http://vahabiat.porsemani.ir

حدیث (سلمان منّا اهل البیت) با آیه تطهیر چگونه قابل جمع است؟
حدیث (سلمان منّا اهل البیت) با آیه تطهیر چگونه قابل جمع است؟ تعبیر (اهل البیت) در روایت (سلمان منّا اهل البیت) انتساب نسبی یا سببی سلمان به رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلّم نیست که در مباحث فوق حتی کسانی همچون همسران رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلّم از جمله امّ سلمه نمی‌توانست مشمول آن گردد. بلکه در این روایت و یا روایات دیگری که در رابطه با مقام سلمان ذکر شده به معنای نزدیکی به رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلّم از حیث عقیده و اخلاق و اعمال می‌باشد. از این رو پیغمبر صلّی اللَّه علیه و آله و سلّم در حق سلمان فارسی عجمی می‌فرماید: سلمان منّا اهل البیت پس در حقیقت رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلّم با این جمله خود ملاک اهلیت به دست ما می‌دهند. برای تائید این مطلب می‌توان به این روایت از امام صادق علیه السّلام استناد جست: العیاشی : عن أبی عبیدة عن أبی جعفر علیه السلام قال : من أحبنا فهو منا أهل البیت قلت : جعلت فداک منکم ؟ قال : منا والله أما سمعت قول إبراهیم علیه السلام (من تبعنی فإنه منی) امام باقر علیه السّلام فرمودند: هرکس ما را دوست بدارد از ماست. عرض کردم: فدایت شوم آیا از شما می‌باشد؟ فرمود: به خدا سوگند از ماست. آیا این سخن خداوند از قول ابراهیم را نشنیده‌ای؟ که می‌فرماید: هر کس از من پیروی نماید از من است.(الشیعة فی أحادیث الفریقین سید مرتضی أبطحی ص 339) و یا در روایتی دیگر می‌فرماید: عن محمد الحلبی عن أبی عبد الله علیه السلام قال: من اتقی الله منکم وأصلح فهو منا أهل البیت قال: منکم أهل البیت؟ قال منا أهل البیت قال فیها إبراهیم: (فمن تبعنی فإنه منی) قال عمر بن یزید: قلت له من آل محمد؟ قال: أی والله من آل محمد أی والله من أنفسهم اما تسمع الله یقول: (ان أولی الناس بإبراهیم للذین اتبعوه) وقول إبراهیم: (فمن تبعنی فإنه منی). امام صادق علیه السّلام فرمودند: هرکس از شما (شیعیان) که تقوا پیشه سازد و خود را اصلاح نماید از ما اهل بیت است . راوی گفت: از شما اهل بیت است؟ فرمود: آری از ما اهل بیت است.در آیه شریفه آمده است هرکس از من تبعیت کند از من است. باز عمر بن یزید سئوال کرد: آیا از آل محمد است؟ فرمود: آری به خدا قسم از آل محمد است از خود آنها . آیا نشنیده‌ای قول خداوند را که می‌فرماید: سزاوار ترین افراد به ایراهیم کسانی هستند که از او تبعیت می‌کنند و یا سخن ابراهیم در قرآن را که : هر کس از من تبعیت کند از من است.(تفسیر العیاشی، محمد بن مسعود العیاشی، ج 2، ص 231) در روایت دیگری که شیخ مفید رضوان اللّه علیه در کتاب اختصاص آورده می‌خوانیم: نزد حضرت صادق علیه السّلام از جناب سلمان و جعفر طیار یاد شد و بعضی جعفر را بر سلمان تفضیل دادند و ابو بصیر نیز در آن مجلس حاضر بود. بعضی گفتند: سلمان مجوسی بود مسلمان شد. پس حضرت صادق علیه السّلام از جای بلند شد و به حالت غضبناک خطاب به ابا بصیر فرمود: یا ابا بصیر جعله اللّه علویا بعد ان کان مجوسیا و قرشیا بعد ان کان فارسیا فصلوات اللّه علی سلمان و ان لجعفر (علیه السّلام) شانا یطیر مع الملئکة فی الجنة . فرمود: ای ابا بصیر خدا سلمان را از طایفه علوی قرار داد. بعد از آنکه در زمره مجوسی محسوب بود اگرچه در واقع به مذهب آنها نبود. و قرار داد او را از طایفه قرشی بعد از آنکه فارسی بود پس صلوات خدا بر سلمان باد . و به درستی که حضرت جعفر شأنی دارد که با ملائکه در بهشت طیران نماید.(الاختصاص، شیخ مفید، ص 341 .) و نیز در رجال کشی روایت شده: نزد حضرت باقر علیه السّلام ذکر سلمان فارسی شد پس حضرت فرمود: مه لا تقولوا سلمان الفارسی و لکن قولوا سلمان‌ المحمدی ذلک منا اهل البیت . ساکت شوید نگوئید سلمان فارسی بلکه بگوئید سلمان محمدی این به جهت آنست که از ما اهل بیت می‌باشد. (روضة الواعظین، فتال نیسابوری، ص 283 .) پیوندهای مادی (نسب خویشاوندی دوستی و رفاقت) در مکتبهای آسمانی همیشه تحت الشعاع پیوندهای معنوی است. در این مکتب نور چشمی و امتیاز خویشاوندی در برابر پیوند مکتبی و معنوی مفهومی ندارد. آنجا که رابطه مکتبی وجود دارد سلمان فارسی دور افتاده که نه از خاندان پیغمبر صلّی الله علیه و آله وسلّم و نه از قریش و نه حتی از اهل مکه بود بلکه اصولا از نژاد عرب نبود طبق حدیث (سلمان منا اهل البیت‌) جزء خاندان رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلّم ‌ محسوب می‌شود ولی فرزند واقعی و بلا فصل پیامبری همچون نوح بر اثر گسستن پیوند مکتبیش با پدر آن چنان طرد می‌شود که با ( إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ أَهْلِکَ) روبرو می‌گردد. ممکن است چنین مساله مهمی برای آنها که مادی می‌اندیشند گران آید اما این واقعیتی است که در تمام ادیان آسمانی به چشم می‌خورد. به همین دلیل در احادیث اهل بیت علیه السّلام در باره شیعیانی که تنها نام تشیع بر خود می‌گذارند و اثر چشمگیری از تعلیمات و برنامه‌های عملی اهل بیت علیه السّلام در زندگانی آنها دیده نمی‌شود جمله‌های صریح و تکان دهنده‌ای می‌خوانیم که بیانگر همان روشی است که قرآن در آیات فوق پیش گرفته است. از امام علی بن موسی الرضا ع نقل شده که روزی از دوستان خود پرسید: مردم این آیه را چگونه تفسیر می‌کنند ( إِنَّهُ عَمَلٌ غَیْرُ صالِحٍ) یکی از حاضران عرض کرد: بعضی معتقدند که معنی آن این است که فرزند نوح (کنعان) فرزند حقیقی او نبود. امام فرمود: کلا لقد کان ابنه و لکن لما عصی اللَّه نفاه عن ابیه کذا من کان منا لم یطع اللَّه فلیس منا. نه چنین نیست او براستی فرزند نوح بود اما هنگامی که گناه کرد و از جاده اطاعت فرمان خدا قدم بیرون گذاشت خداوند فرزندی او را نفی کرد همچنین کسانی که از ما باشند ولی اطاعت خدا نکنند از ما نیستند. (عیون أخبار الرضا (ع)، شیخ صدوق، ج 1، ص 258 .)
عنوان سوال:

حدیث (سلمان منّا اهل البیت) با آیه تطهیر چگونه قابل جمع است؟


پاسخ:

حدیث (سلمان منّا اهل البیت) با آیه تطهیر چگونه قابل جمع است؟

تعبیر (اهل البیت) در روایت (سلمان منّا اهل البیت) انتساب نسبی یا سببی سلمان به رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلّم نیست که در مباحث فوق حتی کسانی همچون همسران رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلّم از جمله امّ سلمه نمی‌توانست مشمول آن گردد.
بلکه در این روایت و یا روایات دیگری که در رابطه با مقام سلمان ذکر شده به معنای نزدیکی به رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلّم از حیث عقیده و اخلاق و اعمال می‌باشد.
از این رو پیغمبر صلّی اللَّه علیه و آله و سلّم در حق سلمان فارسی عجمی می‌فرماید:
سلمان منّا اهل البیت
پس در حقیقت رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلّم با این جمله خود ملاک اهلیت به دست ما می‌دهند.
برای تائید این مطلب می‌توان به این روایت از امام صادق علیه السّلام استناد جست:
العیاشی : عن أبی عبیدة عن أبی جعفر علیه السلام قال : من أحبنا فهو منا أهل البیت قلت : جعلت فداک منکم ؟ قال : منا والله أما سمعت قول إبراهیم علیه السلام (من تبعنی فإنه منی)
امام باقر علیه السّلام فرمودند: هرکس ما را دوست بدارد از ماست. عرض کردم: فدایت شوم آیا از شما می‌باشد؟ فرمود: به خدا سوگند از ماست. آیا این سخن خداوند از قول ابراهیم را نشنیده‌ای؟ که می‌فرماید: هر کس از من پیروی نماید از من است.(الشیعة فی أحادیث الفریقین سید مرتضی أبطحی ص 339)
و یا در روایتی دیگر می‌فرماید:
عن محمد الحلبی عن أبی عبد الله علیه السلام قال: من اتقی الله منکم وأصلح فهو منا أهل البیت قال: منکم أهل البیت؟ قال منا أهل البیت قال فیها إبراهیم: (فمن تبعنی فإنه منی) قال عمر بن یزید: قلت له من آل محمد؟ قال: أی والله من آل محمد أی والله من أنفسهم اما تسمع الله یقول: (ان أولی الناس بإبراهیم للذین اتبعوه) وقول إبراهیم: (فمن تبعنی فإنه منی).
امام صادق علیه السّلام فرمودند: هرکس از شما (شیعیان) که تقوا پیشه سازد و خود را اصلاح نماید از ما اهل بیت است . راوی گفت: از شما اهل بیت است؟ فرمود: آری از ما اهل بیت است.در آیه شریفه آمده است هرکس از من تبعیت کند از من است. باز عمر بن یزید سئوال کرد: آیا از آل محمد است؟ فرمود: آری به خدا قسم از آل محمد است از خود آنها . آیا نشنیده‌ای قول خداوند را که می‌فرماید: سزاوار ترین افراد به ایراهیم کسانی هستند که از او تبعیت می‌کنند و یا سخن ابراهیم در قرآن را که : هر کس از من تبعیت کند از من است.(تفسیر العیاشی، محمد بن مسعود العیاشی، ج 2، ص 231)
در روایت دیگری که شیخ مفید رضوان اللّه علیه در کتاب اختصاص آورده می‌خوانیم: نزد حضرت صادق علیه السّلام از جناب سلمان و جعفر طیار یاد شد و بعضی جعفر را بر سلمان تفضیل دادند و ابو بصیر نیز در آن مجلس حاضر بود.
بعضی گفتند: سلمان مجوسی بود مسلمان شد. پس حضرت صادق علیه السّلام از جای بلند شد و به حالت غضبناک خطاب به ابا بصیر فرمود:
یا ابا بصیر جعله اللّه علویا بعد ان کان مجوسیا و قرشیا بعد ان کان فارسیا فصلوات اللّه علی سلمان و ان لجعفر (علیه السّلام) شانا یطیر مع الملئکة فی الجنة .
فرمود: ای ابا بصیر خدا سلمان را از طایفه علوی قرار داد. بعد از آنکه در زمره مجوسی محسوب بود اگرچه در واقع به مذهب آنها نبود. و قرار داد او را از طایفه قرشی بعد از آنکه فارسی بود پس صلوات خدا بر سلمان باد . و به درستی که حضرت جعفر شأنی دارد که با ملائکه در بهشت طیران نماید.(الاختصاص، شیخ مفید، ص 341 .)
و نیز در رجال کشی روایت شده: نزد حضرت باقر علیه السّلام ذکر سلمان فارسی شد پس حضرت فرمود:
مه لا تقولوا سلمان الفارسی و لکن قولوا سلمان‌ المحمدی ذلک منا اهل البیت .
ساکت شوید نگوئید سلمان فارسی بلکه بگوئید سلمان محمدی این به جهت آنست که از ما اهل بیت می‌باشد. (روضة الواعظین، فتال نیسابوری، ص 283 .)
پیوندهای مادی (نسب خویشاوندی دوستی و رفاقت) در مکتبهای آسمانی همیشه تحت الشعاع پیوندهای معنوی است.
در این مکتب نور چشمی و امتیاز خویشاوندی در برابر پیوند مکتبی و معنوی مفهومی ندارد.
آنجا که رابطه مکتبی وجود دارد سلمان فارسی دور افتاده که نه از خاندان پیغمبر صلّی الله علیه و آله وسلّم و نه از قریش و نه حتی از اهل مکه بود بلکه اصولا از نژاد عرب نبود طبق حدیث (سلمان منا اهل البیت‌) جزء خاندان رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلّم ‌ محسوب می‌شود ولی فرزند واقعی و بلا فصل پیامبری همچون نوح بر اثر گسستن پیوند مکتبیش با پدر آن چنان طرد می‌شود که با ( إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ أَهْلِکَ) روبرو می‌گردد.
ممکن است چنین مساله مهمی برای آنها که مادی می‌اندیشند گران آید اما این واقعیتی است که در تمام ادیان آسمانی به چشم می‌خورد.
به همین دلیل در احادیث اهل بیت علیه السّلام در باره شیعیانی که تنها نام تشیع بر خود می‌گذارند و اثر چشمگیری از تعلیمات و برنامه‌های عملی اهل بیت علیه السّلام در زندگانی آنها دیده نمی‌شود جمله‌های صریح و تکان دهنده‌ای می‌خوانیم که بیانگر همان روشی است که قرآن در آیات فوق پیش گرفته است.
از امام علی بن موسی الرضا ع نقل شده که روزی از دوستان خود پرسید:
مردم این آیه را چگونه تفسیر می‌کنند ( إِنَّهُ عَمَلٌ غَیْرُ صالِحٍ) یکی از حاضران عرض کرد: بعضی معتقدند که معنی آن این است که فرزند نوح (کنعان) فرزند حقیقی او نبود. امام فرمود:
کلا لقد کان ابنه و لکن لما عصی اللَّه نفاه عن ابیه کذا من کان منا لم یطع اللَّه فلیس منا.
نه چنین نیست او براستی فرزند نوح بود اما هنگامی که گناه کرد و از جاده اطاعت فرمان خدا قدم بیرون گذاشت خداوند فرزندی او را نفی کرد همچنین کسانی که از ما باشند ولی اطاعت خدا نکنند از ما نیستند. (عیون أخبار الرضا (ع)، شیخ صدوق، ج 1، ص 258 .)





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین