شرایط ولی فقیه
از آنجا که یکی از بالاترین و اصلی‌ترین ارکان یک جامعه رهبری میباشد لذا باید شرائط رهبری و ولی فقیه در نظام اسلامی برایمان مشخص باشد.
روایت امام زمان(عج) درمورد شرایط ولی فقیه را می خواستم؟
روایت امام زمان(عج) درمورد شرایط ولی فقیه را می خواستم؟ امام عصر (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف ) در پاسخ سؤالاتی که اسحق‌بن‌یعقوب در طی نامه‌ای از محضر شریف ایشان نموده ، فرمودند:(واماالحوادث الواقعه فارجعوا فیها الی راوة حدیثنا فانهم حجتی علیکم و انا حجة‌الله(79 اکمال الدین، ج 1 ص 483.)؛در رخدادها و حوادث, به راویان حدیث ما رجوع کنید; زیرا آنان حجت من بر شمایند و من حجّت خدایم. ) محقق همدانی, در تحلیل این حدیث می نویسد: (تأمل در این روایت, آشکار می سازد فقیهی که روایات ائمه (ع) را اخذ و هضم کرده است, در جایگاه ایشان قرار دارد, و شیعه در مسائلی که به ائمه مراجعه می کرد, موظف است به چنین فقهایی مراجعه نماید تا در عصر غیبت, متحیّر و سرگردان نباشد. امام - ع - با این توقیع خواسته اند حجت را بر شیعیان تمام کنند تا هیچ کس به بهانه غیبت امام معصوم, از دستورات الهی تخطی نکند, نه این که حضرت در این حدیث, درصدد بیان حجیّت و اعتبار فتوا یا روایتِ فقها باشد; چراکه این غرض با تعبیر (فانهم حجّتی علیکم) تناسبی ندارد. به علاوه که اعتبار فتوای فقها, موجب آن نمی شود که در حوادث و رخدادهای گوناگون و متغیّر, که در شرایط خاص اتفاق می افتد (حوادث جزئی) و امام باید در آن دخالت داشته باشد, فقها مرجع و پناه شیعه باشند. لذا در نیابت فقیه دارای شرایط, برای سامان دادن و سرپرستیِ حوادث واقعه, نباید تردید داشت . )(رضا همدانی، مصباح الفقیه کتاب الخمس، ص 162) آیت اللّه میلانی نیز می گوید: (این که حضرت ولی عصر عجل اللّه تعالی فرجه الشریف فقها را (حجّتِ) خود بر مردم قرار داده اند (فانهم حجتی علیکم) بدان معنا است که مردم در امور اجتماعیِ خود, بلاتکلیف نبوده و در مواردی که امام - ع - در عصر حضور, دخالت و سرپرستی دارد, فقها هم, چنین نقشی را برعهده دارند. )(سید هادی میلانی ، محاضرات فی فقه الامامیه، ج 4، کتاب الخمس، ص 277.) حضرت ولی عصر ارواحنا فداه در زمان غیبت کبری، نواب خود را به طور عموم و با ذکر صفات و ویژگی معرفی‌کرده‌اند و از مجموع روایات متعدد در این زمینه، شرایط حاکم دینی (ولایت فقیه) بدست می‌آید که عبارتند از:تخصص و فقاهت در دین، تقوای الهی، دارا بودن بینش سیاسی و مدیریت و شجاعت. (ر.ک : دین ودولت در اندیشه اسلامی ، محمد سروش ، ص 280 به بعد) (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 1/100139859)
روایت امام زمان(عج) درمورد شرایط ولی فقیه را می خواستم؟ امام عصر (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف ) در پاسخ سؤالاتی که اسحق‌بن‌یعقوب در طی نامه‌ای از محضر شریف ایشان نموده ، فرمودند:(واماالحوادث الواقعه فارجعوا فیها الی راوة حدیثنا فانهم حجتی علیکم و انا حجة‌الله(79 اکمال الدین، ج 1 ص 483.)؛در رخدادها و حوادث, به راویان حدیث ما رجوع کنید; زیرا آنان حجت من بر شمایند و من حجّت خدایم. ) محقق همدانی, در تحلیل این حدیث می نویسد: (تأمل در این روایت, آشکار می سازد فقیهی که روایات ائمه (ع) را اخذ و هضم کرده است, در جایگاه ایشان قرار دارد, و شیعه در مسائلی که به ائمه مراجعه می کرد, موظف است به چنین فقهایی مراجعه نماید تا در عصر غیبت, متحیّر و سرگردان نباشد. امام - ع - با این توقیع خواسته اند حجت را بر شیعیان تمام کنند تا هیچ کس به بهانه غیبت امام معصوم, از دستورات الهی تخطی نکند, نه این که حضرت در این حدیث, درصدد بیان حجیّت و اعتبار فتوا یا روایتِ فقها باشد; چراکه این غرض با تعبیر (فانهم حجّتی علیکم) تناسبی ندارد. به علاوه که اعتبار فتوای فقها, موجب آن نمی شود که در حوادث و رخدادهای گوناگون و متغیّر, که در شرایط خاص اتفاق می افتد (حوادث جزئی) و امام باید در آن دخالت داشته باشد, فقها مرجع و پناه شیعه باشند. لذا در نیابت فقیه دارای شرایط, برای سامان دادن و سرپرستیِ حوادث واقعه, نباید تردید داشت . )(رضا همدانی، مصباح الفقیه کتاب الخمس، ص 162) آیت اللّه میلانی نیز می گوید: (این که حضرت ولی عصر عجل اللّه تعالی فرجه الشریف فقها را (حجّتِ) خود بر مردم قرار داده اند (فانهم حجتی علیکم) بدان معنا است که مردم در امور اجتماعیِ خود, بلاتکلیف نبوده و در مواردی که امام - ع - در عصر حضور, دخالت و سرپرستی دارد, فقها هم, چنین نقشی را برعهده دارند. )(سید هادی میلانی ، محاضرات فی فقه الامامیه، ج 4، کتاب الخمس، ص 277.) حضرت ولی عصر ارواحنا فداه در زمان غیبت کبری، نواب خود را به طور عموم و با ذکر صفات و ویژگی معرفی‌کرده‌اند و از مجموع روایات متعدد در این زمینه، شرایط حاکم دینی (ولایت فقیه) بدست می‌آید که عبارتند از:تخصص و فقاهت در دین، تقوای الهی، دارا بودن بینش سیاسی و مدیریت و شجاعت. (ر.ک : دین ودولت در اندیشه اسلامی ، محمد سروش ، ص 280 به بعد) (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 1/100139859)
پاسخ:
روایت امام زمان(عج) درمورد شرایط ولی فقیه را می خواستم؟
امام عصر (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف ) در پاسخ سؤالاتی که اسحق‌بن‌یعقوب در طی نامه‌ای از محضر شریف ایشان نموده ، فرمودند:(واماالحوادث الواقعه فارجعوا فیها الی راوة حدیثنا فانهم حجتی علیکم و انا حجة‌الله(79 اکمال الدین، ج 1 ص 483.)؛در رخدادها و حوادث, به راویان حدیث ما رجوع کنید; زیرا آنان حجت من بر شمایند و من حجّت خدایم. )
محقق همدانی, در تحلیل این حدیث می نویسد: (تأمل در این روایت, آشکار می سازد فقیهی که روایات ائمه (ع) را اخذ و هضم کرده است, در جایگاه ایشان قرار دارد, و شیعه در مسائلی که به ائمه مراجعه می کرد, موظف است به چنین فقهایی مراجعه نماید تا در عصر غیبت, متحیّر و سرگردان نباشد. امام - ع - با این توقیع خواسته اند حجت را بر شیعیان تمام کنند تا هیچ کس به بهانه غیبت امام معصوم, از دستورات الهی تخطی نکند, نه این که حضرت در این حدیث, درصدد بیان حجیّت و اعتبار فتوا یا روایتِ فقها باشد; چراکه این غرض با تعبیر (فانهم حجّتی علیکم) تناسبی ندارد. به علاوه که اعتبار فتوای فقها, موجب آن نمی شود که در حوادث و رخدادهای گوناگون و متغیّر, که در شرایط خاص اتفاق می افتد (حوادث جزئی) و امام باید در آن دخالت داشته باشد, فقها مرجع و پناه شیعه باشند. لذا در نیابت فقیه دارای شرایط, برای سامان دادن و سرپرستیِ حوادث واقعه, نباید تردید داشت . )(رضا همدانی، مصباح الفقیه کتاب الخمس، ص 162)
آیت اللّه میلانی نیز می گوید: (این که حضرت ولی عصر عجل اللّه تعالی فرجه الشریف فقها را (حجّتِ) خود بر مردم قرار داده اند (فانهم حجتی علیکم) بدان معنا است که مردم در امور اجتماعیِ خود, بلاتکلیف نبوده و در مواردی که امام - ع - در عصر حضور, دخالت و سرپرستی دارد, فقها هم, چنین نقشی را برعهده دارند. )(سید هادی میلانی ، محاضرات فی فقه الامامیه، ج 4، کتاب الخمس، ص 277.)
حضرت ولی عصر ارواحنا فداه در زمان غیبت کبری، نواب خود را به طور عموم و با ذکر صفات و ویژگی معرفی‌کرده‌اند و از مجموع روایات متعدد در این زمینه، شرایط حاکم دینی (ولایت فقیه) بدست می‌آید که عبارتند از:تخصص و فقاهت در دین، تقوای الهی، دارا بودن بینش سیاسی و مدیریت و شجاعت.
(ر.ک : دین ودولت در اندیشه اسلامی ، محمد سروش ، ص 280 به بعد) (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 1/100139859)
- [سایر] آیا امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ملزم به پیروی از ولی فقیه می باشد؟
- [سایر] نایبان عام امام زمان(عج) مانند سید رضی(ره)، امام خمینی(ره) چگونه انتخاب می شدند؟ و به آنها چه می گفتند؟ (مانند زمان حال که به نایب امام زمان(عج)، ولی فقیه گفته می شود.)
- [سایر] چگونه ولی فقیه نایب امام زمان علیه السلام است؟
- [سایر] چگونه میتوانید ثابت کنید که «ولی فقیه»، نایب و جانشین امام زمان (عج) است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شرایط ظهور امام زمان (عج) چیست؟
- [سایر] آیا امکان دارد که چند ولی فقیه در یک زمان باشند. آیا امکان دارد که فردی بر ولی فقیه ولایت داشته باشد (به جز ولی عصر عج) آیا حتما باید در دنیا فقط یک ولی فقیه وجود داشته باشد؟
- [سایر] آیا حدیث یا روایتی یا اعتقاد اسلامی در این زمینه وجود دارد که ولی فقیه با امام زمان(عج) در ارتباط است یا امام (عج)، ولی و امتش را کمک می کند؟
- [سایر] آیا ولی فقیه نایب امام زمان(عج) است، لطفا اگر در این مورد روایتی از ائمه(ع) وجود دارد، ذکر کنید؟
- [سایر] آیا شیخ مفید (رحمت الله علیه) از نواب عام امام مهدی (سلام الله علیه) و ولی فقیه بودند؟
- [سایر] چرا وجود یاران خاص حضرت مهدی (عج) جزو شرایط ظهور است؟
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولیّ عصر (عج ) نماز جمعه واجب تَخییری است ( یعنی مُکَلَّفْ می تواند روز جمعه بجای نماز ظهر نماز جمعه بخواند ) ولی جمعه اَفْضَلْ است وظهر اَحْوَط واحتیاط بیشتر در آن است که هر دو را بجا آورند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمانان باید در مورد اشخاص مجهول که ملبس به لباس علما و طلاب هستند تحقیق نمایند اگر به مقامی دیگر غیر از مقام علما و مجتهدین که نواب حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه می باشند ارتباط داشته باشند از آنها کناره گرفته و از ضلالت و اضلال آن ها بپرهیزند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) نماز جمعه واجب تخییری است (یعنی مکلّف می تواند روز جمعه به جای نماز ظهر نماز جمعه بخواند) ولی جمعه افضل است و ظهر احوط و احتیاط بیشتر در آن است که هردو را بجا آورد.
- [آیت الله جوادی آملی] .دریافت کننده خمس، امام ( ع)و در غیبت آن , فقیه جامع الشرایط و حاکم شرع است و مکلف , بدون اجازه از آنان نمی تواند آن را به موارد مصرف برساند . به تعبیر دیگر , همه خمس , اعم از سهم امام ( ع) و سهم سادات, در اختیار منصب امامت (شخصیت حقوقی) است. در زمان غیبت حضرت ولیّ عصر (عج) ،فقیه جامع الشرایط, جانشین شخصیت حقوقیِ امامت است، بنابراین در زمان غیبت باید تمام خمس را به فقیه جامع الشرای ط تحویل داد و هرگونه دخل و ت صرف در خمس (سهم امام( ع) و سهم سادات) باید با اجازه او باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] أَشْهَدُ أَنَّ عَلیّاً وَلِیُّ اللَّه) جزء اذان و اقامه نیست؛ البته ولایت امیر المؤمنین و ائمه معصومین علیهمالسلام از ارکان ایمان است و اسلام بدون آن ظاهری بیش نیست و قالبی از معنی تهیست و خوب است که پس از (أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّه)، به قصد تیمن و تبرّک، شهادت به ولایت و امامت بلافصل حضرت امیر المؤمنین و سایر معصومین علیهمالسلام به گونهای که عرفاً از اجزاء اذان و اقامه به حساب نیاید؛ ذکر گردد.
- [آیت الله بهجت] بعید نیست مستحب بودن اقرار به ولایت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیهالسلام در اذان مستحبی، در صورتی که به نیت مطلوب بودن گفته شود، به عبارات مختلفی که در (نهایه) و (فقیه) و (احتجاج) نقل شده است که (اَنَّ عَلِیاً وَلِی اللّه) و یا (عَلِیٌ اَمیرُ المُؤمِنین) و یا به عبارت (اَشْهَدُ اَنَّ عَلِیاً وَلِی اللّه) باشد، و اما اقرار به ولایت اگرچه در غیر اذان باشد خوب است، پس احتیاج به دلیل مخصوص ندارد؛ و کاملترین عبارتی که در اینجا گفته میشود آن است که اقرار به خلیفه بودن یا وصی بودن حضرت امیرالمؤمنین علیهالسلام و ائمه طاهرین علیهمالسلام در آن باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . "أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ الله"جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله"، به قصد قربت گفته شود. اللهُ أکْبَرُ خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند. أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ الله شهادت می دهم که نیست خدایی جز خدای یکتا و بی همتا. أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله پیغمبر و فرستاده خداست. أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً أمِیرَ المُؤمِنینَ وَلِیُّ الله شهادت می دهم که حضرت علی علیه السلام أمیرالمؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. حَیَّ عَلَی الصَّلاَة بشتاب برای نماز. حَیَّ عَلَی الْفَلاَح بشتاب برای رستگاری. حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. قَد قامَتِ الصَّلاَة به تحقیق نماز برپا شد. لا إلَهَ إِلاَّ الله نیست خدایی مگر خدای یکتا و بی همتا.
- [آیت الله بروجردی] (اَشْهَدُ اَنَّ عَلِیاً وَلِی اللهِ) جزء اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از (اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ) به قصد قربت گفته شود.ترجمهی اذان و اقامه(اللهُ اکبر): یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند.(اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ الا اللهُ): یعنی شهادت میدهم که غیر خدایی که یکتا و بیهمتاست خدای دیگری سزاوار پرستش نیست.(اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت محمّد بن عبدالله) ص) پیغمبر و فرستادة خدا است.(اَشْهَدُ اَنَّ عَلیا اَمیرَالمؤمنینَ وَلِی اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت علی (علیه الصلوة و السلام)، امیرالمؤمنین و ولی خدا بر همهی خلق است.(حَی عَلَی الصَّلوة): یعنی بشتاب برای نماز.(حَی عَلَی الفَلاحِ): یعنی بشتاب برای رستگاری.(حَی عَلَی خَیرِ العَمَلِ): یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است.(قَد قامَتِ الصَّلوة): یعنی به تحقیق نماز بر پا شد.(لا اِلهَ اِلاَّ الله): یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بیهمتا است.
- [امام خمینی] "اشهد ان علیا ولی الله" جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعداز "اشهد ان محمدا رسول الله" به قصد قربت گفته شود. ترجمه اذان و اقامه "الله اکبر" یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند."اشهد ان لا اله الا الله" یعنی شهادت می دهم که غیر خدایی که یکتا و بی همتا است، خدای دیگری سزاوار پرستش نیست. "اشهد ان محمدا رسول الله" یعنی شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبد الله صلی الله علیه و آله و سلم، پیغمبر و فرستاده خدا است. "اشهد ان علیا امیر المؤمنین ولی الله" یعنی شهادت می دهم که حضرت علی علیه الصلاة و السلام، امیر المؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. "حی علی الصلاه"یعنی بشتاب برای نماز. "حی علی الفلاح" یعنی بشتاب برای رستگاری. "حی علی خیرالعمل" یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. "قد قامت الصلاه" یعنی به تحقیق نماز برپا شد. "لا اله الا الله" یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بی همتا است.