پیامبر ص قبل از بعثت پیرو چه آیینی بودند؟
دین پیامبر اسلام قبل از رسالت ایا مسیحیت بوده است زیرا باید از پیامبر قبل پیروی می نمودند با تشکر پاسخ اجمالی: بی شک پیغمبر گرامی اسلام (ص) قبل از بعثت، یکتاپرست و از هر نوع شرک پاک بود و هرگز بر بت سجده نکرد. تاریخ ‌زندگی او نیز این معنی را منعکس می ‌کند، بدان گونه که در نوجوانی وقتی بحیرا او را به لات و عزّی قسم داد، محمد(ص) آن دو را مبغوض ‌ترین چیز برای خود برشمرد( دلائل النبوه، بیهقی، ج2، ص35). از امیرمؤمنان (ع) درباره رسول خدا (ص) سوال شد که: آیا بتی را عبادت کرده است؟ حضرت فرمود: نه . سوال شد: آیا خمر نوشیده است؟ فرمود: نه (سبل الهدی و الرشاد، ج2، ص 200). ابن اسحاق می‌ گوید: (رسول خدا(ص) در حالی به جوانی رسید که خداوند او را مراقبت کرده و از پلیدهای جاهلی حفاظت می‌ کرد زیرا اراده آن داشت تا کرامت رسالت به او دهد).( سیره ابن اسحاق، ص 78 و ر.ک: السیره النبویه، ابن هشام، ج 1، ص 183) پاسخ تفصیلی: درباره آیین او پیش از نبوت چند نظر وجود دارد : 1. برخی او را پیرو آئین مسیح(ع) می ‌دانند، چرا که قبل از بعثت پیامبر(ص) آئین رسمی و غیر منسوخ آئین او بوده است. 2. برخی او را پیرو آئین ابراهیم(ع) می‌ دانند، چرا که او (شیخ الانبیاء) و پدر پیامبران است و در بعضی از آیات قرآن، آئین اسلام به عنوان‌ آئین ابراهیم معرفی شده است(حج، آیه 78). گرایش حنیفی از گرایش‌های شناخته شده در مکه بود و به ویژه در میان بنی هاشم و دیگر تیره ‌های‌ قریش افرادی خود را ابراهیمی مذهب می ‌دانسته‌ اند و گفته ابن اسحاق که پیامبر پیش از بعثت بر دین قومش بود را می ‌توان در این ‌راستا تفسیر کرد.( سیره رسول خدا، رسول جعفریان، ص 253) 3. برخی گفته اند: می‌ دانیم آئینی داشته است اما آیین او بر ما روشن نیست! 4. پیامبر(ص) شخصاً برنامه خاصی از سوی خداوند داشته که طبق آن عمل می‌ کرده ‌است و این آئین مخصوص ‌خودش بوده است، و شاهد این سخن حدیثی است که در نهج البلاغه‌ آمده ‌است که می گوید: (لقد قرن الله به صلی الله علیه و آله من لدن ان کان فطیما اعظم ملک من ملائکته یسلک به طریق المکارم ومحاسن اخلاق العالم لیله و نهاره...(نهج البلاغه فیض الاسلام، جز 4، خطبه 234، بند 61 ص 811 چاپ وزیری ؛ نهج البلاغه صبحی صالح، خطبه 192 ص 300 ) خداوند از آن زمان که رسول خدا از شیر بازگرفته شد بزرگترین فرشته اش را قرین وی‌ ساخت، تا شب و روز او را به راه های مکارم، و طرق اخلاق نیک سوق دهد). مأموریت چنین فرشته ای دلیل بر وجود یک برنامه اختصاصی است. شاهد دیگر اینکه در هیچ تاریخی نقل نشده است که پیغمبر اسلام(ص) در معابد یهود و یا نصاری یا مذهب دیگر مشغول عبادت شده باشد، نه در کنار کفار در بتخانه بود، و نه در کنار اهل ‌کتاب در معابد آنان، در عین حال پیوسته خط و طریق توحید را ادامه می‌ داد، و به اصول اخلاق و عبادت الهی سخت پای بند بود. روایات متعددی نیز در منابع اسلامی آمده است که پیامبر(ص) از آغاز عمرش مؤید به روح القدس بود و با چنین تأیید مسلماً براساس الهام روح القدس عمل می‌ کرد. علامه مجلسی معتقد است از آن زمانی که حضرت محمد به رشد عقلی رسید پیامبر بود. به ‌اعتقاد او، پیامبر اسلام قبل از مقام رسالت دارای مقام نبوت بوده، گاه فرشتگان با او سخن می گفتند، و صدای آنها را می ‌شنید، و گاه در رؤیای صادقه به او الهام الهی می ‌شد، و بعد از چهل سال به مقام رسالت رسید و قرآن و اسلام رسماً بر او نازل شد.( بحارالانوار، ج 18، ص 271) میرزای قمی می گوید: حق این است که پیامبر اسلام پیش از بعثت بر اساس دین خودش عبادت می کرد چون آن حضرت از همه ‌پیامبران برتر است و اگر پیامبراسلام تا چهل سالگی پیامبر نباشد در این صورت حضرت عیسی، و حضرت یحیی از آن حضرت‌ برتر خواهند بود. چون حضرت عیسی و حضرت یحیی در بچگی پیامبر بودند.( قوانین الاصول، ج1، ص 255 ،چاپ رحلی سنگی قدیمی) ابن ابی الحدید روایتی را از حضرت امام باقر علیه السلام نقل می‌ کند که فرمود: خداوند بر همه پیامبران خود فرشتگان را گماشته است. مأموریت این فرشته ها محافظت از اعمال آنها و تبلیغ رسالت می باشد. خداوند از آن زمان که حضرت محمد(ص) از شیر گرفته شد، فرشته بزرگی را بر آن حضرت گماشت. این فرشته آن جناب را به‌ سوی خیرات و اخلاق خوب هدایت می کرد و از بدی ها و اخلاق بد باز می داشت و همین فرشته بود که پیش از آنکه آن حضرت به‌ درجه رسالت برسد او را با (السلام علیک یا رسول الله) صدا می کرد و پیامبر هنوز جوان بود که با این جمله صدا زده می شد.( شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 13، ص 207 .) همچنین همه شرایع آسمانی بعد از حضرت ابراهیم(ع) را به یک معنا آیین ابراهیمی می‌ خوانند الان مسلمانان، مسیحیان و یهودیان ، پیرو دین حنیف ابراهیمی نیز شمرده می ‌شوند. این مسأله نافی پیروی از پیامبران بعد از حضرت ابراهیم(ع) نیست؛ بلکه مقصود از (آیین ابراهیم) همان آیین توحید و یکتاپرستی است و شاید اشتهار آن به جهت بروز و جلوه بسیار نیرومند توحیدی آیین حضرت ابراهیم(ع) و نقش برجسته آن در مبارزه با مظاهر شرک ‌باشد؛ هرچند انبیای پیشین و پسین نیز موحد بوده‌ اند. در عین حال گاه شرایط اجتماعی، یکی از جلوه‌ های اولیای دین و یا تعالیم آن را بارزتر و آشکارتر می ‌کند. همین مسأله در مورد یکتاپرستی صادق است ؛ یعنی ، تأثیر تاریخی حضرت ابراهیم(ع) در این مسأله ، بسیار گسترده و شفاف است و همین باعث شده که همه یکتاپرستان پس از آن حضرت را ، ابراهیمی می ‌خوانند. لازم به ذکر است اگر پیروی پیامبر از حضرت ابراهیم را بپذیریم، این پیروی به معنای التزام پیامبر به شریعت ابراهیم نیست بلکه به‌ معنای هم سویی در عقاید یعنی توحیدی بودن است و این مساله وصف دین حضرت موسی(ع) و حضرت عیسی(ع) نیز بوده است‌ که همه به ادیان ابراهیمی اشتهار داشته‌ اند. با توجه به برگزیدگی پاسخ چهارم، این نکته را می ‌توان یادآور شد که با جزم نمی ‌توان آیینی را برای پیش از دوران بعثت پیامبر برشمرد و لیکن محمد(ص) مومن موحدی بود که خدا را می‌ پرستید و نسبت به آنچه که برایش شریعت الهی و دین حنیف‌ ابراهیمی بود رهنمون می‌ ساخت، پایبند بود. همانا که او برترین و کاملترین خلق در خلقت، رفتار وخرد بود و برترین فرشته نیز او را تعلیم می ‌داد و به محاسن اخلاق راهنمایش می‌ کرد.( الصحیح، ج2، ص 197)، نکته دیگر این که اگر پیامبراکرم(ص) به عنوان عیسوی مشهور می ‌شدند ، چه بسا این مسأله باعث می ‌شد که انحرافات پدید آمده و مسیحیان دین مسیح(ع) را به ایشان چسبانده و یا چنان تبلیغ می‌ گردند که پیامبر اسلام(ص) شریعت خود را از متون مسیحی دریافت کرده و با دستکاری‌ هایی ادعای نبوت نموده است. نکته دیگر اینکه دلیلی وجود ندارد که پیامبراکرم(ص) می‌ بایست مانند دیگران پیش از بعثت از آیین مسیح پیروی کند ؛ زیرا برحسب برخی از شواهد آن حضرت پیش از رسالت نیز تأیید شده از سوی خدا بوده ‌اند ؛ یعنی به ایشان به گونه ‌ای هرچند به صورت الهام و یا در خواب حقایق غیبی وحی می ‌شده و روح‌ القدس همراه ایشان بوده است و براساس وظایف خاصی که خداوند از ایشان می‌ خواسته ، عمل می ‌کرده‌ اند ، لیکن در چهل سالگی به (رسالت) مبعوث گردیدند ؛ یعنی فرشته وحی و پیک الهی برایشان فرود آمد و تبلیغ و دعوت اجتماعی به سوی آیین جدید الهی را بر دوش او نهاد. برای اطلاعات بیشتر به این مآخذ می توان مراجعه کرد: 1. بحار الانوار ، ج 18، ص 271 تا 281 به طور گسترده 2. قوانین الاصول ، میرزای قمی، جلداول ص 255. 3. الصحیح من سیره النبی، ج 1، ص 156 چاپ جامعه مدرسین ،سه مجلدی. 4. سیره رسول خدا، جعفریان، ص 182.
عنوان سوال:

پیامبر ص قبل از بعثت پیرو چه آیینی بودند؟


پاسخ:

دین پیامبر اسلام قبل از رسالت ایا مسیحیت بوده است زیرا باید از پیامبر قبل پیروی می نمودند با تشکر

پاسخ اجمالی: بی شک پیغمبر گرامی اسلام (ص) قبل از بعثت، یکتاپرست و از هر نوع شرک پاک بود و هرگز بر بت سجده نکرد. تاریخ ‌زندگی او نیز این معنی را منعکس می ‌کند، بدان گونه که در نوجوانی وقتی بحیرا او را به لات و عزّی قسم داد، محمد(ص) آن دو را مبغوض ‌ترین چیز برای خود برشمرد( دلائل النبوه، بیهقی، ج2، ص35).

از امیرمؤمنان (ع) درباره رسول خدا (ص) سوال شد که: آیا بتی را عبادت کرده است؟ حضرت فرمود: نه . سوال شد: آیا خمر نوشیده است؟ فرمود: نه (سبل الهدی و الرشاد، ج2، ص 200).

ابن اسحاق می‌ گوید: (رسول خدا(ص) در حالی به جوانی رسید که خداوند او را مراقبت کرده و از پلیدهای جاهلی حفاظت می‌ کرد زیرا اراده آن داشت تا کرامت رسالت به او دهد).( سیره ابن اسحاق، ص 78 و ر.ک: السیره النبویه، ابن هشام، ج 1، ص 183)

پاسخ تفصیلی:
درباره آیین او پیش از نبوت چند نظر وجود دارد :

1. برخی او را پیرو آئین مسیح(ع) می ‌دانند، چرا که قبل از بعثت پیامبر(ص) آئین رسمی و غیر منسوخ آئین او بوده است.

2. برخی او را پیرو آئین ابراهیم(ع) می‌ دانند، چرا که او (شیخ الانبیاء) و پدر پیامبران است و در بعضی از آیات قرآن، آئین اسلام به عنوان‌ آئین ابراهیم معرفی شده است(حج، آیه 78).

گرایش حنیفی از گرایش‌های شناخته شده در مکه بود و به ویژه در میان بنی هاشم و دیگر تیره ‌های‌ قریش افرادی خود را ابراهیمی مذهب می ‌دانسته‌ اند و گفته ابن اسحاق که پیامبر پیش از بعثت بر دین قومش بود را می ‌توان در این ‌راستا تفسیر کرد.( سیره رسول خدا، رسول جعفریان، ص 253)

3. برخی گفته اند: می‌ دانیم آئینی داشته است اما آیین او بر ما روشن نیست!

4. پیامبر(ص) شخصاً برنامه خاصی از سوی خداوند داشته که طبق آن عمل می‌ کرده ‌است و این آئین مخصوص ‌خودش بوده است، و شاهد این سخن حدیثی است که در نهج البلاغه‌ آمده ‌است که می گوید: (لقد قرن الله به صلی الله علیه و آله من لدن ان کان فطیما اعظم ملک من ملائکته یسلک به طریق المکارم ومحاسن اخلاق العالم لیله و نهاره...(نهج البلاغه فیض الاسلام، جز 4، خطبه 234، بند 61 ص 811 چاپ وزیری ؛ نهج البلاغه صبحی صالح، خطبه 192 ص 300 )

خداوند از آن زمان که رسول خدا از شیر بازگرفته شد بزرگترین فرشته اش را قرین وی‌ ساخت، تا شب و روز او را به راه های مکارم، و طرق اخلاق نیک سوق دهد). مأموریت چنین فرشته ای دلیل بر وجود یک برنامه اختصاصی است.

شاهد دیگر اینکه در هیچ تاریخی نقل نشده است که پیغمبر اسلام(ص) در معابد یهود و یا نصاری یا مذهب دیگر مشغول عبادت شده باشد، نه در کنار کفار در بتخانه بود، و نه در کنار اهل ‌کتاب در معابد آنان، در عین حال پیوسته خط و طریق توحید را ادامه می‌ داد، و به اصول اخلاق و عبادت الهی سخت پای بند بود. روایات متعددی نیز در منابع اسلامی آمده است که پیامبر(ص) از آغاز عمرش مؤید به روح القدس بود و با چنین تأیید مسلماً براساس الهام روح القدس عمل می‌ کرد. علامه مجلسی معتقد است از آن زمانی که حضرت محمد به رشد عقلی رسید پیامبر بود. به ‌اعتقاد او، پیامبر اسلام قبل از مقام رسالت دارای مقام نبوت بوده، گاه فرشتگان با او سخن می گفتند، و صدای آنها را می ‌شنید، و گاه در رؤیای صادقه به او الهام الهی می ‌شد، و بعد از چهل سال به مقام رسالت رسید و قرآن و اسلام رسماً بر او نازل شد.( بحارالانوار، ج 18، ص 271)

میرزای قمی می گوید: حق این است که پیامبر اسلام پیش از بعثت بر اساس دین خودش عبادت می کرد چون آن حضرت از همه ‌پیامبران برتر است و اگر پیامبراسلام تا چهل سالگی پیامبر نباشد در این صورت حضرت عیسی، و حضرت یحیی از آن حضرت‌ برتر خواهند بود. چون حضرت عیسی و حضرت یحیی در بچگی پیامبر بودند.( قوانین الاصول، ج1، ص 255 ،چاپ رحلی سنگی قدیمی)

ابن ابی الحدید روایتی را از حضرت امام باقر علیه السلام نقل می‌ کند که فرمود: خداوند بر همه پیامبران خود فرشتگان را گماشته است. مأموریت این فرشته ها محافظت از اعمال آنها و تبلیغ رسالت می باشد. خداوند از آن زمان که حضرت محمد(ص) از شیر گرفته شد، فرشته بزرگی را بر آن حضرت گماشت. این فرشته آن جناب را به‌ سوی خیرات و اخلاق خوب هدایت می کرد و از بدی ها و اخلاق بد باز می داشت و همین فرشته بود که پیش از آنکه آن حضرت به‌ درجه رسالت برسد او را با (السلام علیک یا رسول الله) صدا می کرد و پیامبر هنوز جوان بود که با این جمله صدا زده می شد.( شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 13، ص 207 .)

همچنین همه شرایع آسمانی بعد از حضرت ابراهیم(ع) را به یک معنا آیین ابراهیمی می‌ خوانند الان مسلمانان، مسیحیان و یهودیان ، پیرو دین حنیف ابراهیمی نیز شمرده می ‌شوند. این مسأله نافی پیروی از پیامبران بعد از حضرت ابراهیم(ع) نیست؛ بلکه مقصود از (آیین ابراهیم) همان آیین توحید و یکتاپرستی است و شاید اشتهار آن به جهت بروز و جلوه بسیار نیرومند توحیدی آیین حضرت ابراهیم(ع) و نقش برجسته آن در مبارزه با مظاهر شرک ‌باشد؛ هرچند انبیای پیشین و پسین نیز موحد بوده‌ اند.

در عین حال گاه شرایط اجتماعی، یکی از جلوه‌ های اولیای دین و یا تعالیم آن را بارزتر و آشکارتر می ‌کند. همین مسأله در مورد یکتاپرستی صادق است ؛ یعنی ، تأثیر تاریخی حضرت ابراهیم(ع) در این مسأله ، بسیار گسترده و شفاف است و همین باعث شده که همه یکتاپرستان پس از آن حضرت را ، ابراهیمی می ‌خوانند. لازم به ذکر است اگر پیروی پیامبر از حضرت ابراهیم را بپذیریم، این پیروی به معنای التزام پیامبر به شریعت ابراهیم نیست بلکه به‌ معنای هم سویی در عقاید یعنی توحیدی بودن است و این مساله وصف دین حضرت موسی(ع) و حضرت عیسی(ع) نیز بوده است‌ که همه به ادیان ابراهیمی اشتهار داشته‌ اند. با توجه به برگزیدگی پاسخ چهارم، این نکته را می ‌توان یادآور شد که با جزم نمی ‌توان آیینی را برای پیش از دوران بعثت پیامبر برشمرد و لیکن محمد(ص) مومن موحدی بود که خدا را می‌ پرستید و نسبت به آنچه که برایش شریعت الهی و دین حنیف‌ ابراهیمی بود رهنمون می‌ ساخت، پایبند بود. همانا که او برترین و کاملترین خلق در خلقت، رفتار وخرد بود و برترین فرشته نیز او را تعلیم می ‌داد و به محاسن اخلاق راهنمایش می‌ کرد.( الصحیح، ج2، ص 197)، نکته دیگر این که اگر پیامبراکرم(ص) به عنوان عیسوی مشهور می ‌شدند ، چه بسا این مسأله باعث می ‌شد که انحرافات پدید آمده و مسیحیان دین مسیح(ع) را به ایشان چسبانده و یا چنان تبلیغ می‌ گردند که پیامبر اسلام(ص) شریعت خود را از متون مسیحی دریافت کرده و با دستکاری‌ هایی ادعای نبوت نموده است. نکته دیگر اینکه دلیلی وجود ندارد که پیامبراکرم(ص) می‌ بایست مانند دیگران پیش از بعثت از آیین مسیح پیروی کند ؛ زیرا برحسب برخی از شواهد آن حضرت پیش از رسالت نیز تأیید شده از سوی خدا بوده ‌اند ؛ یعنی به ایشان به گونه ‌ای هرچند به صورت الهام و یا در خواب حقایق غیبی وحی می ‌شده و روح‌ القدس همراه ایشان بوده است و براساس وظایف خاصی که خداوند از ایشان می‌ خواسته ، عمل می ‌کرده‌ اند ، لیکن در چهل سالگی به (رسالت) مبعوث گردیدند ؛ یعنی فرشته وحی و پیک الهی برایشان فرود آمد و تبلیغ و دعوت اجتماعی به سوی آیین جدید الهی را بر دوش او نهاد.

برای اطلاعات بیشتر به این مآخذ می توان مراجعه کرد:

1. بحار الانوار ، ج 18، ص 271 تا 281 به طور گسترده

2. قوانین الاصول ، میرزای قمی، جلداول ص 255.

3. الصحیح من سیره النبی، ج 1، ص 156 چاپ جامعه مدرسین ،سه مجلدی.

4. سیره رسول خدا، جعفریان، ص 182.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین