساس در نیابت عام , هر مجتهدی که دارنده این صلاحیت ها باشد ( صلاحیت های علمی , اخلاقی و مدیریتی ) باشد , نائب امام زمان(عج) شمرده می شود . در اینجا ابتدا لازم است شرایط و ویژگی‌های لازم برای نیابت از معصومین(ع) و رهبری در نظام اسلامی را به طور دقیق، مورد شناسایی قرار داد. امام صادق(علیه‌السلام) در روایت مقبوله عمر بن حنظله، می‌فرماید: (... مَنْ کَانَ مِنْکُم مِمَّنْ قَدْ رَوَی‌ حَدیثَنَا وَ نَظَرَ فِی حَلَالنَا وَ حَرَامنَا وَ عَرَفَ اَحکَامَنَا فَلیَرضُوْا بِهِ حَکَماً فَاِنِّی قَدْ جَعَلْتُهُ عَلَیْکُمْ حَاکِماً فَاِذَا حَکَمَ بِحُکمِنَا فَلَمْ یُقبَلْ مِنهُ فَاِنَّمَا استخَفّ بِحُکْمِنَا وَ عَلَینَا رَدٌّ وَ الرَّادُّ عَلَینَا کَالرَّادُّ عَلَی اللّهِ وَ هُوَ عَلَی حَدِّ الشِّرکِ بِاللَّهِ)؛( ر.ک: محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی، دارالتعارف، 1401ق، ج 1، ص 67 ؛ محمد بن حسن عاملی، وسائل الشیعه، تهران: انتشارات اسلامی، ج 18، ص 98.)؛ (مردم باید به کسانی از شما (شیعیان) که حدیث و سخنان ما را روایت می‌کنند و در حلال و حرام ما به دقت می‌نگرند و احکام ما را به خوبی باز می‌شناسند (عالم عادل)، مراجعه کنند و او را به عنوان حاکم بپذیرند. من چنین کسی را بر شما حاکم قرار دادم. پس هرگاه به حکم ما حکم کند و از او پذیرفته نشود، حکم خدا کوچک شمرده شده و بر ما رد شده است و آن که ما را رد کند، خدا را رد کرده است و چنین چیزی در حد شرک به خداوند است) (جهت آشنایی کامل با تفسیر و تبیین این روایت، ر. ک: سید روح‌اللَّه موسوی خمینی، ولایت‌فقیه، تهران: مؤسسه‌تنظیم و نشر آثار امام(رحمه‌الله)، 1374، صص 80، ج 77 و صص 106 - 102.) روایات متعدد دیگری نیز دلالت بر این موضوع دارد؛ نظیر توقیع مبارک حضرت ولی عصر(عج) که می‌فرماید: (وَ اَمَّا الحَوَادِثُ الوَاقِعَه فَارْجِعُوا فِیهَا اِلی رَوَاةُ حَدیِثنَا فَاِنَّهُمْ حُجَّتی‌ عَلَیکُمْ وَ اَنَا حُّجَةُ اللَّه)؛ (وسائل‌الشیعه، پیشین، ج 18، ص 101، ح 8 .) و همچنین روایت، (اَلعُلَمَاءُ حُکَّامٌ عَلَی النَّاسِ)؛ (میرزا حسین نوری، مستدرک وسائل الشیعه، قم: مؤسسه‌آل البیت، 1409 ق، باب 11 (از ابواب صفات قاضی)، ح 33.) و روایت امام حسین(علیه‌السلام) از حضرت امیر(علیه‌السلام): (اِنَّ مَجارِی الْاُمُورِ وَالْاَحْکامِ عَلی‌ اَیْدی‌ الْعُلَماءِ بِاللَّهِ اَلْأُمَناءِ عَلی‌ حَلالِهِ وَ حَرامِهِ)؛ (همان، ح 16 ؛ و برای آگاهی بیشتر درباره دلایل روایی ولایت فقیه ر.ک: امام خمینی، ولایت‌فقیه، بحث ولایت فقیه به استناد اخبار، صص 148-48..) در یک جمع بندی , شرایطی که در متون و منابع اسلامی برای نیابت از امام معصوم (ع) مورد تأکید قرار گرفته، عبارت است از: 1. صلاحیت علمی لازم برای افتا در ابواب مختلف فقه (فقاهت و اجتهاد)؛ 2. عدالت و تقوای لازم برای رهبری امت اسلامی؛ 3. بینش صحیح سیاسی و اجتماعی، تدبیر، شجاعت و مدیریت و قدرت کافی برای رهبری.
در مرحله بعد نوبت به تطبیق هر یک از این شرایط بر مجتهدان می رسید ؛ در طول تاریخ غیبت , شیعیان با توجه به روایات متعددی که تاکید داشت در زمان غیبت امام معصوم (ع) باید به فقهایی که واجد شرایط و صلاحیت اند رجوع کنند , همواره تلاش داشتند تا مجتهد یا مجتهدان جامع الشرایط را شناسایی نموده و با مراجعه به آنان وظایف و نیازهای دینی و مشکلات فردی و اجتماعی خویش را برطرف سازند. همچنین برای شناسایی مجتهدان جامع الشرایط دو حالت وجود داشت : در بسیاری موارد مجتهدان جامع الشرایط بخاطر زندگی در میان مردم و اطلاع بر ابعاد علمی و اخلاقی و فعالیت های اجتماعی آنان از نزدیک , و اشتهاری که در این زمینه وجود داشت , قابل شناسایی بودند. (مانند حضرت امام ره)اما در مواردی بود که به دلایلی چنین امکانی برای مردم فراهم نبود, و مجتهدان جامع الشرایط چندان برای مردم عادی مشخص نبودند , در این قبیل موارد مردم با مراجعه و کمک گرفتن از سایر مجتهدان , محصلان علوم دینی و..., موفق به شناسایی مجتهد جامع الشرایط و نائب امام عصر(عج) می شدند. و بالآخره اینکه مجتهدان جامع الشرایط به نیابت از امام زمان (عج) دارای سه شان , وظیفه و اختیار می باشند که عبارتند از : 1. وظیفه افتاء و فتوا دادن در باره مسائل فقهی 2 . قضاوت و حل اختلافات مردم 3. رهبری و زعامت جامعه اسلامی. پنجم. در طول دورا غیبت تحقق عملی هریک از وظایف سه گانه فوق توسط مجتهدین , بستگی به شرایط و مقتضیات زمان و مکان متفاوت بود ؛ در اکثر موارد مجتهدان می توانستند به وظیفه افتاء و تبیین احکام فقهی برای شیعیان و مقلدان خویش بپردازند. و در کنار آن در مواردی که نیاز به قضاوت و داوری بود به صورت رسمی یا غیر رسمی این وظیفه را انجام می دادند. اما تحقق وظیفه رهبری و زعامت سیاسی به دلیل فراهم نبودن شرایط در موارد کمتری امکان پذیر بود.

پرسش . آیا آیت‌الله خامنه‌ای نائب بر حق امام زمان(عج) هستند و شرایط رهبری نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران را دارا می‌باشند؟
ابتدا باید شرایط و ویژگی‌های لازم برای نیابت از معصومین(ع) و رهبری در نظام اسلامی را به طور دقیق، مورد شناسایی قرار داد. شرایطی که در متون و منابع اسلامی مورد تأکید قرار گرفته، عبارت است از:
1. صلاحیت علمی لازم برای افتا در ابواب مختلف فقه (فقاهت و اجتهاد)؛
2. عدالت و تقوای لازم برای رهبری امت اسلامی؛
3. بینش صحیح سیاسی و اجتماعی، تدبیر، شجاعت و مدیریت و قدرت کافی برای رهبری.
در مرحله بعد نوبت به تطبیق هر یک از این شرایط بر رهبر معظم انقلاب می‌رسد.
در اینجا به صورت خلاصه به پاره‌ای از ویژگی‌ها و صلاحیت‌های حضرت آیت‌اللّه خامنه‌ای برای احراز منصب رهبری نظام، به نیابت از امام زمان(عج) اشاره شود:
یک. صلاحیت علمی‌
یکم. اجتهاد آیت‌اللَّه‌خامنه‌ای از سوی بسیاری از مراجع و بزرگان -از جمله حضرت امام(ره) از قبل تصدیق شده بوده است.
دوّم. همه رساله‌های عملیه نوشته‌اند که اگر دو نفر عادل خبره به اجتهاد کسی شهادت دهند، اجتهاد او قابل قبول است؛ این در حالی است که جامعه مدرسین حوزه علمیه قم -که مرکب از ده‌ها مجتهد مطلق و چندین مرجع تقلید است ایشان را به مرجعیت پذیرفتند. همچنین در اساسنامه جامعه مدرسین آمده است: چیزی به عنوان نظر آن جامعه معتبر است که حداقل شانزده تن از اعضا آن را امضا کرده باشند. بنابراین اعلامیه جامعه مدرسین به این معنا است که حداقل شانزده تن از مجتهدان و خبرگان در فقه، ایشان را مرجع می‌دانند.
سوّم. درس خارج مقام معظم رهبری -که در آن بسیاری از فضلا شرکت کرده و همگی به وزانت علمی آن شهادت می‌دهند دلیل بر بنیه علمی نیرومند و ملکه اجتهاد ایشان است. این توان علمی سابق بر رهبری و حتی ریاست جمهوری ایشان است؛ نه اینکه ایشان پس از رهبری، درس خوانده و به این رتبه از دانش رسیده باشند.
دو. صلاحیت اخلاقی (عدالت و تقوای لازم)
صلاحیت اخلاقی مقام معظم رهبری نیز از اموری است که در رفتار و عملکردهای فردی و اجتماعی ایشان -از زمان کودکی، جوانی و مبارزات سیاسی و نیز مسؤولیت‌های متعددی که در بعد از انقلاب در شرایط حساس داشته‌اند به روشنی قابل اثبات بوده و تمام اشخاصی که از نزدیک با معظم‌له در ارتباطاند، گواه بر این مدعا هستند.
سه. توانایی‌های شخصی‌
در بند سوم اصل یکصد و نهم (بینش صحیح سیاسی و اجتماعی، تدبیر، شجاعت، مدیریت و قدرت کافی برای رهبری) از جمله شرایط و صفات رهبر دانسته شده است.
یکم. مقصود از (بینش صحیح سیاسی و اجتماعی) آن است که رهبر، آن چنان از مسائل و موضوعات و قضایای سیاسی آگاه باشد که بر آن اساس، هم قادر به اداره امور جامعه باشد و هم در جهت‌گیری‌های ظریف بین‌المللی، تصمیمات بجا، شایسته و مفید به حال جامعه اتخاذ کند.
دوّم. (مدیریت و تدبیر) عبارت از مجموعه استعدادهایی است که در شرایط خاص، در رهبری بارز و ظاهر می‌شود و او را در اجرای وظایف سنگین خود یاری می‌کند. کشف این استعدادها از جمله مواردی است که در تعیین رهبر، به یقین باید مورد توجه خاص قرار گیرد.
سوّم. (قدرت و شجاعت) نیز از جمله شرایطی است که یا از برجستگی‌های علمی و اخلاقی ناشی می‌شود و یا آنکه در زمره استعدادهای درونی رهبر به شمار می‌رود. به هر حال مقام شامخ رهبری چنین مراتبی را می‌طلبد و به هنگام تعیین و انتخاب رهبری، باید به این موضوع توجه جدی داشت.
مقام معظم رهبری تاکنون توانایی‌های فوق‌العاده‌ای در راستای رهبری و مدیریت جامعه -خصوصاً در مواقع بحرانی و سرنوشت‌ساز از خود بروز داده‌اند. از دیگر سو ایشان از بینش صحیح سیاسی و اجتماعی و قدرت و شجاعت بالایی برخوردار می‌باشند. این مهم با مروری بر پیشینه مدیریتی ایشان -در شورای انقلاب، دوران ریاست جمهوری، سخت‌ترین شرایط ناشی از جنگ و محاصره‌های بین‌المللی، بیش از یک دهه رهبری نظام و با موفقیت بیرون آمدن از فراز و نشیب‌ها و مشکلات متعدد داخلی و بین‌المللی به خوبی قابل اثبات است.
آخرین مرحله‌ای که شایسته است مورد توجه قرار گیرد، انتخاب قانونی ایشان از سوی خبرگان رهبری است. این انگاره خود متأثر از دو عامل است که هر کدام به تنهایی، مهم‌ترین دلیل بر شایستگی ایشان برای رهبری نظام اسلامی است:
1. دارا بودن شرایط لازم برای رهبری در حضرت آیت الله خامنه‌ای و احراز این شرایط از سوی خبرگان، به عنوان بهترین و شایسته‌ترین فردی که قدرت و توانایی رهبری نظام را دارد. این مسأله از سوی اکثریت قاطع اعضای مجلس خبرگان تأیید شد.
2. تأکید امام خمینی(ره) بر شایستگی آیت‌الله خامنه‌ای برای رهبری نظام؛ حضرت امام در موارد متعددی به شایستگی ایشان تصریح کرده‌اند. حجت‌الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی در مجلس خبرگان رهبری در سال 68 در حضور شاهدان این قضیه را نقل کرد: در قضایای مهدی هاشمی همراه با آقایان خامنه‌ای، موسوی اردبیلی و میرحسین موسوی خدمت امام راحل رسیدیم و سید احمد خمینی نیز حضور داشت. در آنجا به امام گفتیم: شما با اقدامات خود ما را درباره رهبری آینده در بن‌بست قرار می‌دهید. امام با اشاره به آقای خامنه‌ای فرمود: (در میان شما کسی است که شایسته رهبری است و شما در بن بست قرار نخواهید گرفت). مرحوم حجت‌الاسلام سیداحمد خمینی نیز نقل نموده که امام راحل فرمود: (آقای خامنه‌ای شایسته رهبری است).

در پایان لازم به ذکر است مشاوران این مرکز همچنان از پرسش های شما استقبال نموده و آماده پاسخگویی می باشند . (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 1/100130306)