مراتب اهل سلوک از منظر امام خمینی امام خمینی در سال 1318 شمسی کتابی کم حجم ولی فنی و پیچیده به نام سرالصلوه به رشته نگارش درآوردند. در طول یکی دو سال متوجه شدند که محتوای کتاب که موجز و به لسان اهل عرفان است به درد خواص و می خورد و برای عوام قابل استفاده نیست و لازم است این نوشتار به صورتی مبسوط و البته شیوا و روان بازنویسی شود. ایشان در سال 1321 شمسی این کار مهم را به سامان رساندند و کتاب آداب الصلوۀ را به رشته تحریر درآوردند. این کتاب که با نام آداب نماز توسط موسسه نشر آثار امام منتشر شده است حاوی نکات معنوی و روحی بسیار ارزنده ای است. در این کتاب مراتب روحی و مدارج معنوی اهل سلوک را در چهار مرتبه چنین برشمرده اند. 1 مرتبه اول همان مرتبه علم که همان سلوک علمی و برهان فلسفی است. سالک در این مرحله با مرکب سیر فکری طی طریق کند. البته درست است که این مقام، مقام اول انسانیت است؛ اما وقوع در حجاب علم است و این مقام از حجب غلیظه است که العلم هو حجاب الاکبر. ممکن است قلب انسان به همین مقام قانع شده و سرگرم شود و از منازل دیگر محروم بماند و در حجب برهان و شعب و فروعات منطق بماند. 2 آن چه را که سالک با عقل و با قوت برهان و سلوک علمی ادراک کرده در این مرحله با قلم عقل به صفحه دل بنگارد و حقیقت عبودیت را و عز ربوبیت را به قلب برساند و از قیود و حجب علمیه فارغ گردد. نتیجه مقام دوم حصول ایمان به حقایق است. 3 مقام سوم مقام اطمینان و طمانینه است که مرتبه کامله ایمان است. اولم نومن قال بلی ولکن لیطمئن قلبی شاهدی بر این مقام است. 1. مقام چهارم: مقام مشاهده است که تجلیات رحمانی ونور الهی در سر سالک ظهور کند و تجلیات اسمائی و صفاتی به وجود سالک بتابد. نور شهود مراد همین است. نکته مهم این که هر یک از این مقامات دارای استدراجی خاص است که باعث هلاکت عظیم سالک است(آداب الصلوه ص 10)
مراتب اهل سلوک از منظر امام خمینی
امام خمینی در سال 1318 شمسی کتابی کم حجم ولی فنی و پیچیده به نام سرالصلوه به رشته نگارش درآوردند. در طول یکی دو سال متوجه شدند که محتوای کتاب که موجز و به لسان اهل عرفان است به درد خواص و می خورد و برای عوام قابل استفاده نیست و لازم است این نوشتار به صورتی مبسوط و البته شیوا و روان بازنویسی شود. ایشان در سال 1321 شمسی این کار مهم را به سامان رساندند و کتاب آداب الصلوۀ را به رشته تحریر درآوردند. این کتاب که با نام آداب نماز توسط موسسه نشر آثار امام منتشر شده است حاوی نکات معنوی و روحی بسیار ارزنده ای است.
در این کتاب مراتب روحی و مدارج معنوی اهل سلوک را در چهار مرتبه چنین برشمرده اند.
1 مرتبه اول همان مرتبه علم که همان سلوک علمی و برهان فلسفی است. سالک در این مرحله با مرکب سیر فکری طی طریق کند. البته درست است که این مقام، مقام اول انسانیت است؛ اما وقوع در حجاب علم است و این مقام از حجب غلیظه است که العلم هو حجاب الاکبر. ممکن است قلب انسان به همین مقام قانع شده و سرگرم شود و از منازل دیگر محروم بماند و در حجب برهان و شعب و فروعات منطق بماند.
2 آن چه را که سالک با عقل و با قوت برهان و سلوک علمی ادراک کرده در این مرحله با قلم عقل به صفحه دل بنگارد و حقیقت عبودیت را و عز ربوبیت را به قلب برساند و از قیود و حجب علمیه فارغ گردد. نتیجه مقام دوم حصول ایمان به حقایق است.
3 مقام سوم مقام اطمینان و طمانینه است که مرتبه کامله ایمان است. اولم نومن قال بلی ولکن لیطمئن قلبی شاهدی بر این مقام است.
1. مقام چهارم: مقام مشاهده است که تجلیات رحمانی ونور الهی در سر سالک ظهور کند و تجلیات اسمائی و صفاتی به وجود سالک بتابد. نور شهود مراد همین است.
نکته مهم این که هر یک از این مقامات دارای استدراجی خاص است که باعث هلاکت عظیم سالک است(آداب الصلوه ص 10)
- [سایر] جایگاه دانشگاه از دیدگاه امام خمینی (ره) ؟
- [سایر] دیدگاه عالمان دینی در مورد امام خمینی ره چیست؟
- [سایر] دیدگاه امام خمینی (ره) نسبت به اقتصاد چگونه بود؟
- [سایر] نقش زن از دیدگاه امام خمینی (ره)؟
- [سایر] از دیدگاه امام خمینی ره راه درمان مفاسد اخلاقی چیست؟
- [سایر] دیدگاه امام خمینی ره در مورد تکبر چیست؟
- [سایر] از دیدگاه امام خمینی ره نشانه فقیه چیست؟
- [سایر] از دیدگاه امام خمینی ره عبادت چه اهمیتی دارد؟
- [سایر] نظر امام خمینی (ره) در رابطه با مراتب وحی و تفسیر قرآن کریم چیست؟ توضیح دهید؟
- [سایر] از دیدگاه مقام معظم رهبری ویژگی های مهم امام خمینی(ره) چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] رساله توضیح المسائل به شیوه مرسوم، ابتدا بر اساس فتاوای زعیم بزرگوار شیعه حضرت آیة اللّه العظمی برجرودی قدسسره به دقت و با زبانی ساده تهیه و چاپ گردید و در معرض استفاده مقلدان و اندیشمندان قرار گرفت و به سبب دقت و سلاست و انتساب به آن مرجع بزرگوار و استاد مسلم فقه، سالها توسط فقیهان متأخر حاشیه و تعلیقه زده شد و سپس با مزج حواشی در متن اصلی، رسالههای بعدی تدوین گردید. حضرت آیة اللّه العظمی موسوی اردبیلی نیز ابتدا نظرات و فتاوای خود را به صورت حاشیهای بر رساله مزبور نگاشتند و پس از رحلت امام خمینی قدسسره به علت این که رساله معظم له در دست بسیاری از مقلدان و فارسی زبانان موجود بود، حواشی خود را به اختصار به رساله مزبور اضافه نمودند که چندین بار مورد چاپ و تجدید نظر قرار گرفت و در اختیار علاقمندان گذاشته شد. اما بازبینی و بازنگری رساله توضیح المسائل، ظهور مسائل جدید و مورد ابتلا، حذف مسائل غیر مورد ابتلا، تغییر در ساختار شکلی، جملات و ترتیب مسائل و برخی ابواب و توجه به نوآوریها و دقائق و کثرت تغییرات رساله پیشین، باعث گردید که رسالهای مستقل با ساختار فعلی تدوین شود تا به شیوهای مناسبتر، در عین حفظ چهارچوب قبلی، پاسخگوی نیاز مراجعین و فرزانگان گردد. لذا در این توضیح المسائل علاوه بر ذکر مسائل و نظرات جدید معظم له، متون مسائل تا اندازهای روانتر و ترتیب ابواب فقهی و مسائل مناسبتر شده و ابواب و مسائلی که مورد نیاز بوده، اضافه گردیده
- [آیت الله وحید خراسانی] خاتمه هرچند هر گناهی بزرگ است چون عظمت و جلال و کبریای خداوند محدود به حدی نیست پس نافرمانی خداوند متعال هم با توجه به این که معصیت خداوند علی عظیم است بزرگ است و روایت شده نظر نکن به انچه معصیت کردی بلکه ببین چه کسی را معصیت کردی ولی در مقایسه گناهان به یکدیگر بعضی بزرگتر و عذاب ان شدیدتر است و بر برخی از گناهان به طور صریح یا ضمنی تهدید و وعید به عذاب و اتش شده و یا در روایات وارده از اهل بیت عصمت علیهم السلام از انها تعبیر به کبیره شده است و به مقتضای ایه کریمه ان تجتنبوا کبایر ما تنهون عنه نکفر عنکم سییاتکم اگر دوری کنید از گناهان کبیره ای که نهی شده اید از ان می پوشانیم از شما بدیها و سییات شما را اجتناب از انها موجب امرزش گناهان دیگر است و بعضی از فقهاء اعلی الله مقامهم انها را تا هفتاد و بعضی بیشتر از ان شمرده اند و قسمتی از انها که بیشتر مورد ابتلاست ذکر می شود شرک و کفر به خداوند متعال که با هیچ گناه کبیره ای قابل قیاس نیست یاس و ناامیدی از روح و رحمت خداوند متعال امن از مکر خداوند متعال قسم دروغ به خداوند متعال انکار انچه خداوند نازل فرموده است محاربه با اولیای خداوند متعال محاربه با خدا و رسول به قطع طریق و افساد در زمین حکم به غیر انچه خداوند نازل فرموده است دروغ بستن بر خدا و رسول و اوصیا منع از ذکر خداوند در مساجد و سعی در خراب کردن انها منع زکاتی که واجب است تخلف از جهاد واجب فرار از جنگ مسلمین با کفار اضلال گمراه کردن از راه خداوند متعال اصرار بر گناهان صغیره ترک عمدی نماز و سایر واجبات الهیه ریا اشتغال به لهو مانند غنا و تار زدن ولایت ظالم اعانه کمک کردن ظالم شکستن عهد و قسم تبذیر فاسد کردن مال و بیهوده خرج کردن ان اسراف شرب خمر سحر ظلم غنا عقوق والدین اذیت و بدرفتاری با پدر و مادر قطع رحم لواط زنا نسبت دادن زنا به زن محصنه قیادت جمع کردن بین مرد و زن به زنا یا دو مرد به لواط دزدی ربا خوردن سحت خوردن حرام مانند بهای خمر و اجرت زن زناکار و رشوه ای که حاکم برای حکم می گیرد کم فروشی غش مسلمین خوردن مال یتیم به ظلم شهادت دادن به ناحق کتمان شهادت اشاعه فاحشه و گناه بین مومنین فتنه سخن چینی کردن که موجب تفرقه بین مومنین شود ناسزا گفتن به مومن و اهانت به مومن و ذلیل کردن او بهتان بر مومن تهمت زدن به مومن غیبت و ان ذکر عیب مستور و پوشیده مومن در غیاب او است چه ان عیب را به گفتار بیان کند یا به رفتار بفهماند هرچند در اظهار عیب مومن قصد اهانت و هتک حیثیت نداشته باشد و اگر به قصد اهانت عیب مومن را اظهار نماید دو گناه مرتکب شده است