http://www.adyan.porsemani.ir

آیا زرتشت پیامبر بوده است و کتابش الان در دسترس است؟
آیا زرتشت پیامبر بوده است و کتابش الان در دسترس است؟ مشهور است که زرتشت پیامبر بوده است امّا دلیلی قانع کننده در این باب وجود ندارد. نام وی در هیچ کتاب آسمانی یا در گفتار هیچ انسان معصومی به عنوان پیامبر ذکر نشده ؛ و دلائل تاریخی متقنی نیز وجود ندارد که وی پیامبر بوده باشد. در این که او ادّعای نبوّت داشته شواهدی وجود دارد ؛ امّا در این که در ادّعای خود صادق بوده دلیلی در دست نیست. تحقیقی در آیات و روایات اهل بیت(ع)خداوند متعال در آیه 17 سوره حج می فرماید:( إنِ الَّذینَ آمَنُوا وَ الَّذینَ هادُوا وَ الصَّابِئینَ وَ النَّصاری‌ وَ الْمَجُوسَ وَ الَّذینَ أَشْرَکُوا إِنَّ اللَّهَ یَفْصِلُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّ اللَّهَ عَلی‌ کُلِّ شَیْ‌ءٍ شَهید. مسلّماً کسانی که ایمان آورده‌اند، و یهود و صابئان‌و نصاری و مجوس و مشرکان ، خداوند در میان آنان روز قیامت داوری می‌کند؛خداوند بر هر چیز گواه(و از همه چیز آگاه) است.)بسیاری از فقها و مفسّرین و از جمله علامه طباطبایی در المیزان از این آیه شریفه استفاده نموده اند که مجوسیان اهل کتابند. در روایات معصومین (ع) نیز تصریح شده که مجوسیان دارای پیامبر الهی و کتاب آسمانی بوده اند ؛ ولی دینشان به اصالت خود باقی نمانده است.( ر.ک:إرشاد القلوب إلی الصواب ؛ج‌2 ،ص375 و الإحتجاج علی أهل اللجاج ،ج‌2 ،ص346 ) امّا در مورد نام پیامبر و کتاب مجوسیان در روایات اهل بیت(ع) سخنی گفته نشده است. لکن در روایتی از امام صادق(ع) آمده است که شخصی به نام زرتشت در میان مجوسیان ادّعای نبوّت نمود و عدّه ای را به آیین خود درآورد ولی عدّه ای دیگر منکر او شده و وی را از شهر بیرون نمودند و درندگان بیابان او را خوردند. ( ... قَالَ فَأَخْبِرْنِی عَنِ الْمَجُوسِ أَ فَبَعَثَ اللَّهُ إِلَیْهِمْ نَبِیّاً فَإِنِّی أَجِدُ لَهُمْ کُتُباً مُحْکَمَةً وَ مَوَاعِظَ بَلِیغَةً وَ أَمْثَالًا شَافِیَةً یُقِرُّونَ بِالثَّوَابِ وَ الْعِقَابِ وَ لَهُمْ شَرَائِعُ یَعْمَلُونَ بِهَا قَالَ ع مَا مِنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلا فِیها نَذِیرٌ- وَ قَدْ بُعِثَ إِلَیْهِمْ نَبِیٌّ بِکِتَابٍ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ فَأَنْکَرُوهُ وَ جَحَدُوا کِتَابَهُ قَالَ وَ مَنْ هُوَ؟ فَإِنَّ النَّاسَ یَزْعُمُونَ أَنَّهُ خَالِدُ بْنُ سِنَانٍ قَالَ ع إِنَّ خَالِداً کَانَ عَرَبِیّاً بَدَوِیّاً مَا کَانَ نَبِیّاً وَ إِنَّمَا ذَلِکَ شَیْ‌ءٌ یَقُولُهُ النَّاسُ قَالَ أَ فَزَرْدُشْتُ؟ قَالَ إِنَّ زَرْدُشْتَ أَتَاهُمْ بِزَمْزَمَةٍ وَ ادَّعَی النُّبُوَّةَ فَآمَنَ مِنْهُمْ قَوْمٌ وَ جَحَدَهُ قَوْمٌ فَأَخْرَجُوهُ فَأَکَلَتْهُ السِّبَاعُ فِی بَرِّیَّةٍ مِنَ الْأَرْض‌ . ... ... [سائل از امام صادق(ع)]پرسید: از مجوس بفرمایید که آیا خداوند بر ایشان پیامبری مبعوث فرمود؟ زیرا من در ایشان کتابی محکم و مواعظی رسا و مثالهایی شافی یافته‌ام، و نیز آنان به ثواب و عقاب معتقد و برخوردار از دستوراتی دینی بوده و همه آن را رعایت می‌کنند. امام(ع) فرمودند: هیچ امّتی نیست مگر اینکه در میانشان انذار دهنده‌ای بوده است ؛ در میان مجوس نیز پیامبری با کتاب مبعوث شده ، ولی هر دو (آن پیامبر و کتابش) مورد انکار قوم واقع شدند. سائل پرسید: آن پیامبر چه کسی بود؟ زیرا مردم فکر می‌کنند او خالد بن سنان بوده. امام(ع) فرمودند: خالد ، عربی بدوی بوده ، نه پیامبر ، این چیزی است که مردم می‌گویند. سائل پرسید: آیا آن پیامبر زردشت بوده است؟ امام فرمودند: زردشت با زمزمه (کلامی نامفهوم) نزد ایشان آمد و ادّعای نبوّت کرد، گروهی به او ایمان آورده ، و گروهی منکرش شدند و او را از شهر بیرون کردند و در همان جا خوراک درندگان صحرا شد. ... )( الإحتجاج علی أهل اللجاج ،ج‌2 ،ص346)در این روایت گرچه به نبوّت یا عدم نبوّت زرتشت تصریح نشده است ، ولی از ظاهر کلام چنین بر می آید که پیامبر حقیقی مجوسیان زرتشت معروف نبوده است و زرتشت به دروغ دعوی نبوّت داشته است. شاهد این استنباط ، تعبیر (أَتَاهُمْ بِزَمْزَمَةٍ وَ ادَّعَی النُّبُوَّةَ ) و ( فَأَکَلَتْهُ السِّبَاعُ ) است. چون اوّلاً نفرمود از جانب خدا ارسال شد بلکه فرمود پیش آنان آمد و ثانیاً فرمود: با زمزمه ای پیش آنان آمد ؛ و زمزمه در لغت صدای نهان و غیر قابل فهم را گویند. در حالی که انبیاء (ع) ، همواره با سخن بیّن و روشن مبعوث می شوند. ثالثاً فرمود: زرتشت را درندگان خوردند. در حالی که طبق برخی روایات ، درندگان به اولیای (ع) آسیب نمی رسانند. کتابش الان در دسترسه ؟ پاسخ: کتاب زرتشت اوستا نام دارد که به معنای اساس و بنیان و متن است . این کتاب به خط و زبان اوستایی نوشته شده است که به ایران باستان تعلق دارد و با زبان پهلوی و سانسکریت همریشه است . به عقیده بسیاری از محققان ، خط اوستایی در دوره ساسانیان (226 - 641 م .) پدید آمد و اوستا که قبلا در سینه ها بود، به آن خط کتابت شد و به قولی این کار پس از ظهور اسلام صورت گرفته است .زردشتیان و پژوهشگران بر این مساله اتفاق دارند که اوستا در اصل بسیار بزرگتر بوده است که به عقیده برخی روی 12000 پوست گاو نوشته بود. اوستای کنونی دارای 83000 کلمه است و احتمالا اصل آن دارای 345700 کلمه (یعنی چهار برابر) بوده است . اوستای اصلی به 21 نسک (کتاب یا بخش ) تقسیم می شد و اوستای کنونی نیز 21 نسک است .اوستا 5 بخش دارد:1. یسنا (یعنی جشن و پرستش )؛ قسمتی از این بخش گاتها نامیده می شود (به معنای سرود). این بخش که مشتمل بر ادعیه و معارف دینی و معروفترین قسمت اوستاست ، به خود زردشت نسبت داده می شود، در حالی که سایر قسمتهای اوستا را به پیشوایان دین زردشت نسبت می دهند؛2. ویسپرد (یعنی همه سروران ) مشتمل بر نیایش ؛3.وندیداد (یعنی قانون ضد دیو) درباره حلال و حرام و نجس و پاک ؛4. یشتها (یعنی نیایش سرود و تسبیح )؛5. خرده اوستا (یعنی اوستای کوچک ) درباره اعیاد و مراسم مذهبی و تعیین سرودهای آنها زردشتیان ، علاوه بر اوستا، تفسیری به نام زنداوستا و کتب مقدس دیگری به زبان پهلوی دارند.داستان خلقت و دو گانه پرستی کسی نمی داند گرایش زردشتیان به خدایان دو گانه (خدای نیکی و خدای بدی یا خدای روشنایی و خدای تاریکی ) در چه عصری آغاز شده است . در قسمت گاتها (از یسنای اوستا) که به خود زردشت نسبت داده می شود، اهریمن در برابر خرد مقدس صف آرایی می کند و نه در برابر آهورمزدا که خدای واحد و فوق پروردگاران روشنایی و تاریکی است . همچنین گروهی از زردشتیان به نام زروانیان در عصر ساسانی پدید آمدند که معتقد به خدای یکتا به نام زروان بودند و او را از خدای روشنایی و تاریکی برتر می شمردند. این فرقه پیروان بسیاری در ایران آن روز داشته است .در آیین زردشت ، آهور مزدا 6 دستیار دارد که به منزله فرشتگان ادیان ابراهیمی هستند. آن دستیاران را امشاسپندان یعنی جاویدان مقدس ‌ می نامند. آنها رهبری دارند به نام سپنتامئنیو یعنی خرد مقدس و نامهای خودشان از این قرار است :1. وهومن (Vohuman)؛2. اشه وهیشته (vahishta-Asha)؛3. خشتره وائیریه (vairya-Xshathra)؛4. سپنته ارمئیتی (armaiti-Spenta)؛5. هئورتات (Haurvartat)؛6. امرتات (Ameretat).پس از آنها یزتها قرار دارند که 30 عدد از آنها معروفند. اینها تشکیلات خرد مقدس هستند. در مقابل ، اهریمن هم تشکیلاتی دارد. نظر مطهری چیه دراین باره ؟ در این زمینه به کتابهای زیر مراجعه نمایید: 1. خدمات متقابل اسلام و ایران، مرتضی مطهری. 2. مجموعه آثار، شهید مطهری، ج 14.
عنوان سوال:

آیا زرتشت پیامبر بوده است و کتابش الان در دسترس است؟


پاسخ:

آیا زرتشت پیامبر بوده است و کتابش الان در دسترس است؟

مشهور است که زرتشت پیامبر بوده است امّا دلیلی قانع کننده در این باب وجود ندارد. نام وی در هیچ کتاب آسمانی یا در گفتار هیچ انسان معصومی به عنوان پیامبر ذکر نشده ؛ و دلائل تاریخی متقنی نیز وجود ندارد که وی پیامبر بوده باشد. در این که او ادّعای نبوّت داشته شواهدی وجود دارد ؛ امّا در این که در ادّعای خود صادق بوده دلیلی در دست نیست. تحقیقی در آیات و روایات اهل بیت(ع)خداوند متعال در آیه 17 سوره حج می فرماید:( إنِ الَّذینَ آمَنُوا وَ الَّذینَ هادُوا وَ الصَّابِئینَ وَ النَّصاری‌ وَ الْمَجُوسَ وَ الَّذینَ أَشْرَکُوا إِنَّ اللَّهَ یَفْصِلُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّ اللَّهَ عَلی‌ کُلِّ شَیْ‌ءٍ شَهید. مسلّماً کسانی که ایمان آورده‌اند، و یهود و صابئان‌و نصاری و مجوس و مشرکان ، خداوند در میان آنان روز قیامت داوری می‌کند؛خداوند بر هر چیز گواه(و از همه چیز آگاه) است.)بسیاری از فقها و مفسّرین و از جمله علامه طباطبایی در المیزان از این آیه شریفه استفاده نموده اند که مجوسیان اهل کتابند. در روایات معصومین (ع) نیز تصریح شده که مجوسیان دارای پیامبر الهی و کتاب آسمانی بوده اند ؛ ولی دینشان به اصالت خود باقی نمانده است.( ر.ک:إرشاد القلوب إلی الصواب ؛ج‌2 ،ص375 و الإحتجاج علی أهل اللجاج ،ج‌2 ،ص346 ) امّا در مورد نام پیامبر و کتاب مجوسیان در روایات اهل بیت(ع) سخنی گفته نشده است. لکن در روایتی از امام صادق(ع) آمده است که شخصی به نام زرتشت در میان مجوسیان ادّعای نبوّت نمود و عدّه ای را به آیین خود درآورد ولی عدّه ای دیگر منکر او شده و وی را از شهر بیرون نمودند و درندگان بیابان او را خوردند. ( ... قَالَ فَأَخْبِرْنِی عَنِ الْمَجُوسِ أَ فَبَعَثَ اللَّهُ إِلَیْهِمْ نَبِیّاً فَإِنِّی أَجِدُ لَهُمْ کُتُباً مُحْکَمَةً وَ مَوَاعِظَ بَلِیغَةً وَ أَمْثَالًا شَافِیَةً یُقِرُّونَ بِالثَّوَابِ وَ الْعِقَابِ وَ لَهُمْ شَرَائِعُ یَعْمَلُونَ بِهَا قَالَ ع مَا مِنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلا فِیها نَذِیرٌ- وَ قَدْ بُعِثَ إِلَیْهِمْ نَبِیٌّ بِکِتَابٍ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ فَأَنْکَرُوهُ وَ جَحَدُوا کِتَابَهُ قَالَ وَ مَنْ هُوَ؟ فَإِنَّ النَّاسَ یَزْعُمُونَ أَنَّهُ خَالِدُ بْنُ سِنَانٍ قَالَ ع إِنَّ خَالِداً کَانَ عَرَبِیّاً بَدَوِیّاً مَا کَانَ نَبِیّاً وَ إِنَّمَا ذَلِکَ شَیْ‌ءٌ یَقُولُهُ النَّاسُ قَالَ أَ فَزَرْدُشْتُ؟ قَالَ إِنَّ زَرْدُشْتَ أَتَاهُمْ بِزَمْزَمَةٍ وَ ادَّعَی النُّبُوَّةَ فَآمَنَ مِنْهُمْ قَوْمٌ وَ جَحَدَهُ قَوْمٌ فَأَخْرَجُوهُ فَأَکَلَتْهُ السِّبَاعُ فِی بَرِّیَّةٍ مِنَ الْأَرْض‌ . ... ... [سائل از امام صادق(ع)]پرسید: از مجوس بفرمایید که آیا خداوند بر ایشان پیامبری مبعوث فرمود؟ زیرا من در ایشان کتابی محکم و مواعظی رسا و مثالهایی شافی یافته‌ام، و نیز آنان به ثواب و عقاب معتقد و برخوردار از دستوراتی دینی بوده و همه آن را رعایت می‌کنند. امام(ع) فرمودند: هیچ امّتی نیست مگر اینکه در میانشان انذار دهنده‌ای بوده است ؛ در میان مجوس نیز پیامبری با کتاب مبعوث شده ، ولی هر دو (آن پیامبر و کتابش) مورد انکار قوم واقع شدند. سائل پرسید: آن پیامبر چه کسی بود؟ زیرا مردم فکر می‌کنند او خالد بن سنان بوده. امام(ع) فرمودند: خالد ، عربی بدوی بوده ، نه پیامبر ، این چیزی است که مردم می‌گویند. سائل پرسید: آیا آن پیامبر زردشت بوده است؟ امام فرمودند: زردشت با زمزمه (کلامی نامفهوم) نزد ایشان آمد و ادّعای نبوّت کرد، گروهی به او ایمان آورده ، و گروهی منکرش شدند و او را از شهر بیرون کردند و در همان جا خوراک درندگان صحرا شد. ... )( الإحتجاج علی أهل اللجاج ،ج‌2 ،ص346)در این روایت گرچه به نبوّت یا عدم نبوّت زرتشت تصریح نشده است ، ولی از ظاهر کلام چنین بر می آید که پیامبر حقیقی مجوسیان زرتشت معروف نبوده است و زرتشت به دروغ دعوی نبوّت داشته است. شاهد این استنباط ، تعبیر (أَتَاهُمْ بِزَمْزَمَةٍ وَ ادَّعَی النُّبُوَّةَ ) و ( فَأَکَلَتْهُ السِّبَاعُ ) است. چون اوّلاً نفرمود از جانب خدا ارسال شد بلکه فرمود پیش آنان آمد و ثانیاً فرمود: با زمزمه ای پیش آنان آمد ؛ و زمزمه در لغت صدای نهان و غیر قابل فهم را گویند. در حالی که انبیاء (ع) ، همواره با سخن بیّن و روشن مبعوث می شوند. ثالثاً فرمود: زرتشت را درندگان خوردند. در حالی که طبق برخی روایات ، درندگان به اولیای (ع) آسیب نمی رسانند. کتابش الان در دسترسه ؟ پاسخ: کتاب زرتشت اوستا نام دارد که به معنای اساس و بنیان و متن است . این کتاب به خط و زبان اوستایی نوشته شده است که به ایران باستان تعلق دارد و با زبان پهلوی و سانسکریت همریشه است . به عقیده بسیاری از محققان ، خط اوستایی در دوره ساسانیان (226 - 641 م .) پدید آمد و اوستا که قبلا در سینه ها بود، به آن خط کتابت شد و به قولی این کار پس از ظهور اسلام صورت گرفته است .زردشتیان و پژوهشگران بر این مساله اتفاق دارند که اوستا در اصل بسیار بزرگتر بوده است که به عقیده برخی روی 12000 پوست گاو نوشته بود. اوستای کنونی دارای 83000 کلمه است و احتمالا اصل آن دارای 345700 کلمه (یعنی چهار برابر) بوده است . اوستای اصلی به 21 نسک (کتاب یا بخش ) تقسیم می شد و اوستای کنونی نیز 21 نسک است .اوستا 5 بخش دارد:1. یسنا (یعنی جشن و پرستش )؛ قسمتی از این بخش گاتها نامیده می شود (به معنای سرود). این بخش که مشتمل بر ادعیه و معارف دینی و معروفترین قسمت اوستاست ، به خود زردشت نسبت داده می شود، در حالی که سایر قسمتهای اوستا را به پیشوایان دین زردشت نسبت می دهند؛2. ویسپرد (یعنی همه سروران ) مشتمل بر نیایش ؛3.وندیداد (یعنی قانون ضد دیو) درباره حلال و حرام و نجس و پاک ؛4. یشتها (یعنی نیایش سرود و تسبیح )؛5. خرده اوستا (یعنی اوستای کوچک ) درباره اعیاد و مراسم مذهبی و تعیین سرودهای آنها زردشتیان ، علاوه بر اوستا، تفسیری به نام زنداوستا و کتب مقدس دیگری به زبان پهلوی دارند.داستان خلقت و دو گانه پرستی کسی نمی داند گرایش زردشتیان به خدایان دو گانه (خدای نیکی و خدای بدی یا خدای روشنایی و خدای تاریکی ) در چه عصری آغاز شده است . در قسمت گاتها (از یسنای اوستا) که به خود زردشت نسبت داده می شود، اهریمن در برابر خرد مقدس صف آرایی می کند و نه در برابر آهورمزدا که خدای واحد و فوق پروردگاران روشنایی و تاریکی است . همچنین گروهی از زردشتیان به نام زروانیان در عصر ساسانی پدید آمدند که معتقد به خدای یکتا به نام زروان بودند و او را از خدای روشنایی و تاریکی برتر می شمردند. این فرقه پیروان بسیاری در ایران آن روز داشته است .در آیین زردشت ، آهور مزدا 6 دستیار دارد که به منزله فرشتگان ادیان ابراهیمی هستند. آن دستیاران را امشاسپندان یعنی جاویدان مقدس ‌ می نامند. آنها رهبری دارند به نام سپنتامئنیو یعنی خرد مقدس و نامهای خودشان از این قرار است :1. وهومن (Vohuman)؛2. اشه وهیشته (vahishta-Asha)؛3. خشتره وائیریه (vairya-Xshathra)؛4. سپنته ارمئیتی (armaiti-Spenta)؛5. هئورتات (Haurvartat)؛6. امرتات (Ameretat).پس از آنها یزتها قرار دارند که 30 عدد از آنها معروفند. اینها تشکیلات خرد مقدس هستند. در مقابل ، اهریمن هم تشکیلاتی دارد. نظر مطهری چیه دراین باره ؟ در این زمینه به کتابهای زیر مراجعه نمایید: 1. خدمات متقابل اسلام و ایران، مرتضی مطهری. 2. مجموعه آثار، شهید مطهری، ج 14.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین