کودکان
چگونه به سوالات جنسی کودکان جواب دهیم؟
چگونه به سوالات جنسی کودکان جواب دهیم؟ با سلام و عرض ارادت خدمت شما پرسشگر گرامی از اینکه با ما سخن می گوئید خرسندیم و امیدواریم که ارتباط شما با ما تداوم داشته باشد. همه کودکان در مورد خود و این که از کجا آمده اند کنجکاوند و در عین حال، از همان دوران نوزادی از خصوصیات بدن خود آگاهی دارند و درست از همان ابتدا، تفاوت میان جنسیت ها را ثبت می کنند و همچنان که بزرگ تر می شوند، به همان نسبت محافظت از آنان در برابر تمایزهای جنسی موجود در محیط مشکل تر می شود. کودکان هر لحظه ممکن است از والدین درباره منشأ تولد ، چگونگی به دنیا آمدن، جنسیت و... بپرسند. متاسفانه بسیاری از والدین در این هنگام دست و پای خود را گم می‌کنند و با تشویش و نگرانی به این می‌اندیشند که آیا فرزند کوچک آنها دچار انحراف خطرناکی شده است؟ بعضی والدین سعی می‌کنند این قبیل پرسش‌ها را مسکوت بگذارند، برخی نیز پاسخ‌های انتزاعی و فانتزی به کودک می‌دهند، اما برخورد درست والدین با این پرسش‌ها چگونه باید باشد؟ در نظر گرفتن درک و فهم کودک در سنین حدود 7 تا 12 سالگی ، شخصیت کودک سازمان یافته‌تر می‌شود و کودک به صورت فردی مستقل در می‌آید. تغییرات شگرف و رشد سریعی از نظر جسمانی، ذهنی و اجتماعی در او به وجود می‌آید. از مهم‌ترین تحولات زندگی او در این دوره، وسعت محیط اجتماعی اوست. ارتباط کودک با گروه همسالان و بزرگسالانی غیر از والدین و محیط دبستان به عنوان دومین نهاد مهم زندگی کودک پس از خانواده، در مجموع فرصت‌هایی مناسب برای رشد فردی و اجتماعی کودک در ابعاد مختلف فراهم می‌سازند. بسیاری از روانشناسان سن 7- 12 را سن نهفتگی یا اختفاء جنسی معرفی کردهاند و برنامه تربیت جنسی هم باید با این نهفتگی هماهنگ باشد و نباید اطلاعات به گونه‌ای باشد که باعث بیداری زودرس جنسی گردد و باعث شعله‌ور شدن آتش زیر خاکستر شود. با این حال نباید این تصور ایجاد شود که کودکان قدرت فهم و درک مطالب جنسی را ندارند. کودک با توجه به ویژگی‌های عقلی و اینکه به سطح نسبتاً مطلوبی از ادراک و قدرت تمیز زشت و زیبا رسیده است، قدرت فهم اینکه چرا باید برای ورود به اتاق خصوصی والدین اجازه بگیرد و چرا باید بستر خواب او از دیگران جدا باشد، را درک می‌کند. باید توجه داشته باشیم که در این سن آنها نیاز دارند چه مسایلی بیاموزند. به طور کلی شکل‌گیری هویت جنسی و اینکه فرد دختر و پسر بودن خودش را قبول کند، در این سن اتفاق می‌افتد. دوم اینکه در این سن باید حواس‌مان باشد که از بیداری زودرس جنسی کودک پیشگیری کنیم. در پاسخ به سوالات جنسی کودکان قبل از بلوغ باید یک سری مسایل مورد توجه قرار بگیرد: 1. اینکه وقتی با این سوال مواجه شدیم، باید به خودمان مسلط باشیم و از نگرانی و شرم دچار لکنت نشویم. 2. اینکه باید شنونده خوبی باشیم و اجازه بدهیم کودک سوال‌اش را کامل بپرسد. موقع جواب دادن هم نباید جواب‌های ما با شوخی و مسخرگی همراه باشد و ضمن اینکه تمام اطلاعات موجود را به کودک منتقل نمی کنیم باید دقت کنیم که اطلاعات اشتباه گفته نشود. این اطلاعات غلط باعث می‌شود بچه‌ها وقتی کمی بزرگ‌تر شدند، به پدر و مادرشان بی‌اعتماد شوند. پس پاسخ‌ها باید درست باشد و بر مبنای خرافه‌ها نباشد. 3.آموزش باید تدریجی باشد. لازم نیست همه اطلاعات را یک جا در اختیار کودک قرار دهند و باید از شرح و بسط بی‌مورد پرهیز کنند. همان‌طور که اشاره شد آموزش باید متناسب با سن و درک کودک و به زبان ساده و قابل فهم باشد. 4. زمانی که کودک از شما سوالی را می پرسد و در جواب دادن به آن آمادگی لازم را ندارید و یا طریقه بیان آن را نمی دانید با شجاعت، به او بگوئید بعداً صحبت خواهیم کرد. 5.به یاد داشته باشید چنین سوالاتی به هیچ عنوان رنگ و بوی جنسی و یا نشانه انحراف نیست بلکه سوالاتی است که به صورت طبیعی و به دلیل کنجکاوی کودک در ذهن او نقش می بندد. 6. به هیچ عنوان به صورت مستقیم سوال کودک را جواب ندهید، بلکه از زبان کودک(بازی، شعر، داستان ....) برای انتقال مفاهیم مورد نظر خود استفاده کنید. به عنوان نمونه می توانید از کتاب حسنی و لیلا کوچولو ؛ محمدعلی شمائی قهفرخی (شاعر)؛اصفهان: فرهنگ مردم. البته لازم نیست خودتان را در چارچوب کتابهای موجود محدود کنید، بلکه کافی است کمی خلاقیت داشته باشید تا بتوانید به راحتی داستانی در این زمینه بسازید و به فرزند خود منتقل کنید.(در صورت عدم دسترسی به کتاب؛ متن شعر مورد نظر را می توانید در مکاتبات بعدی از ما بخواهید) 7.متاسفانه در برخی از کتابهای غربی که در ایران ترجمه شده است؛ مسائلی مطرح می شود که با سن و سال کودک و فرهنگ ما هماهنگ نیست؛ بنابراین به هیچ عنوان اینگونه کتابها را سر لوحه کار خود قرار ندهید. 8.در پاسخ به سوال علیرغم اینکه از جواب دادن به کودک طفره نمی رویم اما از بیان مسائل جنسی به شدت پرهیز می کنیم. 9.چنانچه فرزندتان زیاد اینگونه سوالات را می پرسد و احساس می کنید که تعداد این سوالات از حد طبیعی آن بیشتر است؛ بهتر است علت چنین امری را بررسی کنید؛ شاید یکی از دلایل مطرح کردن اینگونه مسائل توسط او جلب توجه شما باشد، بنابراین ساعات مشخصی را در طول روز به او اختصاصا دهید و بازی هایی را که مورد علاقه او می باشد را انتخاب کنید و با او بازی کنید. 10. در خانواده‌هایی که ارتباط مناسبی بین والد و فرزند وجود ندارد شاهد هستیم این مسائل (پرسش‌های جنسی) در گروه همسال بررسی می‌شود که چه بسا به دلیل نداشتن اطلاعات درست، موجبات گمراهی را فراهم می‌کند بنابراین بسیار حیاتی است که والدین با در نظر گرفتن مقطع سنی کودک به پرسش‌های او پاسخ دهند وگرنه فرزندشان به سمت دوستان و همسالان خود گرایش یافته و در فضایی نامطلوب اطلاعات گمراه کننده‌ای دریافت خواهد کرد. 11. به یاد داشته باشید معمولاً این گونه سوالات از سوی کودک ؛ بیشتر جنبه شناختی دارد نه جنسی و اخلاقی و اساسا نگاه کودک به چنین موضوعاتی با نگاه بزرگسال تفاوت دارد. نویسنده:محمد صادق آقاجانی
چگونه به سوالات جنسی کودکان جواب دهیم؟ با سلام و عرض ارادت خدمت شما پرسشگر گرامی از اینکه با ما سخن می گوئید خرسندیم و امیدواریم که ارتباط شما با ما تداوم داشته باشد. همه کودکان در مورد خود و این که از کجا آمده اند کنجکاوند و در عین حال، از همان دوران نوزادی از خصوصیات بدن خود آگاهی دارند و درست از همان ابتدا، تفاوت میان جنسیت ها را ثبت می کنند و همچنان که بزرگ تر می شوند، به همان نسبت محافظت از آنان در برابر تمایزهای جنسی موجود در محیط مشکل تر می شود. کودکان هر لحظه ممکن است از والدین درباره منشأ تولد ، چگونگی به دنیا آمدن، جنسیت و... بپرسند. متاسفانه بسیاری از والدین در این هنگام دست و پای خود را گم می‌کنند و با تشویش و نگرانی به این می‌اندیشند که آیا فرزند کوچک آنها دچار انحراف خطرناکی شده است؟ بعضی والدین سعی می‌کنند این قبیل پرسش‌ها را مسکوت بگذارند، برخی نیز پاسخ‌های انتزاعی و فانتزی به کودک می‌دهند، اما برخورد درست والدین با این پرسش‌ها چگونه باید باشد؟ در نظر گرفتن درک و فهم کودک در سنین حدود 7 تا 12 سالگی ، شخصیت کودک سازمان یافته‌تر می‌شود و کودک به صورت فردی مستقل در می‌آید. تغییرات شگرف و رشد سریعی از نظر جسمانی، ذهنی و اجتماعی در او به وجود می‌آید. از مهم‌ترین تحولات زندگی او در این دوره، وسعت محیط اجتماعی اوست. ارتباط کودک با گروه همسالان و بزرگسالانی غیر از والدین و محیط دبستان به عنوان دومین نهاد مهم زندگی کودک پس از خانواده، در مجموع فرصت‌هایی مناسب برای رشد فردی و اجتماعی کودک در ابعاد مختلف فراهم می‌سازند. بسیاری از روانشناسان سن 7- 12 را سن نهفتگی یا اختفاء جنسی معرفی کردهاند و برنامه تربیت جنسی هم باید با این نهفتگی هماهنگ باشد و نباید اطلاعات به گونه‌ای باشد که باعث بیداری زودرس جنسی گردد و باعث شعله‌ور شدن آتش زیر خاکستر شود. با این حال نباید این تصور ایجاد شود که کودکان قدرت فهم و درک مطالب جنسی را ندارند. کودک با توجه به ویژگی‌های عقلی و اینکه به سطح نسبتاً مطلوبی از ادراک و قدرت تمیز زشت و زیبا رسیده است، قدرت فهم اینکه چرا باید برای ورود به اتاق خصوصی والدین اجازه بگیرد و چرا باید بستر خواب او از دیگران جدا باشد، را درک می‌کند. باید توجه داشته باشیم که در این سن آنها نیاز دارند چه مسایلی بیاموزند. به طور کلی شکل‌گیری هویت جنسی و اینکه فرد دختر و پسر بودن خودش را قبول کند، در این سن اتفاق می‌افتد. دوم اینکه در این سن باید حواس‌مان باشد که از بیداری زودرس جنسی کودک پیشگیری کنیم. در پاسخ به سوالات جنسی کودکان قبل از بلوغ باید یک سری مسایل مورد توجه قرار بگیرد: 1. اینکه وقتی با این سوال مواجه شدیم، باید به خودمان مسلط باشیم و از نگرانی و شرم دچار لکنت نشویم. 2. اینکه باید شنونده خوبی باشیم و اجازه بدهیم کودک سوال‌اش را کامل بپرسد. موقع جواب دادن هم نباید جواب‌های ما با شوخی و مسخرگی همراه باشد و ضمن اینکه تمام اطلاعات موجود را به کودک منتقل نمی کنیم باید دقت کنیم که اطلاعات اشتباه گفته نشود. این اطلاعات غلط باعث می‌شود بچه‌ها وقتی کمی بزرگ‌تر شدند، به پدر و مادرشان بی‌اعتماد شوند. پس پاسخ‌ها باید درست باشد و بر مبنای خرافه‌ها نباشد. 3.آموزش باید تدریجی باشد. لازم نیست همه اطلاعات را یک جا در اختیار کودک قرار دهند و باید از شرح و بسط بی‌مورد پرهیز کنند. همان‌طور که اشاره شد آموزش باید متناسب با سن و درک کودک و به زبان ساده و قابل فهم باشد. 4. زمانی که کودک از شما سوالی را می پرسد و در جواب دادن به آن آمادگی لازم را ندارید و یا طریقه بیان آن را نمی دانید با شجاعت، به او بگوئید بعداً صحبت خواهیم کرد. 5.به یاد داشته باشید چنین سوالاتی به هیچ عنوان رنگ و بوی جنسی و یا نشانه انحراف نیست بلکه سوالاتی است که به صورت طبیعی و به دلیل کنجکاوی کودک در ذهن او نقش می بندد. 6. به هیچ عنوان به صورت مستقیم سوال کودک را جواب ندهید، بلکه از زبان کودک(بازی، شعر، داستان ....) برای انتقال مفاهیم مورد نظر خود استفاده کنید. به عنوان نمونه می توانید از کتاب حسنی و لیلا کوچولو ؛ محمدعلی شمائی قهفرخی (شاعر)؛اصفهان: فرهنگ مردم. البته لازم نیست خودتان را در چارچوب کتابهای موجود محدود کنید، بلکه کافی است کمی خلاقیت داشته باشید تا بتوانید به راحتی داستانی در این زمینه بسازید و به فرزند خود منتقل کنید.(در صورت عدم دسترسی به کتاب؛ متن شعر مورد نظر را می توانید در مکاتبات بعدی از ما بخواهید) 7.متاسفانه در برخی از کتابهای غربی که در ایران ترجمه شده است؛ مسائلی مطرح می شود که با سن و سال کودک و فرهنگ ما هماهنگ نیست؛ بنابراین به هیچ عنوان اینگونه کتابها را سر لوحه کار خود قرار ندهید. 8.در پاسخ به سوال علیرغم اینکه از جواب دادن به کودک طفره نمی رویم اما از بیان مسائل جنسی به شدت پرهیز می کنیم. 9.چنانچه فرزندتان زیاد اینگونه سوالات را می پرسد و احساس می کنید که تعداد این سوالات از حد طبیعی آن بیشتر است؛ بهتر است علت چنین امری را بررسی کنید؛ شاید یکی از دلایل مطرح کردن اینگونه مسائل توسط او جلب توجه شما باشد، بنابراین ساعات مشخصی را در طول روز به او اختصاصا دهید و بازی هایی را که مورد علاقه او می باشد را انتخاب کنید و با او بازی کنید. 10. در خانواده‌هایی که ارتباط مناسبی بین والد و فرزند وجود ندارد شاهد هستیم این مسائل (پرسش‌های جنسی) در گروه همسال بررسی می‌شود که چه بسا به دلیل نداشتن اطلاعات درست، موجبات گمراهی را فراهم می‌کند بنابراین بسیار حیاتی است که والدین با در نظر گرفتن مقطع سنی کودک به پرسش‌های او پاسخ دهند وگرنه فرزندشان به سمت دوستان و همسالان خود گرایش یافته و در فضایی نامطلوب اطلاعات گمراه کننده‌ای دریافت خواهد کرد. 11. به یاد داشته باشید معمولاً این گونه سوالات از سوی کودک ؛ بیشتر جنبه شناختی دارد نه جنسی و اخلاقی و اساسا نگاه کودک به چنین موضوعاتی با نگاه بزرگسال تفاوت دارد. نویسنده:محمد صادق آقاجانی
پاسخ:
چگونه به سوالات جنسی کودکان جواب دهیم؟
با سلام و عرض ارادت خدمت شما پرسشگر گرامی از اینکه با ما سخن می گوئید خرسندیم و امیدواریم که ارتباط شما با ما تداوم داشته باشد.
همه کودکان در مورد خود و این که از کجا آمده اند کنجکاوند و در عین حال، از همان دوران نوزادی از خصوصیات بدن خود آگاهی دارند و درست از همان ابتدا، تفاوت میان جنسیت ها را ثبت می کنند و همچنان که بزرگ تر می شوند، به همان نسبت محافظت از آنان در برابر تمایزهای جنسی موجود در محیط مشکل تر می شود. کودکان هر لحظه ممکن است از والدین درباره منشأ تولد ، چگونگی به دنیا آمدن، جنسیت و... بپرسند. متاسفانه بسیاری از والدین در این هنگام دست و پای خود را گم می‌کنند و با تشویش و نگرانی به این می‌اندیشند که آیا فرزند کوچک آنها دچار انحراف خطرناکی شده است؟ بعضی والدین سعی می‌کنند این قبیل پرسش‌ها را مسکوت بگذارند، برخی نیز پاسخ‌های انتزاعی و فانتزی به کودک می‌دهند، اما برخورد درست والدین با این پرسش‌ها چگونه باید باشد؟
در نظر گرفتن درک و فهم کودک
در سنین حدود 7 تا 12 سالگی ، شخصیت کودک سازمان یافته‌تر می‌شود و کودک به صورت فردی مستقل در می‌آید. تغییرات شگرف و رشد سریعی از نظر جسمانی، ذهنی و اجتماعی در او به وجود می‌آید. از مهم‌ترین تحولات زندگی او در این دوره، وسعت محیط اجتماعی اوست. ارتباط کودک با گروه همسالان و بزرگسالانی غیر از والدین و محیط دبستان به عنوان دومین نهاد مهم زندگی کودک پس از خانواده، در مجموع فرصت‌هایی مناسب برای رشد فردی و اجتماعی کودک در ابعاد مختلف فراهم می‌سازند.
بسیاری از روانشناسان سن 7- 12 را سن نهفتگی یا اختفاء جنسی معرفی کردهاند و برنامه تربیت جنسی هم باید با این نهفتگی هماهنگ باشد و نباید اطلاعات به گونه‌ای باشد که باعث بیداری زودرس جنسی گردد و باعث شعله‌ور شدن آتش زیر خاکستر شود. با این حال نباید این تصور ایجاد شود که کودکان قدرت فهم و درک مطالب جنسی را ندارند. کودک با توجه به ویژگی‌های عقلی و اینکه به سطح نسبتاً مطلوبی از ادراک و قدرت تمیز زشت و زیبا رسیده است، قدرت فهم اینکه چرا باید برای ورود به اتاق خصوصی والدین اجازه بگیرد و چرا باید بستر خواب او از دیگران جدا باشد، را درک می‌کند.
باید توجه داشته باشیم که در این سن آنها نیاز دارند چه مسایلی بیاموزند. به طور کلی شکل‌گیری هویت جنسی و اینکه فرد دختر و پسر بودن خودش را قبول کند، در این سن اتفاق می‌افتد. دوم اینکه در این سن باید حواس‌مان باشد که از بیداری زودرس جنسی کودک پیشگیری کنیم.
در پاسخ به سوالات جنسی کودکان قبل از بلوغ باید یک سری مسایل مورد توجه قرار بگیرد:
1. اینکه وقتی با این سوال مواجه شدیم، باید به خودمان مسلط باشیم و از نگرانی و شرم دچار لکنت نشویم.
2. اینکه باید شنونده خوبی باشیم و اجازه بدهیم کودک سوال‌اش را کامل بپرسد. موقع جواب دادن هم نباید جواب‌های ما با شوخی و مسخرگی همراه باشد و ضمن اینکه تمام اطلاعات موجود را به کودک منتقل نمی کنیم باید دقت کنیم که اطلاعات اشتباه گفته نشود. این اطلاعات غلط باعث می‌شود بچه‌ها وقتی کمی بزرگ‌تر شدند، به پدر و مادرشان بی‌اعتماد شوند. پس پاسخ‌ها باید درست باشد و بر مبنای خرافه‌ها نباشد.
3.آموزش باید تدریجی باشد. لازم نیست همه اطلاعات را یک جا در اختیار کودک قرار دهند و باید از شرح و بسط بی‌مورد پرهیز کنند. همان‌طور که اشاره شد آموزش باید متناسب با سن و درک کودک و به زبان ساده و قابل فهم باشد.
4. زمانی که کودک از شما سوالی را می پرسد و در جواب دادن به آن آمادگی لازم را ندارید و یا طریقه بیان آن را نمی دانید با شجاعت، به او بگوئید بعداً صحبت خواهیم کرد.
5.به یاد داشته باشید چنین سوالاتی به هیچ عنوان رنگ و بوی جنسی و یا نشانه انحراف نیست بلکه سوالاتی است که به صورت طبیعی و به دلیل کنجکاوی کودک در ذهن او نقش می بندد.
6. به هیچ عنوان به صورت مستقیم سوال کودک را جواب ندهید، بلکه از زبان کودک(بازی، شعر، داستان ....) برای انتقال مفاهیم مورد نظر خود استفاده کنید. به عنوان نمونه می توانید از کتاب حسنی و لیلا کوچولو ؛ محمدعلی شمائی قهفرخی (شاعر)؛اصفهان: فرهنگ مردم. البته لازم نیست خودتان را در چارچوب کتابهای موجود محدود کنید، بلکه کافی است کمی خلاقیت داشته باشید تا بتوانید به راحتی داستانی در این زمینه بسازید و به فرزند خود منتقل کنید.(در صورت عدم دسترسی به کتاب؛ متن شعر مورد نظر را می توانید در مکاتبات بعدی از ما بخواهید)
7.متاسفانه در برخی از کتابهای غربی که در ایران ترجمه شده است؛ مسائلی مطرح می شود که با سن و سال کودک و فرهنگ ما هماهنگ نیست؛ بنابراین به هیچ عنوان اینگونه کتابها را سر لوحه کار خود قرار ندهید.
8.در پاسخ به سوال علیرغم اینکه از جواب دادن به کودک طفره نمی رویم اما از بیان مسائل جنسی به شدت پرهیز می کنیم.
9.چنانچه فرزندتان زیاد اینگونه سوالات را می پرسد و احساس می کنید که تعداد این سوالات از حد طبیعی آن بیشتر است؛ بهتر است علت چنین امری را بررسی کنید؛ شاید یکی از دلایل مطرح کردن اینگونه مسائل توسط او جلب توجه شما باشد، بنابراین ساعات مشخصی را در طول روز به او اختصاصا دهید و بازی هایی را که مورد علاقه او می باشد را انتخاب کنید و با او بازی کنید.
10. در خانواده‌هایی که ارتباط مناسبی بین والد و فرزند وجود ندارد شاهد هستیم این مسائل (پرسش‌های جنسی) در گروه همسال بررسی می‌شود که چه بسا به دلیل نداشتن اطلاعات درست، موجبات گمراهی را فراهم می‌کند بنابراین بسیار حیاتی است که والدین با در نظر گرفتن مقطع سنی کودک به پرسش‌های او پاسخ دهند وگرنه فرزندشان به سمت دوستان و همسالان خود گرایش یافته و در فضایی نامطلوب اطلاعات گمراه کننده‌ای دریافت خواهد کرد.
11. به یاد داشته باشید معمولاً این گونه سوالات از سوی کودک ؛ بیشتر جنبه شناختی دارد نه جنسی و اخلاقی و اساسا نگاه کودک به چنین موضوعاتی با نگاه بزرگسال تفاوت دارد.
نویسنده:محمد صادق آقاجانی
- [سایر] چند نکته ی مهم برای توجه والدین دربارة پاسخگوئی به سوالات کودکان ؟
- [سایر] پدر و مادران در رابطه، پاسخ به سؤالات کودکان و فرزندانشان از چه چیزهای باید پرهیز کنند؟
- [سایر] اصولی را که پدر و مادر در رابطه با پاسخ به سؤالات کودکان باید رعایت کنند چیست؟
- [سایر] چه عواملی باعث می‌شود که کودکان در مورد مسائل جنسی خود آگاه باشند؟
- [سایر] با توجه به فهم و درک کودکان از چه سنی در کودکان رعایت مسائل جنسی همچون بوسیدن و در آغوش گرفتن و بدن نیمه عریان در مقابل کودکان لازم است؟
- [سایر] با توجه به فهم و درک کودکان از چه سنی در کودکان رعایت مسائل جنسی همچون بوسیدن و در آغوش گرفتن و بدن نیمه عریان در مقابل کودکان لازم است؟
- [سایر] شرایط و عوامل اجتماعی روانی که باعث بیداری تحریک کودکان در مسائل جنسی می‌شود چیست؟
- [سایر] سلام لطفا کتاب خوبی در مورد پاسخ به سؤالات اعتقادی کودکان، هم چنین درباره اینکه مسائل اعتقادی را چگونه برای آنها شرح بدهیم، به من معرفی کنید.
- [آیت الله خامنه ای] آیا جواب سلام کودکان اعم از دختر و پسر واجب است؟
- [سایر] عوامل غیر از عوامل فردی و اجتماعی که باعث تحریک مسائل جنسی از کودکان و نوجوانان می‌شود چیست؟
- [آیت الله سبحانی] اگر جنسی را که فروشنده می دهد، پست تر از جنسی باشد که قرارداد کرده، مشتری می تواند قبول نکند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر جنسی را که فروشنده می دهد پست تر از جنسی باشد که معامله کرده مشتری می تواند قبول نکند
- [آیت الله سیستانی] اگر جنسی را که فروشنده میدهد ، پست تر از جنسی باشد که قرار داد کرده ، مشتری میتواند قبول نکند .
- [آیت الله بروجردی] اگر جنسی را که فروشنده میدهد، پستتر از جنسی باشد که قرار داد کرده، مشتری میتواند قبول نکند.
- [آیت الله خوئی] اگر جنسی را که فروشنده میدهد پستتر از جنسی باشد که قرارداد کرده، مشتری میتواند قبول نکند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در غیر نماز هم جواب سلام واجب، اما سلام کردن مستحب است و باید جواب را طوری بگوید که جواب سلام محسوب شود، یعنی اگر زیاد فاصله بیندازد که جواب محسوب نشود کار حرامی کرده و جواب دادن واجب نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر جنسی را که فروشنده میدهد ، پست تر از جنسی باشد که قرار داد کرده ، مشتری می تواند قبول نکند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر جنسی را که فروشنده میدهد پستتر از جنسی باشد که قرارداد کرده، مشتری میتواند قبول نکند.
- [امام خمینی] اگر جنسی را که فروشنده می دهد پست تر از جنسی باشد که قرارداد کرده،مشتری می تواند قبول نکند.
- [آیت الله بهجت] اگر جنسی را که فروشنده میدهد، پستتر از جنسی باشد که قرارداد کرده، مشتری میتواند قبول نکند.