اجتناب
اجتناب: به معنای دورى گزیدن است.اجتناب از عناوین کلّى است که در همه ی فقه، کاربرد دارد و در این جا، به اجمال، به مباحث آن اشاره مى‌شود.
چیزی که نجس شده (متنجّس) اگر به چیز دیگری که رطوبت دارد برسد باید از آن اجتناب شود و فرقی میان واسطة اوّل و واسطه‌های دیگر نیست.
عنوان مسئله:
چیزی که نجس شده (متنجّس) اگر به چیز دیگری که رطوبت دارد برسد باید از آن اجتناب شود و فرقی میان واسطة اوّل و واسطه‌های دیگر نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- نگه داشتن بچّه در بغل، حین نماز، آیا به نماز لطمهای وارد میکند؟ اگر آن بچّه محمول نجاست باشد، فرقی میکند؟
- آیا در مسح سر کافی است که موی سر مرطوب گردد یا لازم است رطوبت با دست به پوست سر برسد؟ اگر شخصی از موی مصنوعی استفاده کند چگونه مسح کند؟
- اگر در میان نماز، لباس نماز گزار به واسطة خون بینی یا چیز دیگری نجس شود، چه باید بکند؟
- من وسواسی هستم و زندگی ام هم به این خاطر دارد ازهم می پاشد. آیا شما برای وسواسی ها فتوا می دهید که همه چیز برای آنها پاک است و اجتناب از نجاسات لازم نیست؟
- رطوبت و ترشّحاتی که از زن یا مرد خارج می شود و علامات منی ندارد، پاک است یا نجس؟ اگر این ترشّحات به هنگام تحریک جنسی خارج شود، تفاوتی می کند؟
- کسی که به واسطه شغل خود در هفته چند بار باید به مأموریت برون شهری که بیش از چهار فرسخ است، برود، آیا میتواند نماز خود را تمام بخواند و روزه ماه مبارک رمضان را بگیرد؟ در صورتی که روزهای مأموریت و تعداد روزها در هفته منظم نباشد، فرقی در حکم میکند؟
- اگر کسی بعد از جنابت، بول و استبراء نکند و غسل نماید و بعد از آن مایعی از او خارج شود، آیا آن مایع نجس است؟ و آیا نیاز به تجدید غسل دارد؟ در پاسخ این دو سؤال آیا فرقی میکند چقدر وقت بعد از جنابت، آن مایع خارج شود یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] متنجس تا چند واسطه نجس میکند؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا چیز پاکی که با متنجس برخورد نموده، نجس است یا خیر؟ در صورت نجس بودن، تا چند واسطه نجس است؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا متنجس منجِّس است یا خیر؟ و آیا فرقی بین جامد ومایع نیست؟
- [سایر] آیا برای طهارت داخل یک ظرف نجس با آب لوله کشی، حتماً باید آب از ظرف سرریز شود یا همین که آب به محل متنجس برسد کفایت میکند؟
- [سایر] اگر بدن انسان نجس باشد و به واسطه عرق کردن و یا رطوبت دیگر، رطوبت از دو عدد لباس زیر و رو رد شده و به مبل یا چیز دیگری سرایت کند، آیا مبل نجس می‌شود و یا حکم دو واسطه دارد و نجس نیست؟
- [آیت الله اردبیلی] زمین یا چیزی که رطوبت مختصری روی آن وجود دارد، آیا به واسطه نجس شدن بخشی از آن، نجاست به جاهای دیگر هم سرایت میکند؟
- [سایر] سلام ملاک در واسطه بودن در نجاسات خشک بودن واسطه های قبلی است یعنی واسطه اول باید خشک باشد بعد از طریق رطوبت به شی بعدی سرایت کند تا واسطه اول محسوب شود یا خیر؟ مرجع رهبری
- [آیت الله بهجت] فتوای معظم له این است که متنجّس مانند خود نجس، نجس کننده است حتّی با تعدّد واسطه به هر اندازه که باشد، ولی وضعیت زندگی حقیر به نحوی بوده و هست که بدون حکم به پاک بودن واسطه سوم به بعد نمی توانم زندگی کنم، وظیفه ی من چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] با توجه به قاعده ای که می گوید متنجس سوم نجس کننده نمی باشد اگر کسی شک کند که شئ یا محلی متنجس دوم است یا متنجس سوم تکلیف چیست؟
- [آیت الله بهجت] نوشتن قرآن با خون یا نجس یا متنجّس دیگر چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- دو چیزی که انسان نمیداند کدام پاک و کدام نجس است اگر چیز پاکی با رطوبت به یکی از آنها برسد نجس نمیشود.
- خاک نجسی که به واسطه آب عاصم گِل شود و آب، آن را فرا گیرد پاک است امّا اگر فقط رطوبت به آن برسد پاک نمیشود.
- اگر نجاستی به آب عاصم برسد آن آب نجس نمیشود مگر اینکه بو یا رنگ یا مزه آن به واسطه نجاست تغییر کند.
- زمین و پارچه و مانند اینها اگر رطوبت داشته باشد هر قسمتی که نجاست به آن برسد نجس می‌شود و جاهای دیگر آن پاک است و همچنین است خیار و خربزه و مانند اینها.
- زمین با چند شرط کف پا و ته کفش را پاک میکند: اوّل: خشک باشد. دوّم: اگر عین نجس مثل خون و بول، یا متنجّس مثل گلی که نجس شده، در کف پا و ته کفش باشد بهواسطه راه رفتن یا مالیدن پا به زمین بر طرف شود. سوّم: زمین از خاک یا سنگ یا آجر و مانند اینها فرش شده باشد و با راه رفتن روی فرش و حصیر و سبزه، کف پا و ته کفش نجس پاک نمیشود، و فرقی نیست در اینکه ته پا یا کفش به واسطه راه رفتن نجس شده باشد یا غیر آن.
- بردن عین نجس و متنجّس در مسجد اشکال ندارد مگر آنکه بیاحترامی به مسجد باشد.
- اگر جنب از حرام به واسطه تنگی وقت عوض غسل تیمّم نماید و بعد از تیمّم عرق کند باید از عرق خود در نماز اجتناب نماید ولی اگر به واسطه عذر دیگر تیمّم کند اجتناب لازم نیست.
- مکان نمازگزار اگر نجس است باید طوری تَر نباشد که رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد ولی جایی که پیشانی را بر آن میگذارد اگر نجس باشد گرچه خشک هم باشد نماز باطل است ولی اگر مهر پاک را در جایی که نجس است بگذارند و بر آن سجده کنند اشکال ندارد، و مستحب است که مکان نمازگزار اصلاً نجس نباشد.
- کوزه گلی و مانند آن، که از گل نجس ساخته شده نجس است، ولی اجتناب از ذغالی که از چوبِ نجس درست شده و نظیر آن، لازم نیست.
- کوزهای که از گل نجس ساخته شده و یا آب نجس در آن فرو رفته اگر در آب کر یا جاری بگذارند به هر جای آنکه آب برسد پاک می‌شود و اگر بخواهند باطن آن هم پاک شود باید بقدری در آب کر یا جاری بماند که آب به تمام آن فرو رود و فرو رفتن رطوبت کافی نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر چیز پاک به چیز نجس برسد و هر دو یا یکی از انها به طوری تر باشد که تری یکی به دیگری برسد چیز پاک نیز نجس می شود و اگر تری به قدری کم باشد که به دیگری نرسد چیزی که پاک بوده نجس نمی شود و مشهور فرموده اند که متنجس به طور مطلق منجس است ولی این حکم در غیر واسطه اول در صورتی که با غیر اب قلیل و مایعات دیگر ملاقات کند محل اشکال است و مراعات احتیاط به اجتناب از ملاقی متنجس در واسطه دوم و سوم ترک نشود
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر چیز پاک به چیز نجس برسد و هر دو یا یکی از آنها به طوری تر باشد که تری یکی به دیگری برسد؛ چیز پاک نجس می شود و همچنین اگر به چیز سومی با همان رطوبت برسد؛ نجسش می کند و مشهور فرموده اند که متنجس به طور مطلق منجس است؛ ولی این حکم در غیر واسطه اول محل اشکال است و احتیاط واجب در اجتناب از او است (مثال) در صورتی که دست راست به بول متنجس شود آن گاه آن دست با رطوبت دیگری دست چپ را ملاقات کند این ملاقات موجب نجاست دست چپ خواهد بود و اگر دست چپ بعد از خشکیدن با آب قلیل یا سایر مایعات ملاقات کند؛ آن نیز نجس می شود؛ ولی اگر با چیز دیگری با رطوبت دیگری ملاقات کند؛ نجاست آن چیز معلوم نیست اگرچه احتیاط واجب اجتناب از آن است و اگر تری به قدری کم باشد که به دیگری نرسد؛ چیزی که پاک بوده نجس نمی شود اگرچه به عین نجس برسد.
- [آیت الله سیستانی] دو چیزی که انسان نمیداند کدام پاک و کدام نجس است ، اگر چیز پاکی با رطوبت بعداً به یکی از آنها برسد اجتناب از آن لازم نیست ، مگر در بعضی از موارد مثل آنکه حالت سابقه در هر دو نجاست باشد ، و یا آنکه با طرف دیگر هم ، چیز پاک دیگری با رطوبت ملاقات کند .
- [آیت الله سیستانی] اگر چیز پاک به چیز نجس برسد ، و هر دو یا یکی از آنها به طوری تر باشد که تری یکی به دیگری برسد ، چیز پاک نیز نجس می‌شود ، ولی با تعدد واسطه نجس نمیشود . مثال : در صورتی که دست راست به بول متنجّس شود ، آنگاه آن دست با رطوبت جدیدی با دست چپ ملاقات کند ، این ملاقات موجب نجاست دست چپ خواهد بود ، و اگر دست چپ بعد از خشک شدن با لباس مرطوب مثلاً ملاقات کند لباس نیز نجس می‌شود ، ولی اگر آن لباس با چیز دیگری با رطوبت ملاقات کند حکم به نجاست آن چیز نمیشود . و اگر تری به قدری کم باشد که به دیگری نرسد ، چیزی که پاک بوده نجس نمیشود اگر چه به عین نجس برسد .
- [آیت الله بهجت] بخار و دود و شعله ای که از چیز نجس یا متنجس بر می خیزد پاک است ولی اگر بخار به صورت عرق و مایع درآید، چه از نجس باشد و چه از متنجّس، نجس است؛ و نیز بنا بر احتیاط واجب باید از ذرّات چربی و روغنی که از دود نجس و متنجس حاصل می شود و بر سطوح مجاور آن می نشیند اجتناب شود.
- [آیت الله بهجت] دو چیزی که انسان نمی داند کدام پاک و کدام نجس است، اگر چیز پاکی با رطوبت به یکی از آنها برسد نجس نمی شود . ولی اگر یکی از آنها قبلاً نجس بوده و انسان نداند پاک شده یا نه، چنانچه چیز پاکی با رطوبت به آن برسد نجس می شود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . دو چیزی که انسان نمی داند کدام پاک و کدام نجس است، اگر چیز پاکی با رطوبت به یکی از آنها برسد نجس نمی شود. ولی اگر به هر دو برسد محل برخورد نجس می شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه رنگ و بو و طعم آب کر به واسطه غیر نجاست تغییر کند، نجس نمی شود ولی خوب است از هرگونه آب آلوده اجتناب گردد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] شرابی که از انگور نجس و مانند آن درست کنند، یا نجاست دیگری به آن برسد، به سرکه شدن پاک می‌شود و احتیاط مستحب در اجتناب است.
- [آیت الله علوی گرگانی] دو چیزی که انسان نمیداند کدام پاک وکدام نجس است، اگر چیز پاکی با رطوبت به یکی از آنها برسد نجس نمیشود.