چرا باید اخبار داخل ایران را از رسانه های بیگانه بشنویم؟ موضوعی را که مطرح نمودید کلیت نداشته و در مجموع صدا و سیما - علی رغم برخی محدودیت ها و ضوابط قانونی که البته در جای خود صحیح است و همچنین برخی ضعف ها و کاستی ها که البته نیازمند تصحیح می باشد - توانسته وظیفه اطلاع رسانی و انعکاس اخبار داخلی و بین المللی را تا حد نسبتاً مطلوبی ایفا نماید . در ادامه ابتدا مطالبی پیرامون ضوابط عملکردی و قانونی صدا و سیما ارائه گردیده و سپس به آسیب شناسی صدا و سیما می پردازیم : اصل یکصد و هفتاد و پنجم قانون اساسی نحوه اداره صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را به این شرح تعیین کرده است : ( در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، آزادی بیان و نشر افکار با رعایت موازین اسلامی و مصالح کشور باید تامین گردد. نصب و عزل رئیس سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران با مقام رهبری است و شورایی مرکب از نمایندگان رئیس جمهور و رئیس قوه قضائیه و مجلس شورای اسلامی (هر کدام دو نفر) بر این سازمان نظارت خواهند داشت. خط مشی اداره سازمان و نظارت بر آن را قانون معین می کند.) در تیرماه سال 1361 ش. قانون خط مشی کلی و اصول برنامه های سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران شامل یک مقدمه و نه فصل (جمعا 65 ماده و یک تبصره) به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید : ( مسائل خبری ماده 16 صدا و سیما با حضور دائمی خود در جامعه باید همواره منعکس کننده صدیق وقایع و رویدادهای مهم اجتماعی باشد و واقعیت ها را به اطلاع مردم برساند. ماده 17 صدا و سیما باید رویدادها، فعالیت ها و مسایل سراسر کشور را با توجه به اولویت های منطقه ای به طور عادلانه در برنامه سراسری منعکس نماید. ماده 18 صدا و سیما موظف است آخرین اخبار و اطلاعات صحیح و مهم کشور و جهان را که مفید و مورد نظر اکثریت مردم باشد، به صورتی کوتاه و گویا منتشر نماید. ماده 19 در کلیه برنامه ها به ویژه اخبار، مسائلی که حاوی نکات زیر باشد، قابل پخش نیست. الف جزء اسرار نظامی، سیاسی، اقتصادی کشور محسوب شود و یا بر اثر انتشار مورد سوء استفاده دشمن قرار گیرد. ب تهمت به نهادها و ارگان های رسمی کشور و گروه ها و جمعیت ها و احزابی باشد که طبق قانون احزاب فعالیت آنها قانونی است. ج پخش آن موجب فساد اخلاقی و هتک حرمت جامعه گردد (ان الذین یحبون ان تشیع الفاحشه فی الذین آمنوا …) د انتشار آن موجب لطمه زدن با احساسات دینی، وحدت ملی و ایجاد تشنج در جامعه گردد. ه برای گروههای منحرف و ضد انقلاب جنبه تبلیغی داشته باشد. و به روابط دوستانه با کشورهای برادر و دوست لطمه وارد کند یا موجب اخلال در روابط خارجی ایران گردد. ماده 20 تلاش در جهت کسب اخبار و اطلاعات صحیح جهانی و رهایی از انحصار خبری خبرگزاری های صهیونیستی و امپریالیستی جهانی مسائل عقیدتی ماده 21 بالا بردن سطح بینش اسلامی مردم و آشنا ساختن اقشار مختلف جامعه با اصول مبانی و احکام اسلام به شیوه های رسا و بدون ابهام ماده 22 تبلیغ و اشاعه فرهنگ اصیل اسلامی با بهره گیری از دیدگاه های روحانیت آگاه، دانشمندان حوزه های علمیه و اسلام شناسان وارسته. ماده 23 کوشش در جهت گسترش فرهنگ غنی اسلام و انقلاب اسلامی در منطقه و جهان از طریق تولید برنامه های مفید و عرضه آن در سطوح جهانی ماده 24 معرفی فلسفه، عرفان و حقوق اسلامی و نقد و بررسی مکاتب مشابه در جهان ماده 25 تشکیل جلسات مناظره و احتجاج و برخوردساز با صاحبان مکاتب و اندیشه های غیر اسلامی و انحرافی بر اساس آیه شریفه (ادع الی سبیل ربک بالحکمه و الموعظه الحسنه و جادلهم بالتی هی احسن) ماده 26 روشن کردن اذهان عمومی نسبت به بدعت ها و انحرافات عقیدتی به موجب روایت (اذا ظهرت البدع فعلی العام ان یظهر علمه و الافعلیه لعنه ا …) با توجه به مطالب و قوانین فوق بدیهی است برخی از اخبار به دلایل گفته شده قابل پخش نیست. به عنوان نمونه برخی از اخبار سبب خدشه وارد کردن به امنیت ، منافع یا اتحاد و وفاق ملی یا هتک حرمت افراد و ... شود. . در ثانی پرداختن برخی از شبکه های خارجی به اخبار ایران نه در جهت مسئولیت خبری بلکه تامیم اهداف خویش و یا سوق دادن به برخی از جریانهای دلخواه است. در این خصوص اخبار 2030 توانسته است به جذب مخاطبین بالایی بپردازد . ولی آیا نپرداختن به برخی از اخبار در صورتی که مردم نهایتاً اخبار را از شبکه های بیگانه و در بسیاری از موارد جهت دار و وارونه می شنوند می تواند صدا و سیما را به چالش بگیرد. از جمله ضعفها در صدا و سیما می توان به موارد زیر اشاره کرد اولین نقطه ضعف سازمان صدوسیما عدم بهره گیری از فناوری های روز دنیاست.در حالی که جهان رو به دیجیتالی کردن رسانه ها قدم بر می دارد،هنوز این رسانه به آنالوگ بودن آن پا می فشرد.پایین بودن کیفیت صدا و تصویر از مهم ترین کاستی های آنالوگ بودن صدا وسیماست.شاید یکی از بارزترین نمودهای این عدم بهره گیری از فناوری در زمینه پخش زنده مسابقات ورزشی است.هنوز یکی از آرزوهای مردمی که پای گیرنده های خود برای تماشای یک مسابقه ی فوتبال می نشینند،نا معلوم بودن تصاویر آهسته است که با دیجیتال سازی رسانه این مشکل بر طرف می شود.به کارنبردن گرافیک های تصویری مناسب در صدا وسیما یکی دیگر از کاستی های این سازمان در عرصه فناوری است.در حالی که رسانه های معتبر جهان از بهترین گرافیک ممکن برای جذب مخاطب استفاده می کنند،در صدا و سیمای ما عکس این مطلب اقدام می شود.نکته های دیگری هم در زمینه فناوری هست که در این جا مجال بررسی آن را نداریم. دومین عرصه برای موفق بودن یک رسانه ، بهره گیری از بهترین کارشناسان رسانه ای است که متاسفانه تا امروز سازمان صدا و سیما از آن بی بهره بوده است.حمله آمریکا به عراق یکی از روشن ترین مثال های این بهره گیری است.آمریکا و همدستانش با بهره گیری از بهترین و تاثیرگذارترین شیوه های رسانه ای توانستند تا حد زیادی مخاطبان سراسر جهان را از این جنگ به دروغ های خود سرگرم کنند.اما متاسفانه نه تنها در صدا وسیما در این مسیرحرکت نمی شود،بلکه حتی مهم ترین بحث امروز ایران یعنی انرژی هسته ای به کناره گذاشته شده است. یکی دیگر از وظایف سازمان صدا و سیما جذب مخاطب از همه اقشار جامعه است.صدا وسیما باید با پخش برنامه های مناسب،در جهت جذب مخاطب از متدین گرفته تا افرادی که کمتر به دین اهمیت می دهند،بکوشد.اما متاسفانه امروز بیشتر جامعه ما از برنامه های صدا وسیما خرسند نیست از جمله دلایلی که می توان برای این عدم موفقیت آورد،وجود دستگاه های دریافت امواج ماهواره بر سر پشت بام ها به خصوص شهر تهران است. یکی دیگر از کاستی های سازمان صداوسیما،نبود اطلاع رسانی درست و روشن است.گاهی اوقات این اطلاع رسانی در خلاف جهت دولت حرکت می کند.نمونه این کار را می توان در گلایه ی رئیس جمهور از این سازمان به دلیل تحریف حقایق و ناتوان نشان دادن دولت بیان کرد. بهرحال سازمان صدا و سیما به عنوان مهم ترین رسانه ی کشور تلقی می شود.رسانه ای که می تواند در جهت سلامت جامعه گام بردارد اما حرکت کنونی این سازمان دچار کاستی هایی است.اگر مسئولین این سازمان توانایی انجام کارهای خود را ندارند می توانند انجام دادن کارهایشان را به عهده شبکه های خصوصی بگذارند.البته نباید این شبکه ها به دست افراد سودجو و فرصت طلب بیفتد زیرا اگر این اتفاق رخ دهد می توانند بدعت های خود را در جامعه نهادینه کنند. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 23/100114930)
چرا باید اخبار داخل ایران را از رسانه های بیگانه بشنویم؟
موضوعی را که مطرح نمودید کلیت نداشته و در مجموع صدا و سیما - علی رغم برخی محدودیت ها و ضوابط قانونی که البته در جای خود صحیح است و همچنین برخی ضعف ها و کاستی ها که البته نیازمند تصحیح می باشد - توانسته وظیفه اطلاع رسانی و انعکاس اخبار داخلی و بین المللی را تا حد نسبتاً مطلوبی ایفا نماید . در ادامه ابتدا مطالبی پیرامون ضوابط عملکردی و قانونی صدا و سیما ارائه گردیده و سپس به آسیب شناسی صدا و سیما می پردازیم :
اصل یکصد و هفتاد و پنجم قانون اساسی نحوه اداره صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را به این شرح تعیین کرده است : ( در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، آزادی بیان و نشر افکار با رعایت موازین اسلامی و مصالح کشور باید تامین گردد. نصب و عزل رئیس سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران با مقام رهبری است و شورایی مرکب از نمایندگان رئیس جمهور و رئیس قوه قضائیه و مجلس شورای اسلامی (هر کدام دو نفر) بر این سازمان نظارت خواهند داشت. خط مشی اداره سازمان و نظارت بر آن را قانون معین می کند.)
در تیرماه سال 1361 ش. قانون خط مشی کلی و اصول برنامه های سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران شامل یک مقدمه و نه فصل (جمعا 65 ماده و یک تبصره) به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید : ( مسائل خبری
ماده 16 صدا و سیما با حضور دائمی خود در جامعه باید همواره منعکس کننده صدیق وقایع و رویدادهای مهم اجتماعی باشد و واقعیت ها را به اطلاع مردم برساند.
ماده 17 صدا و سیما باید رویدادها، فعالیت ها و مسایل سراسر کشور را با توجه به اولویت های منطقه ای به طور عادلانه در برنامه سراسری منعکس نماید.
ماده 18 صدا و سیما موظف است آخرین اخبار و اطلاعات صحیح و مهم کشور و جهان را که مفید و مورد نظر اکثریت مردم باشد، به صورتی کوتاه و گویا منتشر نماید.
ماده 19 در کلیه برنامه ها به ویژه اخبار، مسائلی که حاوی نکات زیر باشد، قابل پخش نیست.
الف جزء اسرار نظامی، سیاسی، اقتصادی کشور محسوب شود و یا بر اثر انتشار مورد سوء استفاده دشمن قرار گیرد.
ب تهمت به نهادها و ارگان های رسمی کشور و گروه ها و جمعیت ها و احزابی باشد که طبق قانون احزاب فعالیت آنها قانونی است.
ج پخش آن موجب فساد اخلاقی و هتک حرمت جامعه گردد (ان الذین یحبون ان تشیع الفاحشه فی الذین آمنوا …)
د انتشار آن موجب لطمه زدن با احساسات دینی، وحدت ملی و ایجاد تشنج در جامعه گردد.
ه برای گروههای منحرف و ضد انقلاب جنبه تبلیغی داشته باشد.
و به روابط دوستانه با کشورهای برادر و دوست لطمه وارد کند یا موجب اخلال در روابط خارجی ایران گردد.
ماده 20 تلاش در جهت کسب اخبار و اطلاعات صحیح جهانی و رهایی از انحصار خبری خبرگزاری های صهیونیستی و امپریالیستی جهانی
مسائل عقیدتی
ماده 21 بالا بردن سطح بینش اسلامی مردم و آشنا ساختن اقشار مختلف جامعه با اصول مبانی و احکام اسلام به شیوه های رسا و بدون ابهام
ماده 22 تبلیغ و اشاعه فرهنگ اصیل اسلامی با بهره گیری از دیدگاه های روحانیت آگاه، دانشمندان حوزه های علمیه و اسلام شناسان وارسته.
ماده 23 کوشش در جهت گسترش فرهنگ غنی اسلام و انقلاب اسلامی در منطقه و جهان از طریق تولید برنامه های مفید و عرضه آن در سطوح جهانی
ماده 24 معرفی فلسفه، عرفان و حقوق اسلامی و نقد و بررسی مکاتب مشابه در جهان
ماده 25 تشکیل جلسات مناظره و احتجاج و برخوردساز با صاحبان مکاتب و اندیشه های غیر اسلامی و انحرافی بر اساس آیه شریفه (ادع الی سبیل ربک بالحکمه و الموعظه الحسنه و جادلهم بالتی هی احسن)
ماده 26 روشن کردن اذهان عمومی نسبت به بدعت ها و انحرافات عقیدتی به موجب روایت (اذا ظهرت البدع فعلی العام ان یظهر علمه و الافعلیه لعنه ا …)
با توجه به مطالب و قوانین فوق بدیهی است برخی از اخبار به دلایل گفته شده قابل پخش نیست. به عنوان نمونه برخی از اخبار سبب خدشه وارد کردن به امنیت ، منافع یا اتحاد و وفاق ملی یا هتک حرمت افراد و ... شود. .
در ثانی پرداختن برخی از شبکه های خارجی به اخبار ایران نه در جهت مسئولیت خبری بلکه تامیم اهداف خویش و یا سوق دادن به برخی از جریانهای دلخواه است. در این خصوص اخبار 2030 توانسته است به جذب مخاطبین بالایی بپردازد .
ولی آیا نپرداختن به برخی از اخبار در صورتی که مردم نهایتاً اخبار را از شبکه های بیگانه و در بسیاری از موارد جهت دار و وارونه می شنوند می تواند صدا و سیما را به چالش بگیرد.
از جمله ضعفها در صدا و سیما می توان به موارد زیر اشاره کرد
اولین نقطه ضعف سازمان صدوسیما عدم بهره گیری از فناوری های روز دنیاست.در حالی که جهان رو به دیجیتالی کردن رسانه ها قدم بر می دارد،هنوز این رسانه به آنالوگ بودن آن پا می فشرد.پایین بودن کیفیت صدا و تصویر از مهم ترین کاستی های آنالوگ بودن صدا وسیماست.شاید یکی از بارزترین نمودهای این عدم بهره گیری از فناوری در زمینه پخش زنده مسابقات ورزشی است.هنوز یکی از آرزوهای مردمی که پای گیرنده های خود برای تماشای یک مسابقه ی فوتبال می نشینند،نا معلوم بودن تصاویر آهسته است که با دیجیتال سازی رسانه این مشکل بر طرف می شود.به کارنبردن گرافیک های تصویری مناسب در صدا وسیما یکی دیگر از کاستی های این سازمان در عرصه فناوری است.در حالی که رسانه های معتبر جهان از بهترین گرافیک ممکن برای جذب مخاطب استفاده می کنند،در صدا و سیمای ما عکس این مطلب اقدام می شود.نکته های دیگری هم در زمینه فناوری هست که در این جا مجال بررسی آن را نداریم.
دومین عرصه برای موفق بودن یک رسانه ، بهره گیری از بهترین کارشناسان رسانه ای است که متاسفانه تا امروز سازمان صدا و سیما از آن بی بهره بوده است.حمله آمریکا به عراق یکی از روشن ترین مثال های این بهره گیری است.آمریکا و همدستانش با بهره گیری از بهترین و تاثیرگذارترین شیوه های رسانه ای توانستند تا حد زیادی مخاطبان سراسر جهان را از این جنگ به دروغ های خود سرگرم کنند.اما متاسفانه نه تنها در صدا وسیما در این مسیرحرکت نمی شود،بلکه حتی مهم ترین بحث امروز ایران یعنی انرژی هسته ای به کناره گذاشته شده است.
یکی دیگر از وظایف سازمان صدا و سیما جذب مخاطب از همه اقشار جامعه است.صدا وسیما باید با پخش برنامه های مناسب،در جهت جذب مخاطب از متدین گرفته تا افرادی که کمتر به دین اهمیت می دهند،بکوشد.اما متاسفانه امروز بیشتر جامعه ما از برنامه های صدا وسیما خرسند نیست از جمله دلایلی که می توان برای این عدم موفقیت آورد،وجود دستگاه های دریافت امواج ماهواره بر سر پشت بام ها به خصوص شهر تهران است.
یکی دیگر از کاستی های سازمان صداوسیما،نبود اطلاع رسانی درست و روشن است.گاهی اوقات این اطلاع رسانی در خلاف جهت دولت حرکت می کند.نمونه این کار را می توان در گلایه ی رئیس جمهور از این سازمان به دلیل تحریف حقایق و ناتوان نشان دادن دولت بیان کرد.
بهرحال سازمان صدا و سیما به عنوان مهم ترین رسانه ی کشور تلقی می شود.رسانه ای که می تواند در جهت سلامت جامعه گام بردارد اما حرکت کنونی این سازمان دچار کاستی هایی است.اگر مسئولین این سازمان توانایی انجام کارهای خود را ندارند می توانند انجام دادن کارهایشان را به عهده شبکه های خصوصی بگذارند.البته نباید این شبکه ها به دست افراد سودجو و فرصت طلب بیفتد زیرا اگر این اتفاق رخ دهد می توانند بدعت های خود را در جامعه نهادینه کنند. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 23/100114930)
- [سایر] حقیقت این است که رسانه های داخلی ما گاهی دروغ می گویند، رسانه های بیگانه هم همین طور. حالا ما باید به کدام رسانه اعتماد کنیم؟
- [آیت الله علوی گرگانی] گوش دادن به اخبار رادیوهای بیگانه و نقل اخبار آنها در جامعه چه صورت دارد؟
- [سایر] اخبار مقام معظم رهبری در رسانه های خارجی چه انعکاسی دارد؟
- [سایر] نقش رسانه در انقلاب اسلامی؟چه رسانههایی صدای انقلاب اسلامی را به گوش مردم رساندند؟
- [سایر] تبلیغات رسانه ای صهیونیست ها علیه فرهنگ و نظام جمهوری اسلامی ایران چه بوده است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] استماع رادیوهای بیگانه اگر موجب بدبینی به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران شود چه حکمی دارد؟
- [سایر] انقلاب اسلامی چه تحوّلی در وضعیت بهائیان داخل ایران به وجود آورد؟
- [سایر] انقلاب اسلامی چه تحوّلی در وضعیت بهائیان داخل ایران به وجود آورد؟
- [سایر] چرا کراوات را نشانه ترویج بیگانه می دانید، اما چفیه عربی را از بیگانه نمی دانید؟
- [سایر] آیا حکومت ما به سمت توتالیترشدن حرکت نمی کند؟ یکی از ویژگی های حکومتهای توتالیتر، دولتی بودن رسانه هاست. آیا در ایران رسانه خصوصی داریم؟ یا سانسور که به تمام و کمال در کشور ما به اجرا در می آید. به نظ
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . حسن سلوک و رفتار مسلمان با بیگانه و مسلمان، باید بر اساس تعالیم اسلام در نهایت اعتدال و خیرخواهی برای همه خلق باشد.
- [آیت الله مظاهری] هیچ کس نمیتواند از دیگری ربا بگیرد، خویش باشد یا بیگانه، ولی ربا گرفتن مسلمان از کافر مانعی ندارد. شرایط فروشنده و خریدار:
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر مرد با زن حائض زنا کند، یا با زن حائض بیگانه ای به گمان این که همسر خود اوست نزدیکی نماید، احتیاط آن است که کفاره دهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] سلام کردن مستحب است و در اخبار سفارش شده است که سواره به پیاده و ایستاده به نشسته و کوچکتر به بزرگتر سلام کند
- [آیت الله جوادی آملی] .بین اذان و اقامه و نماز، فاصله ای که عرفاً آن دو را بیگانه از نماز ببیند نباشد ; در صورت فاصله زیاد بین آنها و بین نماز , دوباره گفته میشوند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمانان باید در تجارت و معامله و کلیه مناسبات و روابط فیمابین خود و بیگانه، دستورات اسلام را از هر جهت، رعایت کنند و از غش و کم فروشی و خیانت و اجحاف، خودداری نمایند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . همکاری مردها با زن های اجنبیه و بیگانه در امور تجاری و اداری به نحوی که به تقلید از بیگانگان مرسوم شده که از محرمات، پرهیز نمی کنند و مراعات احکام شرعیه را نمی نمایند، جایز نیست.
- [آیت الله مظاهری] قرار دادن نطفه منعقد شده زن و شوهر در رحمِ زنِ بیگانه (رحم اجارهای)، در صورت ضرورت جایز است و بهتر است صاحب رحم اجارهای بدون شوهر باشد و به عقدِ صاحبِ نطفه درآید.
- [آیت الله جوادی آملی] .شنیدن اختیاری آیه سجده, از کسی که قصد خواندن قرآن ندارد، سجده ندارد; نیز گوش فرا دادن به ضبط صوت، موجب سجده نمیشود؛ ولی گوش دادن به صدای قاری قرآن که مستقیم از رسانه پخش میشود، سجده دارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] باید کسی را اجیر کنند که بدانند یا حجت شرعیه داشته باشند مثل اطمینان یا اخبار دو عادل یا شخص مورد وثوقی که ظن بر خلاف قولش نباشد که عمل را انجام می دهد