منظور از رجال در شرایط رئیس جمهوری چیست؟
مطابق اصل یکصد و پانزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ( رییس جمهور باید از میان رجال مذهبی و سیاسی که واجد شرایط زیر باشند انتخاب گردد: ایرانی الاصل، تابع ایران، مدیر و مدبر، دارای حسن سابقه و امانت و تقوا، مؤمن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور. ) درخصوص این که آیا واژه رجال شامل زنان هم می شود یا نه، اختلاف نظر وجود دارد ، اما در عین حال (مرد بودن ) از شرایط کاندیداهای ریاست جمهوری نیست ، توضیح آنکه :
در نگاه اجمالی به صفت رجل در اصل مذکور موضوع مرد بودن رئیس جمهوری به ذهن متبادر می شود . اما عده ای از حقوقدانان و افراد در تفسیر واژه رجل در اصل یاد شده معتقدند که رجال در این اصل بر معنی لغوی و حقیقی خود به کار نرفته است لذا منظور از آن مردان نیست بلکه رجال به معنی شخصیت ها و افراد شاخص است و با این برداشت شامل زنان نیز می شود. (حقوق اساسی، سیدجلال الدین مدنی ، نشر همراه، ص 288)
از نظر متون مذهبی نظیر قرآن نیز علی رغم اینکه در موارد متعددی رجال به معنای مرد بودن و در مقابل زنان بکار رفته و اما در عین حال در مواردی نیز رجال به معنی اشخاص به کار رفته و می توان گفت که خاص مردان نیست.
همچنین با مراجعه به مذاکرات مجلس خبرگان قانون اساسی نیز مشخص می شود که در هنگام تدوین قانون اساسی، خبرگان حاضر در جلسات دوگونه نظر داشته اند:
عده ای با توجه به این که منصب ریاست جمهوری شغلی همانند قضا، یا مرجعیت نیست تصدی آن توسط زنان واجد شرایط را بدون اشکال دانسته اند لذا قید رجال را نه تنها غیر لازم بلکه بر خلاف مبانی حقوقی می دانستند. (صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی قانون اساسی ج3 ص 1770) گروه دوم که اکثریت نمایندگان را تشکیل می دادند عقیده داشتند تصدی ریاست جمهوری نوعی حکومت و ولایت است و حکومت تنها خاص قضا و مرجعیت نیست بلکه طبع این منصب که به نوعی مقتضی حاکمیت ولو در حد معینی است نمی تواند به زنان واگذار شود زیرا مضامین وارده و نیز فتاوی مشهور از پرداختن زنان به حکومت به معنی خاص ابا دارد.( همان مدرک ص ،1771 1768)
لازم به ذکر است از منظر شورای نگهبان که بر اساس اصل 98 قانون اساسی تنها مرجع قانونی تفسیر قانون اساسی است ، هنوز تفسیر رسمی از این واژه در اصل 115 ارائه نگردیده چنانکه دکتر کدخدائی سخنگوی شورای نگهبان در این زمینه می گوید : ( شورای نگهبان هیچ گاه رجل سیاسی را تفسیر نکرده و هر چه تا کنون مطرح شده صرفا از سوی نشریات و نهادهای حقوقی بوده است. ) بر این اساس مرد بودن از شرایط کاندیداهای ریاست جمهوری نیست چنانکه سخنگوی شورای نگهبان می گوید : ( در گذشته هم از قشر بانوان کسانی بودند که ثبت نام کردند و شورای نگهبان در این زمینه نظر خاصی ندارد و منع خاصی هم وجود ندارد، قانون خاصی هم نسبت به ثبت نام و بررسی صلاحیت بانوان وجود ندارد... شورای نگهبان هیچ گاه به صرف اینکه فردی که ثبت نام کرده مرد است یا زن اظهار نظر نکرده است و هر گاه زنی رد صلاحیت شده به خاطر نداشتن صلاحیت عمومی بوده است. ) (شورای نگهبان : رئیس جمهور شدن زنان منعی ندارد ، پایگاه خبری تحلیلی فرارو ،22/1/1388 ) (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 4/100115289)
