جمهوری اسلامی ایران
</div> </div>
آیا عملکرد خبرگان در انتخاب رهبر، در کشورهای دیگر نیزنمونه مشابهی دارد؟
آیا عملکرد خبرگان در انتخاب رهبر، در کشورهای دیگر نیزنمونه مشابهی دارد؟ براساس مبانی دینی و اصول متعدد قانون اساسی، مقام رهبری در نظام جمهوری اسلامی ایران، بالاترین مقام رسمی بوده و ریاست عالیه کشور را بر عهده دارد. چنین مقامی با ویژگی‌ها، شرایط و صلاحیت‌های علمی، اخلاقی و مدیریتی مطرح شده در آموزه‌های اصیل اسلامی و قانون اساسی جمهوری اسلامی، کاملاً بی‌نظیر و غیرقابل مقایسه با عالی‌ترین مقامات در کشورهای دیگر است؛ گرچه وظایف و اختیارات به مراتب بیشتری برای مقام عالیه کشور در نظام‌های سیاسی دیگر نیز وجود دارد جهت آشنایی و مقایسه اختیارات عالی‌ترین مقامات کشورهای لیبرال دموکراسی با اختیارات مقام رهبری در ایران، ر.ک: محمد رضا مرندی، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، قم: پارسایان، 1382، صص 146-121.. از سوی دیگر هر چند خبرگان رهبری با ویژگی‌های لحاظ شده در قانون اساسی و لزوم تخصص‌گرایی در انتخاب عالی‌ترین مقام کشور، در جهان بی‌نظیر است؛ اما شیوه انتخاب رهبری توسط این مجلس که انتخابی (دو درجه‌ای و غیرمستقیم) است، امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا، مانند آلمان،ایتالیا، فنلاند، سوئیس، ترکیه، پاکستان، هند، اتیوپی، کره شمالی، چین و ایالات متحده آمریکا، در انتخاب عالی‌ترین مقام رسمی یا اجرایی، بر نظام سیاسی حاکم بوده و اعمال می‌گردد و حتی علاوه بر مقامات سیاسی، در انتخاب بالاترین مقامات دینی جهان نیز نمونه مشابه دارد. در ادامه به بررسی برخی از مهمترین این نمونه‌ها پرداخته میشود: 1. انتخاب رئیس جمهوری آمریکا در آمریکا انتخاب رئیس جمهور به شکل غیرمستقیم انجام میشود؛ نویسندگان قانون اساسی این کشور بر این بوده‌اند که انتخاب رئیس‌جمهور را از مداخله و نفوذ مستقیم عامه مردم برکنار داشته، آن را در صلاحیت گروهی معدود به نام (Electoral College) به معنای (هئیت انتخاب کنندگان)یا (هیئت انتخاباتی)، قرار دهند. براساس قانون اساسی آمریکا، رئیس‌جمهوری این کشور - که قدرت و اختیارات فوق‌العاده و گسترده‌ای دارد - بدین شکل انتخاب میشود: ابتدا مردم هر ایالت، تعدادی نماینده (الکترال) بر می‌گزینند که تعداد آنان با تعداد کل سناتورها و نمایندگان آن ایالت در کنگره برابر است. انتخاب کنندگان ریاست جمهوری (الکترال‌ها) در ایالت‌های خود تشکیل جلسه می‌دهند و از طریق رأی مخفی دو نفر - یک نفر جهت احراز ریاست جمهوری و دیگری برای معاونت وی - را که حداقل یک نفرشان مقیم ایالت آنان نباشد؛ انتخاب می‌کنند و سپس نتیجه را به شخص سنا ارسال می‌دارند و رئیس سنا در حضور نمایندگان سنا و مجلس نمایندگان، کلیه تأییدیه‌ها را گشوده و شخصی که بیشترین تعداد آرا را کسب نماید، رئیس جمهور میشود قانون اساسی ایالات متحده آمریکا، بخش اول از اصل دوم.. در این میان احزاب سیاسی نیز نقش مهمی‌در تأثیرگذاری بر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ایفا می‌نمایند. و برای رعایت ظاهر قانون اساسی، صورتی از نامزدهای انتخاباتی (هیئت انتخاب‌کنندگان) (الکترال‌ها) را ارائه می‌دهند که در صدر آن، نام نامزد مقام ریاست جمهور و معاون وی قید گردیده است و مفهوم آن، این است که هرگاه این افراد به عضویت (هیئت انتخاب کنندگان) برگزیده شوند؛ متعهدند که به نامزدهای حزب رأی دهند. هرحزب که اکثریت آرای یک ایالت را به دست آورد به تعداد کلیه اعضای (هیئت انتخاب کنندگان)آن ایالت، به نفع نامزد حزب خود رأی خواهد داشت و به این ترتیب آرای اقلیت به حساب نخواهد آمد. این است که به محض خاتمه انتخابات در هر ایالت، نتیجه انتخابات معلوم، و تهیه لیست و گواهی آن و مداخله مجلسین جنبه تشریفاتی خواهد داشت. البته اعضای (هیئت انتخاب کنندگان) تحت هیچ عنوان و به هیچ صورتی قانوناً مکلّف به انتخاب کسی که نامش در ورقه به عنوان نامزد ریاست جمهوری قید گردیده است، نمی‌باشند حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، پیشین، ص99.. 2. انتخاب رئیس جمهور و صدر اعظم جمهوری فدرال آلمان در آلمان رئیس جمهور، رئیس تشریفاتی این کشور در امور داخلی و بین‌المللی است؛ که به صورت غیرمستقیم و توسط (مجمع فدرال) (Bundesversammlung) انتخاب میشود. مجمع فدرال آلمان مرکب ازمجلس فدرال (بوند ستاگ) و نمایندگان پارلمان محلی است جهت کسب اطلاعات بیشتر ر.ک: احمد نقیب زاده، سیاست و حکومت در اروپا، تهران: سمت، 1379، ص 181 ؛ سید جلال الدین مدنی، حقوق اساسی تطبیقی، تهران: گنج دانش، 1374، ص 106 ؛ جعفر بوشهری، حقوق اساسی، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1384، ج 2، ص 227.. صدر اعظم مهمترین مقام جمهوری فدرال آلمان است که او نیز به شیوه غیرمستقیم به این منصب برگزیده میشود و برای انتخاب او سه راه وجود دارد: الف. با پیشنهاد رئیس جمهور به مجلس فدرال و تصویب مجلس با اکثریت مطلق آرا؛ ب. در صورتی که اکثریت مطلق آرا حاصل نشد، مجلس فدرال ظرف دو هفته شخص دیگری را با همان اکثریت به صدر اعظمی تعیین می‌کند؛ ج. اگر مجلس فدرال پس از دو هفته و به ترتیب مذکور قادر به انتخاب صدر اعظم نشود، صدر اعظم با اکثریت نسبی آرا بر گزیده میشود و رئیس‌جمهور یا باید حکم او را صادر کند و یا مجلس فدرال را منحل و دستور انتخابات جدید را صادر نماید حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، پیشین، ص105.. 3. انتخاب رئیس جمهور ایتالیا در ایتالیا انتخاب رئیس جمهور به طور کامل با شیوه غیرمستقیم است؛ که توسط هیئتی مرکب از اعضای پارلمان (مجلسین) و سه نماینده از طرف شوراهای هر یک از مناطق کشور (هر منطقه مثل سیسیل، ساردنی و غیره، شامل چند استان میشود) در جلسه مشترک، برگزیده میشود ر.ک: سیاست و حکومت در اروپا، پیشین، ص 216.. 4. انتخاب بالاترین مقام سوئیس شورای فدرال سوئیس، بالاترین قدرت اداری و اجرایی کنفدراسیون سوئیس است. رئیس این شورا که در واقع در حکم رئیس جمهوری آن کشور است، ریاست کنفدراسیون سوئیس را بر عهده داشته و توسط خود اعضای شورای فدرال انتخاب میشود ر.ک: اصول 71، 95، 96 و 98 قانون اساسی سوئیس.. 5. انتخاب رئیس جمهور هند رئیس جمهور هند به عنوان رئیس قوه مجریه و فرمانده کل قوا، از طرف دو مجلس قانونگذار فدرال و مجالس مقننه ایالات، با اکثریت آرا و براساس اصل (ارزش رأی نمایندگان) منظور از این اصل این است که ارزش رأی هر نماینده به مقدار رأیی است که از مردم کسب نموده است. انتخاب میشود. 6. شورای کاردینال‌ها بعد از فوت پاپ، کاردینال‌های کلیسای کاتولیک، در واتیکان دور هم جمع می‌شوند تا یک نفر را از میان خود، به عنوان پاپ جدید معرفی کنند؛در این جلسه کاردینال‌های واجد شرایط رأی دهی، در کلیسایی جمع شده و تا انتخاب و معرفی پاپ جدید هیچ ارتباطی با جهان خارج ندارند. انتخاب پاپ جدید، با رأی‌گیری مخفی و طی حداکثر 4 رأی‌گیری در هر روز، انجام می‌گیرد. بعد از هر رأی‌گیری، ورقه‌های رأی که با مواد شیمیایی آغشته می‌شوند، سوزانده میشود. اگر کاردینال‌ها به توافق رسیدند؛ دودی سفید،از دودکش مخصوصی که برای همین کار درست شده است، بیرون می‌آید؛ دودِ سیاه نیز، نشانه عدم توافق آن‌هاست. و جزئیات کامل در مورد اصل رأی‌گیری نیز تا صد سال بعد منتشر نخواهد شد ر.ک: مجلس خبرگان، پیشین، صص 37-36 ؛ روزنامه ایران 30/1/1384 و 15/1/1384، ص 5.. بنابراین همانگونه که از موارد فوق مشخص است، انتخاب رهبری،تنها در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به شکل غیرمستقیم نیست؛ بلکه در حقوق اساسی تطبیقی نیز، موارد مشابه متعددی برای آن وجود دارد و هرچند مجلس خبرگان، از لحاظ مبانی و شرایط اصلحیت و صفات عالی رهبری، در دنیا منحصر به فرد است؛ اما از نظر شکل و روش انتخاب و تعیین عالی‌ترین مقام کشور، مشابه نهادها، مجامع و مجلس‌هایی است که در کشورهای دیگر وجود دارند و گزینش عالی‌ترین مقام رسمی، اجرایی یا هر دوی این‌ها را انجام می‌دهند ر.ک: پرسش‌ها و پاسخ‌هایی درباره مجلس خبرگان رهبری، پیشین.. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 3/500023)
آیا عملکرد خبرگان در انتخاب رهبر، در کشورهای دیگر نیزنمونه مشابهی دارد؟ براساس مبانی دینی و اصول متعدد قانون اساسی، مقام رهبری در نظام جمهوری اسلامی ایران، بالاترین مقام رسمی بوده و ریاست عالیه کشور را بر عهده دارد. چنین مقامی با ویژگی‌ها، شرایط و صلاحیت‌های علمی، اخلاقی و مدیریتی مطرح شده در آموزه‌های اصیل اسلامی و قانون اساسی جمهوری اسلامی، کاملاً بی‌نظیر و غیرقابل مقایسه با عالی‌ترین مقامات در کشورهای دیگر است؛ گرچه وظایف و اختیارات به مراتب بیشتری برای مقام عالیه کشور در نظام‌های سیاسی دیگر نیز وجود دارد جهت آشنایی و مقایسه اختیارات عالی‌ترین مقامات کشورهای لیبرال دموکراسی با اختیارات مقام رهبری در ایران، ر.ک: محمد رضا مرندی، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، قم: پارسایان، 1382، صص 146-121.. از سوی دیگر هر چند خبرگان رهبری با ویژگی‌های لحاظ شده در قانون اساسی و لزوم تخصص‌گرایی در انتخاب عالی‌ترین مقام کشور، در جهان بی‌نظیر است؛ اما شیوه انتخاب رهبری توسط این مجلس که انتخابی (دو درجه‌ای و غیرمستقیم) است، امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا، مانند آلمان،ایتالیا، فنلاند، سوئیس، ترکیه، پاکستان، هند، اتیوپی، کره شمالی، چین و ایالات متحده آمریکا، در انتخاب عالی‌ترین مقام رسمی یا اجرایی، بر نظام سیاسی حاکم بوده و اعمال می‌گردد و حتی علاوه بر مقامات سیاسی، در انتخاب بالاترین مقامات دینی جهان نیز نمونه مشابه دارد. در ادامه به بررسی برخی از مهمترین این نمونه‌ها پرداخته میشود: 1. انتخاب رئیس جمهوری آمریکا در آمریکا انتخاب رئیس جمهور به شکل غیرمستقیم انجام میشود؛ نویسندگان قانون اساسی این کشور بر این بوده‌اند که انتخاب رئیس‌جمهور را از مداخله و نفوذ مستقیم عامه مردم برکنار داشته، آن را در صلاحیت گروهی معدود به نام (Electoral College) به معنای (هئیت انتخاب کنندگان)یا (هیئت انتخاباتی)، قرار دهند. براساس قانون اساسی آمریکا، رئیس‌جمهوری این کشور - که قدرت و اختیارات فوق‌العاده و گسترده‌ای دارد - بدین شکل انتخاب میشود: ابتدا مردم هر ایالت، تعدادی نماینده (الکترال) بر می‌گزینند که تعداد آنان با تعداد کل سناتورها و نمایندگان آن ایالت در کنگره برابر است. انتخاب کنندگان ریاست جمهوری (الکترال‌ها) در ایالت‌های خود تشکیل جلسه می‌دهند و از طریق رأی مخفی دو نفر - یک نفر جهت احراز ریاست جمهوری و دیگری برای معاونت وی - را که حداقل یک نفرشان مقیم ایالت آنان نباشد؛ انتخاب می‌کنند و سپس نتیجه را به شخص سنا ارسال می‌دارند و رئیس سنا در حضور نمایندگان سنا و مجلس نمایندگان، کلیه تأییدیه‌ها را گشوده و شخصی که بیشترین تعداد آرا را کسب نماید، رئیس جمهور میشود قانون اساسی ایالات متحده آمریکا، بخش اول از اصل دوم.. در این میان احزاب سیاسی نیز نقش مهمی‌در تأثیرگذاری بر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ایفا می‌نمایند. و برای رعایت ظاهر قانون اساسی، صورتی از نامزدهای انتخاباتی (هیئت انتخاب‌کنندگان) (الکترال‌ها) را ارائه می‌دهند که در صدر آن، نام نامزد مقام ریاست جمهور و معاون وی قید گردیده است و مفهوم آن، این است که هرگاه این افراد به عضویت (هیئت انتخاب کنندگان) برگزیده شوند؛ متعهدند که به نامزدهای حزب رأی دهند. هرحزب که اکثریت آرای یک ایالت را به دست آورد به تعداد کلیه اعضای (هیئت انتخاب کنندگان)آن ایالت، به نفع نامزد حزب خود رأی خواهد داشت و به این ترتیب آرای اقلیت به حساب نخواهد آمد. این است که به محض خاتمه انتخابات در هر ایالت، نتیجه انتخابات معلوم، و تهیه لیست و گواهی آن و مداخله مجلسین جنبه تشریفاتی خواهد داشت. البته اعضای (هیئت انتخاب کنندگان) تحت هیچ عنوان و به هیچ صورتی قانوناً مکلّف به انتخاب کسی که نامش در ورقه به عنوان نامزد ریاست جمهوری قید گردیده است، نمی‌باشند حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، پیشین، ص99.. 2. انتخاب رئیس جمهور و صدر اعظم جمهوری فدرال آلمان در آلمان رئیس جمهور، رئیس تشریفاتی این کشور در امور داخلی و بین‌المللی است؛ که به صورت غیرمستقیم و توسط (مجمع فدرال) (Bundesversammlung) انتخاب میشود. مجمع فدرال آلمان مرکب ازمجلس فدرال (بوند ستاگ) و نمایندگان پارلمان محلی است جهت کسب اطلاعات بیشتر ر.ک: احمد نقیب زاده، سیاست و حکومت در اروپا، تهران: سمت، 1379، ص 181 ؛ سید جلال الدین مدنی، حقوق اساسی تطبیقی، تهران: گنج دانش، 1374، ص 106 ؛ جعفر بوشهری، حقوق اساسی، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1384، ج 2، ص 227.. صدر اعظم مهمترین مقام جمهوری فدرال آلمان است که او نیز به شیوه غیرمستقیم به این منصب برگزیده میشود و برای انتخاب او سه راه وجود دارد: الف. با پیشنهاد رئیس جمهور به مجلس فدرال و تصویب مجلس با اکثریت مطلق آرا؛ ب. در صورتی که اکثریت مطلق آرا حاصل نشد، مجلس فدرال ظرف دو هفته شخص دیگری را با همان اکثریت به صدر اعظمی تعیین می‌کند؛ ج. اگر مجلس فدرال پس از دو هفته و به ترتیب مذکور قادر به انتخاب صدر اعظم نشود، صدر اعظم با اکثریت نسبی آرا بر گزیده میشود و رئیس‌جمهور یا باید حکم او را صادر کند و یا مجلس فدرال را منحل و دستور انتخابات جدید را صادر نماید حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، پیشین، ص105.. 3. انتخاب رئیس جمهور ایتالیا در ایتالیا انتخاب رئیس جمهور به طور کامل با شیوه غیرمستقیم است؛ که توسط هیئتی مرکب از اعضای پارلمان (مجلسین) و سه نماینده از طرف شوراهای هر یک از مناطق کشور (هر منطقه مثل سیسیل، ساردنی و غیره، شامل چند استان میشود) در جلسه مشترک، برگزیده میشود ر.ک: سیاست و حکومت در اروپا، پیشین، ص 216.. 4. انتخاب بالاترین مقام سوئیس شورای فدرال سوئیس، بالاترین قدرت اداری و اجرایی کنفدراسیون سوئیس است. رئیس این شورا که در واقع در حکم رئیس جمهوری آن کشور است، ریاست کنفدراسیون سوئیس را بر عهده داشته و توسط خود اعضای شورای فدرال انتخاب میشود ر.ک: اصول 71، 95، 96 و 98 قانون اساسی سوئیس.. 5. انتخاب رئیس جمهور هند رئیس جمهور هند به عنوان رئیس قوه مجریه و فرمانده کل قوا، از طرف دو مجلس قانونگذار فدرال و مجالس مقننه ایالات، با اکثریت آرا و براساس اصل (ارزش رأی نمایندگان) منظور از این اصل این است که ارزش رأی هر نماینده به مقدار رأیی است که از مردم کسب نموده است. انتخاب میشود. 6. شورای کاردینال‌ها بعد از فوت پاپ، کاردینال‌های کلیسای کاتولیک، در واتیکان دور هم جمع می‌شوند تا یک نفر را از میان خود، به عنوان پاپ جدید معرفی کنند؛در این جلسه کاردینال‌های واجد شرایط رأی دهی، در کلیسایی جمع شده و تا انتخاب و معرفی پاپ جدید هیچ ارتباطی با جهان خارج ندارند. انتخاب پاپ جدید، با رأی‌گیری مخفی و طی حداکثر 4 رأی‌گیری در هر روز، انجام می‌گیرد. بعد از هر رأی‌گیری، ورقه‌های رأی که با مواد شیمیایی آغشته می‌شوند، سوزانده میشود. اگر کاردینال‌ها به توافق رسیدند؛ دودی سفید،از دودکش مخصوصی که برای همین کار درست شده است، بیرون می‌آید؛ دودِ سیاه نیز، نشانه عدم توافق آن‌هاست. و جزئیات کامل در مورد اصل رأی‌گیری نیز تا صد سال بعد منتشر نخواهد شد ر.ک: مجلس خبرگان، پیشین، صص 37-36 ؛ روزنامه ایران 30/1/1384 و 15/1/1384، ص 5.. بنابراین همانگونه که از موارد فوق مشخص است، انتخاب رهبری،تنها در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به شکل غیرمستقیم نیست؛ بلکه در حقوق اساسی تطبیقی نیز، موارد مشابه متعددی برای آن وجود دارد و هرچند مجلس خبرگان، از لحاظ مبانی و شرایط اصلحیت و صفات عالی رهبری، در دنیا منحصر به فرد است؛ اما از نظر شکل و روش انتخاب و تعیین عالی‌ترین مقام کشور، مشابه نهادها، مجامع و مجلس‌هایی است که در کشورهای دیگر وجود دارند و گزینش عالی‌ترین مقام رسمی، اجرایی یا هر دوی این‌ها را انجام می‌دهند ر.ک: پرسش‌ها و پاسخ‌هایی درباره مجلس خبرگان رهبری، پیشین.. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 3/500023)
عنوان سوال:
آیا عملکرد خبرگان در انتخاب رهبر، در کشورهای دیگر نیزنمونه مشابهی دارد؟
پاسخ:
آیا عملکرد خبرگان در انتخاب رهبر، در کشورهای دیگر نیزنمونه مشابهی دارد؟
براساس مبانی دینی و اصول متعدد قانون اساسی، مقام رهبری در نظام جمهوری اسلامی ایران، بالاترین مقام رسمی بوده و ریاست عالیه کشور را بر عهده دارد. چنین مقامی با ویژگی‌ها، شرایط و صلاحیت‌های علمی، اخلاقی و مدیریتی مطرح شده در آموزه‌های اصیل اسلامی و قانون اساسی جمهوری اسلامی، کاملاً بی‌نظیر و غیرقابل مقایسه با عالی‌ترین مقامات در کشورهای دیگر است؛ گرچه وظایف و اختیارات به مراتب بیشتری برای مقام عالیه کشور در نظام‌های سیاسی دیگر نیز وجود دارد جهت آشنایی و مقایسه اختیارات عالی‌ترین مقامات کشورهای لیبرال دموکراسی با اختیارات مقام رهبری در ایران، ر.ک: محمد رضا مرندی، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، قم: پارسایان، 1382، صص 146-121.. از سوی دیگر هر چند خبرگان رهبری با ویژگی‌های لحاظ شده در قانون اساسی و لزوم تخصص‌گرایی در انتخاب عالی‌ترین مقام کشور، در جهان بی‌نظیر است؛ اما شیوه انتخاب رهبری توسط این مجلس که انتخابی (دو درجه‌ای و غیرمستقیم) است، امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا، مانند آلمان،ایتالیا، فنلاند، سوئیس، ترکیه، پاکستان، هند، اتیوپی، کره شمالی، چین و ایالات متحده آمریکا، در انتخاب عالی‌ترین مقام رسمی یا اجرایی، بر نظام سیاسی حاکم بوده و اعمال می‌گردد و حتی علاوه بر مقامات سیاسی، در انتخاب بالاترین مقامات دینی جهان نیز نمونه مشابه دارد. در ادامه به بررسی برخی از مهمترین این نمونه‌ها پرداخته میشود:
1. انتخاب رئیس جمهوری آمریکا
در آمریکا انتخاب رئیس جمهور به شکل غیرمستقیم انجام میشود؛ نویسندگان قانون اساسی این کشور بر این بوده‌اند که انتخاب رئیس‌جمهور را از مداخله و نفوذ مستقیم عامه مردم برکنار داشته، آن را در صلاحیت گروهی معدود به نام (Electoral College) به معنای (هئیت انتخاب کنندگان)یا (هیئت انتخاباتی)، قرار دهند. براساس قانون اساسی آمریکا، رئیس‌جمهوری این کشور - که قدرت و اختیارات فوق‌العاده و گسترده‌ای دارد - بدین شکل انتخاب میشود: ابتدا مردم هر ایالت، تعدادی نماینده (الکترال) بر می‌گزینند که تعداد آنان با تعداد کل سناتورها و نمایندگان آن ایالت در کنگره برابر است. انتخاب کنندگان ریاست جمهوری (الکترال‌ها) در ایالت‌های خود تشکیل جلسه می‌دهند و از طریق رأی مخفی دو نفر - یک نفر جهت احراز ریاست جمهوری و دیگری برای معاونت وی - را که حداقل یک نفرشان مقیم ایالت آنان نباشد؛ انتخاب می‌کنند و سپس نتیجه را به شخص سنا ارسال می‌دارند و رئیس سنا در حضور نمایندگان سنا و مجلس نمایندگان، کلیه تأییدیه‌ها را گشوده و شخصی که بیشترین تعداد آرا را کسب نماید، رئیس جمهور میشود قانون اساسی ایالات متحده آمریکا، بخش اول از اصل دوم.. در این میان احزاب سیاسی نیز نقش مهمی‌در تأثیرگذاری بر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ایفا می‌نمایند. و برای رعایت ظاهر قانون اساسی، صورتی از نامزدهای انتخاباتی (هیئت انتخاب‌کنندگان) (الکترال‌ها) را ارائه می‌دهند که در صدر آن، نام نامزد مقام ریاست جمهور و معاون وی قید گردیده است و مفهوم آن، این است که هرگاه این افراد به عضویت (هیئت انتخاب کنندگان) برگزیده شوند؛ متعهدند که به نامزدهای حزب رأی دهند. هرحزب که اکثریت آرای یک ایالت را به دست آورد به تعداد کلیه اعضای (هیئت انتخاب کنندگان)آن ایالت، به نفع نامزد حزب خود رأی خواهد داشت و به این ترتیب آرای اقلیت به حساب نخواهد آمد. این است که به محض خاتمه انتخابات در هر ایالت، نتیجه انتخابات معلوم، و تهیه لیست و گواهی آن و مداخله مجلسین جنبه تشریفاتی خواهد داشت. البته اعضای (هیئت انتخاب کنندگان) تحت هیچ عنوان و به هیچ صورتی قانوناً مکلّف به انتخاب کسی که نامش در ورقه به عنوان نامزد ریاست جمهوری قید گردیده است، نمی‌باشند حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، پیشین، ص99..
2. انتخاب رئیس جمهور و صدر اعظم جمهوری فدرال آلمان
در آلمان رئیس جمهور، رئیس تشریفاتی این کشور در امور داخلی و بین‌المللی است؛ که به صورت غیرمستقیم و توسط (مجمع فدرال) (Bundesversammlung) انتخاب میشود. مجمع فدرال آلمان مرکب ازمجلس فدرال (بوند ستاگ) و نمایندگان پارلمان محلی است جهت کسب اطلاعات بیشتر ر.ک: احمد نقیب زاده، سیاست و حکومت در اروپا، تهران: سمت، 1379، ص 181 ؛ سید جلال الدین مدنی، حقوق اساسی تطبیقی، تهران: گنج دانش، 1374، ص 106 ؛ جعفر بوشهری، حقوق اساسی، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1384، ج 2، ص 227..
صدر اعظم مهمترین مقام جمهوری فدرال آلمان است که او نیز به شیوه غیرمستقیم به این منصب برگزیده میشود و برای انتخاب او سه راه وجود دارد:
الف. با پیشنهاد رئیس جمهور به مجلس فدرال و تصویب مجلس با اکثریت مطلق آرا؛
ب. در صورتی که اکثریت مطلق آرا حاصل نشد، مجلس فدرال ظرف دو هفته شخص دیگری را با همان اکثریت به صدر اعظمی تعیین می‌کند؛
ج. اگر مجلس فدرال پس از دو هفته و به ترتیب مذکور قادر به انتخاب صدر اعظم نشود، صدر اعظم با اکثریت نسبی آرا بر گزیده میشود و رئیس‌جمهور یا باید حکم او را صادر کند و یا مجلس فدرال را منحل و دستور انتخابات جدید را صادر نماید حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، پیشین، ص105..
3. انتخاب رئیس جمهور ایتالیا
در ایتالیا انتخاب رئیس جمهور به طور کامل با شیوه غیرمستقیم است؛ که توسط هیئتی مرکب از اعضای پارلمان (مجلسین) و سه نماینده از طرف شوراهای هر یک از مناطق کشور (هر منطقه مثل سیسیل، ساردنی و غیره، شامل چند استان میشود) در جلسه مشترک، برگزیده میشود ر.ک: سیاست و حکومت در اروپا، پیشین، ص 216..
4. انتخاب بالاترین مقام سوئیس
شورای فدرال سوئیس، بالاترین قدرت اداری و اجرایی کنفدراسیون سوئیس است. رئیس این شورا که در واقع در حکم رئیس جمهوری آن کشور است، ریاست کنفدراسیون سوئیس را بر عهده داشته و توسط خود اعضای شورای فدرال انتخاب میشود ر.ک: اصول 71، 95، 96 و 98 قانون اساسی سوئیس..
5. انتخاب رئیس جمهور هند
رئیس جمهور هند به عنوان رئیس قوه مجریه و فرمانده کل قوا، از طرف دو مجلس قانونگذار فدرال و مجالس مقننه ایالات، با اکثریت آرا و براساس اصل (ارزش رأی نمایندگان) منظور از این اصل این است که ارزش رأی هر نماینده به مقدار رأیی است که از مردم کسب نموده است. انتخاب میشود.
6. شورای کاردینال‌ها
بعد از فوت پاپ، کاردینال‌های کلیسای کاتولیک، در واتیکان دور هم جمع می‌شوند تا یک نفر را از میان خود، به عنوان پاپ جدید معرفی کنند؛در این جلسه کاردینال‌های واجد شرایط رأی دهی، در کلیسایی جمع شده و تا انتخاب و معرفی پاپ جدید هیچ ارتباطی با جهان خارج ندارند. انتخاب پاپ جدید، با رأی‌گیری مخفی و طی حداکثر 4 رأی‌گیری در هر روز، انجام می‌گیرد. بعد از هر رأی‌گیری، ورقه‌های رأی که با مواد شیمیایی آغشته می‌شوند، سوزانده میشود. اگر کاردینال‌ها به توافق رسیدند؛ دودی سفید،از دودکش مخصوصی که برای همین کار درست شده است، بیرون می‌آید؛ دودِ سیاه نیز، نشانه عدم توافق آن‌هاست. و جزئیات کامل در مورد اصل رأی‌گیری نیز تا صد سال بعد منتشر نخواهد شد ر.ک: مجلس خبرگان، پیشین، صص 37-36 ؛ روزنامه ایران 30/1/1384 و 15/1/1384، ص 5..
بنابراین همانگونه که از موارد فوق مشخص است، انتخاب رهبری،تنها در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به شکل غیرمستقیم نیست؛ بلکه در حقوق اساسی تطبیقی نیز، موارد مشابه متعددی برای آن وجود دارد و هرچند مجلس خبرگان، از لحاظ مبانی و شرایط اصلحیت و صفات عالی رهبری، در دنیا منحصر به فرد است؛ اما از نظر شکل و روش انتخاب و تعیین عالی‌ترین مقام کشور، مشابه نهادها، مجامع و مجلس‌هایی است که در کشورهای دیگر وجود دارند و گزینش عالی‌ترین مقام رسمی، اجرایی یا هر دوی این‌ها را انجام می‌دهند ر.ک: پرسش‌ها و پاسخ‌هایی درباره مجلس خبرگان رهبری، پیشین.. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 3/500023)
- [سایر] آیا عملکرد خبرگان در انتخاب رهبر، در کشورهای دیگر نیز نمونه مشابهی دارد؟
- [سایر] چرا مجلس خبرگان، رهبر را برای مدت معلوم انتخاب نمیکنند؟
- [سایر] چرا مجلس خبرگان، رهبر را برای مدت معلوم انتخاب نمیکنند؟
- [سایر] آیا انتخاب خبرگان برای تعیین رهبر, نوعی (قرارداد اجتماعی) است؟
- [سایر] آیا در تاریخ صدر اسلام برای شیوه انتخاب رهبر توسط مجلس خبرگان رهبری نمونهای یافت میشود؟
- [سایر] آیا شیوه انتخاب رهبر توسط خبرگان رهبری با اصول مردم سالاری و دموکراسی سازگار است؟
- [سایر] «انتخاب» رهبر توسط مردم یا خبرگان، با ولایت و « نصب» منافات ندارد؟
- [سایر] آیا شیوه انتخاب رهبر توسط خبرگان رهبری با اصول مردم سالاری و دموکراسی سازگار است؟
- [سایر] آیا وجود «مجلس خبرگان» ضرورت دارد؟ آیا نمیتوان وظایف خبرگان را به خود مردم واگذار نمود تا آنان رهبر را به طور مستقیم انتخاب نمایند؟
- [سایر] با توجه به اینکه شورای نگهبان را رهبر انتخاب می‌کند و شورای نگهبان صلاحیت کاندیداهای ریاست جمهوری را تأیید می‌کنند و آنها هم مجلس خبرگان را که مجلس خبرگان رهبر را. گویا که رهبر میتواند با انتخاب افراد خاص برای شورای نگهبان و آنها هم انتخاب افراد خاص برای کاندیدا شدن در خبرگان زمینه پایداری حکومت خود را فراهم کند و نوعی دیکتاتوری ایجاد کند، آیا چنین است؟
- [آیت الله سیستانی] صحت جُعاله، اجاره، حواله و دیگر معاملات مشروعی که در بانکهای دولتی در کشورهای اسلامی رایج است، نیازمند به اجازه حاکم شرع است، و بدون اجازه او این معاملات صحیح نیست، و همچنین است معاملات مشروعی که در بانکهای مشترک بین دولت و مردم در کشورهای اسلامی رایج است که نسبت به سهم دولت، صحّت معاملات متوقف بر اجازه حاکم شرع (مرجع) است.
- [آیت الله بهجت] گرفتن پول از بانکهای غیر اسلامی مانند بانکهای کشورهای کفر، چه دولتی باشد و چه شخصی جایز است، ولی نه بهعنوان قرض؛ و تصرف در آن احتیاج به اجازه حاکم شرع و یا وکیل او ندارد، مگر آنکه مال مسلمانی در بانک کفار باشد که باید نسبت به سهم آن مسلمان به وظیفه مخصوصی که در مورد بانکهای کشورهای اسلامی گفته شد عمل نماید.
- [آیت الله بهجت] اگر شک داشته باشد که لباسی از مو یا پشم یا کرک حیوان حلالگوشت است یا حرامگوشت، چه در کشورهای اسلامی تهیه شده باشد، چه در کشورهای غیر اسلامی، نماز خواندن با آن مانعی ندارد؛ و اگر جنس آن از پوست و چرم و مانند آن باشد حکم آن در احکام طهارت، بحث مردار، گفته شد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] دواهای روان، عطر، روغن، واکس و صابونی که از کشورهای غیر اسلامی میآورند، اگر انسان یقین به نجاست آنها نداشته باشد پاک است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] دواجات روان و عطر و روغن و واکس و صابون که از کشورهای غیر مسلمان می آورند اگر انسان یقین به نجاست آنها نداشته باشد، پاک است.
- [آیت الله اردبیلی] داروهای روان، عطر، روغن، واکس، صابون، مواد خوراکی و مانند آنها که از کشورهای غیر اسلامی میآورند، اگر انسان نداند نجس شده‌اند، پاک هستند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] چند چیز است که سفر را قطع می کند و باید نماز را تمام خواند: اول رسیدن به (وطن) منظور از وطن چیست منظور از وطن محلی است که انسان آن را برای اقامت و زندگی خود انتخاب کرده، خواه در آنجا متولد شده باشد یا نه و خواه وطن پدر و مادرش باشد یا خودش آنجا را انتخاب کرده است.
- [آیت الله سیستانی] - مراعات نزدیکترین مسیر در هنگام خروج از محلّ اعتکاف یا برگشت به محلّ اعتکاف، بنا بر احتیاط واجب، لازم است مگر آنکه انتخاب مسیر دورتر مستلزم توقّفِ کمتر در خارج مسجد باشد که باید آن را انتخاب کند. مسائل متفرقه اعتکاف
- [آیت الله اردبیلی] اگر ناچار شوند که مسلمان را در قبرستان غیر مسلمانان دفن کنند مانند برخی کشورهای غیر اسلامی دفن او در آنجا جایز است، مخصوصا اگر موجب اهانت بر او نباشد.
- [آیت الله سبحانی] لازم است مؤمنان به خطبه ها گوش دهند و سکوت را انتخاب کنند و اگر گوش نکنند یا حرف بزنند کار خلافی انجام داده اند.