غسل ترتیبی
غُسل عملی عبادی در فقه اسلامی است به معنای شستن تمامی بدن از سر تا پا با کیفیتی خاص.
غسل ترتیبی به این صورت است که بعد از نیّت، اوّل سر و گردن را می شوید، سپس طرف راست و بعد طرف چپ را. رعایت این ترتیب در غسل، واجب نیست؛ بلکه مستحب است.
عنوان مسئله:
غسل ترتیبی به این صورت است که بعد از نیّت، اوّل سر و گردن را می شوید، سپس طرف راست و بعد طرف چپ را. رعایت این ترتیب در غسل، واجب نیست؛ بلکه مستحب است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- چندین سال پیش به علت شکستگی دست چپم از کف دست تا زیر آرنج را گچ گرفتم. برای وضو گرفتن چنین عمل می کردم: صورت خود را می شستم، دست راستم را شخص دیگری برایم می شست، روی دست چپ پارچه ای می انداختم و روی پارچه را دست خیس می کشیدم، مسح سر و پای راست را خودم با دست راست می کشیدم، برای مسح پای چپ شخص دیگری از انگشتان دست چپم رطوبت می گرفت و پای چپ مرا مسح می نمود. حال سوال من این است که آیا وضو و نمازهایی که آن هنگام می خواندم صحیح بوده یا خیر؟
- زنی در اولین عمره خود به واسطه به گردن داشتن غسل های واجب نماز طواف او باطل بوده است و مدت ها بعد ازدواج کرده است و دوباره به عمره رفته است. اگر در عمره دوم غسل های واجب را انجام داده باشد و نماز طواف عمره دوم او صحیح باشد آیا کفایت کننده از عمره اول می باشد؟
- هرگاه طواف یا سعی کسی به علتی قطع شود و بخواهد از همان جا که قطع شده شروع کند ولی در اثر ازدحام جمعیت نتواند به آن نقطه برود، و در محاذی آن در چپ یا راست قرار گیرد آیا می تواند از محاذی جایی که قطع شده از سر گیرد؟
- آیا اگر "بسم الله الرحمن الرحیم" اول سوره را در نماز واجب به نیت سوره توحید عادت کرده باشیم بگوئیم و تصمیم داشته باشیم سوره ای جز سوره توحید بخوانیم و از روی فراموشی بدون این که توجه کنیم الان چه سوره ای قرار است خوانده شود "بسم الله الرحمن الرحیم" بگوئیم الف-آیا باید دوباره به نیت آن سوره "بسم الله الرحمن الرحیم" بگوئیم؟ آیا احتیاطاً مجاز به دوباره گفتن هستیم؟ در مورد نماز مستحبی چطور؟ اگر به سوره ای جز توحید و کافرون عادت داشته باشیم چطور؟ ب- آیا مجزی است در نماز واجب یا مستحبی از سوره توحید را به سوره کافرون عدول کرد؟
- با توجّه به آیه شریفه ی (... وَلْیَشْهَدْ عَذَابَهُما طآئفَةٌ مِنَ المؤمنین): لطفاً به سؤالات زیر در مورد حدّ تازیانه پاسخ فرمایید: الف) منظور از (طائفه) چیست؟ آیا حضور چند نفر در یک محیط بسته کفایت می کند، یا باید در ملأعام باشد؟ ب) (مؤمنین) چه کسانی هستند؟ ایمان به معنای خاص، یا به معنای عام؟ ج) آیا رعایت شروط فوق الذّکر شرعاً واجب است؟ یا مستحب می باشد؟ د) آیا حکم آیه شریفه مذکور، به شلاّق تعزیری نیز سرایت می کند؟
- اینجانب در حج عمره بعد از محرم شدن در حین حرکت اتوبوس به مکه معظمه به دلیل تکان مداوم اتوبوس بی اختیار و با کراهت در بیداری از من منی خارج شد که این دوبار در طول مسیر رخ داد . لذا به محض ورود به هتل در مکه غسل جنابت بجا آوردم ولی فراموش کردم که نباید سر پوشانده شود و لذا با حوله سر خود را خشک نمودم که در حین خشک کردن سرم با حوله پوشانده شد و به دلیل ریزش زیاد موی سرم که بطور معمول ریزش دارد مقداری موی سرم نیز کنده شد. بفرمایید آیا حج من اشکالی داشته است؟ و آیا بر من کفاره ای واجب شده است؟ همچنین آیا می توانم برای جلوگیری از تکرار این رخداد در حج تمتع آینده (یا عمره) آلت تناسلی ام را با پارچه ای که از جلو و پشتم عبور می دهم مهار کنم و از تکان خوردنش جلوگیری کنم البته بدون گره؟ لطفا راهنمایی بفرمایید با این مشکل چه کنم؟
- اینجانب در حج عمره بعد از محرم شدن در حین حرکت اتوبوس به مکه معظمه به دلیل تکان مداوم اتوبوس بی اختیار و با کراهت در بیداری از من منی خارج شد که این دوبار در طول مسیر رخ داد . لذا به محض ورود به هتل در مکه غسل جنابت بجا آوردم ولی فراموش کردم که نباید سر پوشانده شود و لذا با حوله سر خود را خشک نمودم که در حین خشک کردن سرم با حوله پوشانده شد و به دلیل ریزش زیاد موی سرم که بطور معمول ریزش دارد مقداری موی سرم نیز کنده شد. بفرمایید آیا حج من اشکالی داشته است؟ و آیا بر من کفاره ای واجب شده است؟ همچنین آیا می توانم برای جلوگیری از تکرار این رخداد در حج تمتع آینده (یا عمره) آلت تناسلی ام را با پارچه ای که از جلو و پشتم عبور می دهم مهار کنم و از تکان خوردنش جلوگیری کنم البته بدون گره؟ لطفا راهنمایی بفرمایید با این مشکل چه کنم؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آیا در غسل، پس از شستن سر و گردن، رعایت ترتیب شستن چپ و راست بدن واجب است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی به نیّت غسل مس میّت سر و گردن را شست بعد یادش آمد غسل واجب دیگری هم به ذمّه دارد آیا میتواند قبل از شستن طرف راست و چپ به نیّت غسل واجب دیگر سر و گردن را غسل دهد هم چنین طرف راست و چپ بعد غسل اوّل را تمام کند یا نه هم چنین اغسال مستحبّه دیگر؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا در غسل جنابت مراعات ترتیب بین سر و سایر اعضای بدن کافی است یا این که باید بین طرف راست و چپ بدن هم ترتیب رعایت شود؟
- [آیت الله نوری همدانی] در موقع غسل ترتیبی باید نیت کند که اوّل سر و گردن و بعد سمت راست و بعد سمت چپ را یا لازم نیست که این نیّت را کند؟
- [آیت الله بهجت] کسی که غسل واجب دارد می تواند در وان حمام به نیّت غسل ترتیبی ابتدا سر و گردن را زیر آب ببرد و تکان دهد و سپس همان طور که در وان دراز کشیده نیمه طرف راست بدن را به نیّت طرف راست زیر آب ببرد و تکان دهد و سپس به همین نحو نیمه ی طرف چپ را غسل دهد؟
- [سایر] هنگام غسل و شستن طرف راست و چپ، سر و گردن را نیز میشستم، آیا این کار صحیح بوده است؟
- [آیت الله بهجت] در موقع غسل پس از شستن سر و گردن یا طرف راست، آیا لازم است از زیر دوش کنار برود و بعد طرف راست یا چپ را بشوید؟
- [سایر] با عرض سلام، می خواستم علت رعایت ترتیب بین طرف راست و چپ را در غسل ترتیبی برای من اثبات کنید چون خیلی دنبال جوابش می گردم؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر اول، سر و گردن و بعد طرف راست و بعد طرف چپ بدن را در آب فرو ببریم، غسل ما صحیح است یا نه؟
- [آیت الله اردبیلی] میدانیم که در غسل ترتیبی، میتوان بین شستن سر و گردن و شستن سمت راست و شستن سمت چپ فاصله انداخت. آیا این کار را در یک قسمت هم میتوان انجام داد؟ مثلاً آیا میتواند نیمی از سر و گردن را بشوید و پس از مدتی نیمه دیگر را بشوید و همین طور در طرف راست یا چپ بدن این کار را انجام دهد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در غسل ترتیبی می تواند سه بار در آب فرو رود، یک بار به نیت سر و گردن، دیگری به نیت طرف راست و دیگری را به نیت طرف چپ.
- برای این که یقین کند هر سه قسمت بدن یعنی سر و گردن و طرف راست و طرف چپ را کاملاً غسل داده، حتیاط مستحب آن است که کمی از قسمتهای دیگر را با آن قسمت بشوید.
- شرط هشتم آن که (ترتیب) را در وضو رعایت کند، یعنی اول صورت، بعد دست راست و بعد دست چپ را بشوید و بعد از آن مسح سر و بعد مسح پاها را انجام دهد و بنابر احتیاط پای چپ را پیش از پای راست مسح نکند.
- بعد از شستن صورت باید دست راست را از آرنج تا سر انگشتها بشوید و بعد از آن دست چپ را به همین ترتیب.
- چند غسل واجب، یا واجب و مستحب را می توان با یک نیت انجام داد، یعنی یک غسل کند به نیت جنابت و حیض و مس میت و غسل جمعه و مانند آن و از همه کفایت می کند.
- واجب است نماز میت را رو به قبله بخوانند و نیز احتیاط واجب آن است که میت را مقابل نمازگزار به پشت بخوابانند بطوری که سر او به طرف راست نمازگزار و پای او به طرف چپ نمازگزار باشد.
- هرگاه چند غسل مستحبی، یا چند غسل که بعضی مستحب است و بعضی واجب و یا چند غسل واجب بر کسی باشد می تواند یک غسل به نیت همه آنها به جا آورد.
- برای تیمم باید اول نیت کند، بعد تمام دو کف دست را باهم بر چیزی که تیمم بر آن صحیح است بزند، سپس هردو دست را بنابر احتیاط واجب به تمام پیشانی و دوطرف آن از جایی که موی سر می روید تا ابروها و بالای بینی بکشد و احتیاط واجب آن است که روی ابروها را نیز مسح کند، سپس کف دست چپ را بر تمام پشت دست راست می کشد و بعد از آن، کف دست راست را بر تمام پشت دست چپ.
- تیمم بدل از وضو و بدل از غسل فرقی باهم ندارند، ولی احتیاط مستحب آن است که در تیمم بدل از غسل یک بار دیگر دستها را بر زمین زند و مجدداً با آن پشت دست راست و سپس پشت دست چپ را مسح کند.
- هنگام غسل کردن لازم نیست نیت واجب یا مستحب کند، همین اندازه که به قصد قربت و اطاعت فرمان خدا انجام دهد کافی است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] در غسل ترتیبی باید به نیت غسل، اول سر و گردن، بعد طرف راست،بعد طرف چپ بدن را بشوید. و اگر عمدا یا از روی فراموشی یا به واسطه ندانستن مساله به این ترتیب عمل نکند، غسل او باطل است.
- [آیت الله نوری همدانی] در غسل ترتیبی باید به نیت غسل ، اول سر و گردن بعد طرف راست ، بعد طرف چپ بدن را بشوید ، و اگر عمدا یا از روی فراموشی یا به واسطة نداستن مساله به این ترتیب عمل نکند ، غسل او باطل است .
- [آیت الله بروجردی] در غسل ترتیبی باید به نیت غسل، اوّل سر و گردن، بعد طرف راست بعد طرف چپ بدن را بشوید و اگر عمداً یا از روی فراموشی یا به واسطهی ندانستن مسأله به این ترتیب عمل نکند، غسل او باطل است.
- [آیت الله مظاهری] در غسل ترتیبی میتواند در زیر آب به نیّت سر و گردن و بعد به نیّت طرف راست و بعد به نیّت طرف چپ، خود را حرکت دهد.
- [آیت الله بهجت] در غسل ترتیبی باید به نیت غسل، اول سر و گردن، بعد طرف راست، بعد طرف چپ بدن را بشوید؛ و اگر عمداً یا از روی فراموشی یا بهسبب ندانستن مسئله به این ترتیب عمل نکند، غسل او باطل است، ولی چنانچه قصد قربت داشته و آنچه را که مقدّم داشته، اعاده نماید غسل صحیح است؛ و احتیاط واجب رعایت ترتیب در هر عضو از غسل ترتیبی است، به این صورت که از بالا شروع کند و به قسمتهای پایین عضو ختم کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در غسل ترتیبی باید به نیت غسل، اول سر و گردن، و بعد بنابر احتیاط طرف راست، و بعد طرف چپ بدن را بشوید. و اگر عمداً یا از روی فراموشی یا به واسطه ندانستن مسأله، به این ترتیب عمل نکند، غسل او در صورتی که سر و گردن را اول نشوید باطل است و اگر طرف چپ را پیش از طرف راست بشوید بنابر احتیاط غسلش باطل است.
- [آیت الله بروجردی] برای آن که یقین کند هر سه قسمت یعنی سر و گردن و طرف راست و طرف چپ را کاملاً غسل داده، باید هر قسمتی را که میشوید مقداری از قسمتهای دیگر را هم با آن قسمت بشوید، بلکه احتیاط مستحب آن است که تمام طرف راست گردن را با طرف راست بدن و تمام طرف چپ گردن را با طرف چپ بدن بشوید.
- [امام خمینی] برای آنکه یقین کند هر سه قسمت، یعنی سر و گردن و طرف راست و طرف چپ را کاملا غسل داده، باید هر قسمتی را که می شوید مقداری از قسمتهای دیگر را هم با آن قسمت بشوید. بلکه احتیاط مستحب آن است که تمام طرف راست گردن را با طرف راست بدن، و تمام طرف چپ گردن را با طرف چپ بدن بشوید.
- [آیت الله علوی گرگانی] در غسل ترتیبی، باید به نیّت غسل، اوّل سر و گردن، بعد طرف راست، بعد طرف چپ بدن را بشوید و اگر عمداً یا از روی فراموشی یا به واسطه ندانستن مسأله به این ترتیب عمل نکند از جایی که مخالفت ترتیب را نموده باید از همان جا اعاده غسل نماید.
- [آیت الله اردبیلی] برای آن که یقین کند هر سه قسمت، یعنی سر و گردن، طرف راست و طرف چپ را کاملاً غسل داده، باید هر قسمتی را که میشوید، مقداری از قسمتهای دیگر را نیز با آن قسمت بشوید، بلکه احتیاط مستحب آن است که بعد از شستشوی سر و گردن، دوباره تمام طرف راست گردن را با طرف راست بدن و تمام طرف چپ گردن را با طرف چپ بدن بشوید.