گوسفند
در قرآن کریم گوسفند با الفاظی مانند غنم آمده است.
اگر چیزی را که مثل گوسفند قیمت اجزاءِ آن با هم فرق دارد غصب نماید و از بین برود، چنانچه قیمت بازار آن فرق نکرده باشد، ولی در مدّتی که پیش او بوده مثلاً چاق شده باشد، باید قیمت وقتی را که چاق بوده بدهد.
عنوان مسئله:
اگر چیزی را که مثل گوسفند قیمت اجزاءِ آن با هم فرق دارد غصب نماید و از بین برود، چنانچه قیمت بازار آن فرق نکرده باشد، ولی در مدّتی که پیش او بوده مثلاً چاق شده باشد، باید قیمت وقتی را که چاق بوده بدهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- سال را برای گوسفند هدی که در منی کشته می‌شود معتبر میدانید، اگر کسی نتواند تشخیص سال گوسفند را بدهد، تکلیف او چیست؟
- مرسوم است اشخاصی که از حج مراجعت میکنند مخارج رفت و آمد و ولیمه دارند و هم چنین اشیایی برای خویشان و دوستان خود به رسم سوقات میآورند، آیا این مخارج جزء مؤونه حج میباشد یا خیر؟
- زنی که بچّه مردهای سقط نموده، فتوی، وجوب غسل مس میّت است و مدّتها گذشته و در اثر جهل به حکم غسل نکرده، ولی غسل نفاس نموده، آیا غسل نفاس مجزی از غسل مس میّت خواهد بود یا نه؟ و در صورت إجزاء فعلاً که فهمیده احتیاج به غسل دارد یا نه؟
- شخصی در مسجد شجره مُحرِم شده، به علّت ضیق وقت تا جدّه در هواپیما سوار شده و برای تقصیر گوسفندی که باید بکشد چون در مکّه وسیله فراهم نبود که تمام آن را به صدقه بدهد لذا هنوز گوسفند را نکشته، تکلیف او در این صُوَر چیست؟
- در مورد معالجه لکهای چشم که تمام قرنیه را فرا گرفته و شخص دید ندارد، از قرنیه چشم مرده استفاده می‌شود، چشم مرده را تا شش ساعت پس از مرگ از کاسه بیرون آورده و در یخچال حفظ نموده، لک چشم زنده را به وسیله اسبابی برداشته در عوض به قدر همان لک از قرنیه مرده برداشته جای آن میگذارند، این قرنیه مرده در عضو چشم زنده مانده و دید هم پیدا می‌شود، منظور آن است که مقرّر فرمائید: 1 - آیا بیرون آوردن چشم مرده از حدقه مسؤولیّت دارد یا خیر؟ 2 - قرنیه مرده که جزء بدن زنده می‌شود چه صورت دارد؟ 3 - عمل کننده موآخذ خواهد بود یا خیر؟
- حمّام کوچک و بزرگیست در محلّی که هر دو وقف است و به واسطه کثرت جمعیّت، اهالی و سکنه محل مزبور میخواهند حمّام بزرگ راتوسعه دهند و مکانی که مقتضی باشد برای توسعه دادن حمّام مزبور ممکن نیست فقط حمّام کوچک چون جنب حمّام بزرگ واقع است ممکن است دو حمّام یکی شود و وسعتی که منظور است عملی شود و اصلح به حال اهالی هم این نحوه است و حمّام کوچکی هم که امر طهارت اهالی مختل نماند بعد بنا می‌شود، در صورت مفروضه جایز است که حمّام کوچک را داخل حمّام بزرگ نمایند و خزانه آن هم جزء خزانه حمّام بزرگ شود و غسل در آن صحیح است یا نه؟
- زیدی وصیّت میکند که وصی او بعد از وفات او رسیدگی کامل به اموال او بنماید، چنان چه واجب الحج بوده حج بلدی و اِلّا میقاتی برای او استیجار نماید. وصی بعد از او رسیدگی در اموال او نموده کلّیه اموال موصِی به استثنای خانه و لوازم خانه از گاو و گوسفند و محصول زراعی او مبلغ هشت هزار و هفتصدتومان قیمت آنها می‌شود، با اوضاع حاضره و مخارج این سالها حج بلدی و یا میقاتی از اصل مال باید داده شود، یا از ثلث؟
- شخصی متاعی خریده - مثلاً - معادل هزار تومان، قیمت آن را نقداً ندارد میخواهد یک طغری برات و چک بانک هزار تومانی - که وعده پرداخت آن تا یک ماه است - بدهد، صاحب متاع قبول نمیکند و شخص دیگر به آن صاحب برات و چک میگوید: من نهصد و پنجاه تومان نقد به تو میدهم، برات هزار تومانی یک ماهه را قبول دارم، آیا این عمل برای آن نقد دهنده و صاحب برات جایز و صحیح است یا نه؟ آیا به طور کلّی چکهای بانک و بروات را بدین طریق میتوان خرید و فروش نمود؟
- شخصی در پانزده سال قبل کتاب وقفی - که تولیت آن با خود آن شخص بوده - از روی جهالت و نادانی آثار وقف را از آن حک و معدوم ساخته و فروخته، حال پشیمان شده و میخواهد جبران این کار را بنماید هر چه فکر میکند آن کتاب را به کِه فروخته تا برود پول آن را بدهد پس بگیرد فراموش کرده یادش نمیآید و اسم آن کتاب را هم فراموش کرده که مثل آن را بخرد وقف نمایدبه جای او. همین [ فقط] اجمالاً میداند که فارسی بوده و از معجزات ائمّه عَلَیْهمُالسَّلَام بوده، تکلیف او چیست؟
- در کتاب (انیس التُجّار) نراقی قدس سره در احکام نقد و نسیه میفرماید: هر گاه کسی حقّی در ذمّه دیگری داشته باشد خواه مبیع باشد، یا قیمت چیزی که به او فروخته، جایز نیست که آن را تأخیر بیندازد تا مدّت معیّنی به شرط آن که قدری از آن چه میخواهد زیادتر بگیرد، در صورتی که عمرو باید آن وجه را فی الحال بدهد و در صورتی که عمرو باید وجه را بعد از یک ماه بدهد جایز نیست که زید او را دو ماه مهلت دهد که آن پول را قدری زیادتر بگیرد (74) و محل ابتلا اینست که مقروض در این دو فرع اگر به طلبکار بگوید: مبلغ معیّنی فی الحال به تو میبخشم و در ضمن این هبه شرط میکنم که مطالبه خود راتا مدّت معلوم ساقط نمایی و از من مطالبه ننمایی، داین هم قبول نماید. آیا این هبه و شرط جایز است، یا حکم در فرع مذکور تفاوت دارد و اگر رأس موعد و حلول طلب مدیون هبه به شرط را عمل نکرد، بلکه وجهی به داین بدهد و خواهش کند که یک ماه دیگر مهلت بدهد داین هم قبول کند، چگونه خواهد بود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] در روستاها که معمولاً محلّی برای نگهداری گاو و گوسفند یا اسب و الاغ خود دارند، این محل را باید جزء سرمایه خود حساب کنند یا جزء لوازم زندگی خود؟
- [آیت الله مظاهری] آیا اجزاء غسل هم مانند اجزاء وضوء باید پاک باشند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مالی که غصب شده چنانچه در مدت غصب افزایش قیمت داشته باشد و پس از آن از بین برود وظیفه غاصب چیست؟
- [سایر] چرا قرآن کریم دارای جزء و حزب است؟ چرا دارای 30 جزء است؟
- [آیت الله خوئی] آیا در باب خمس جنسی که دو قیمت دارد و انسان از طرف دولت به قیمت ارزان خریده است ولی بازار آزاد به قیمت بیشتر خریداری میکنند آیا به قیمت خرید خمس بدهد یا به قیمتی که بازار پول میدهند در صورتی که نخواهد از خود جنس خمس بدهد؟
- [سایر] آیا ولایت فقیه از امور تقلیدی است یا تحقیقی؟ اگر از امور تقلیدی است جزء کدام قسم از احکام تقلیدی است؟ مثلاً جزء عبادات است. جزء معاملات است؟
- [آیت الله خوئی] کسانی که گوسفند یا ماشین برای انتفاع دارند نه تجارت، آیا باید هر سال تقویم و اضافه قیمت را خمس بدهد و اگر چه اصل گوسفند یا ماشین کمتر شده باشد مثلاً صد رأس گوسفند را قیمت آن 50 هزار تومان است خمس کرد و بعد در سال آینده ملاحظه شد که گوسفند 50 عدد است ولکن قیمت صد هزار تومان، آیا ترقی قیمت را باید خمس بدهد یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] نظر مبارک در مستثنیات دین چیست ایا تلفن منزل ماشین به هر قیمت که باشد جزء مستثنیات دین است یا خیر ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورت تلف شدن مال غصب شده ای که در مدت غصب افزایش یا کاهش قیمت داشته، غاصب قیمت زمان غصب را ضامن است یا قیمت زمان تلف، یا بیشترین قیمت زمان غصب تا زمان تلف را؟
- [آیت الله سبحانی] چهار دانگ منزل به ارزش 16میلیون تومان جزء اقلام مهریه ذکر شده است آیا 16میلیون تومان به قیمت آن روز از منزل را بدهکار می باشم؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر چیزی را که غصب کرده از بین برود، در صورتی که مثل گاو و گوسفند باشد که قیمت اجزاءِ آن با هم فرق دارد مثلاً گوشت آن یک قیمت و پوست آن قیمت دیگر دارد باید قیمت آن را بدهد و چنانچه قیمت بازار آن فرق کرده باشد، باید قیمت وقتی را که غصب کرده بدهد و احتیاط مستحب آن است که بالاترین قیمتی را که از زمان غصب تا زمان تلف داشته بدهد.
- گوسفندی را که برای صدقه، یا برای یکی از امامان نذر کردهاند، اگر پیش از آن که به مصرف نذر برسد شیر بدهد، یا بچه بیاورد، مال کسیست که آن را نذر کرده، ولی پشم گوسفند و مقداری که چاق می‌شود جزءِ نذر است.
- کسی که بدون گاو و چیزهای دیگری که برای زراعت لازم است نمیتواند زراعت کند، اگر آنها را بخرد و به واسطهی زراعت به کلی از بین بروند، میتواند تمام قیمت آنها را جزء مخارج حساب نماید و اگر مقداری از قیمت آنها کم شود، میتواند آن مقدار را جزء مخارج حساب کند، ولی اگر بعد از زراعت چیزی از قیمتشان کم نشود، نباید چیزی از قیمت آنها را جزء مخارج حساب نماید.
- اگر درخت انگور یا خرما را بخرد، قیمت آن جزء مخارج نیست، ولی اگر خرما یا انگور را پیش از چیدن بخرد، پولی را که برای آن داده، جزء مخارج حساب می‌شود.
- گوسفند پنج نصاب دارد:اوّل:چهل [تا است] و زکات آن یک گوسفند است و تا گوسفند به چهل نرسد زکات ندارد.دوم:صد و بیست و یک [است] و زکات آن دو گوسفند است.سوم:دویست و یک [است] و زکات آن سه گوسفند است.چهارم:سیصد و یک [است] و زکات آن چهار گوسفند است.پنجم:چهار صد و بالاتر از آن است که باید آنها را صد تا صد تا حساب کند و برای هر صد تای آنها یک گوسفند بدهد و لازم نیست زکات را از خود گوسفندها بدهد، بلکه اگر گوسفند دیگری بدهد، یا مطابق قیمت گوسفند پول یا جنس دیگر بدهد، کافی است.
- اگر زمینی را بخرد و در آن زمین گندم یا جو بکارد، پولی را که برای خرید زمین داده جزء مخارج حساب نمیشود، ولی اگر زراعت را بخرد، پولی را که برای خرید آن داده میتواند جزء مخارج حساب نماید و از حاصل کم کند، امّا باید قیمت کاهی را که از آن به دست میآید از پولی که برای خرید زراعت داده کسر نماید؛ مثلاً اگر زراعتی را پانصد تومان بخرد و قیمت کاه آن صد تومان باشد، فقط چهار صد تومان آن را میتواند جزء مخارج حساب نماید.
- اگر انسان چیزی را غصب کند، باید به صاحبش برگرداند و اگر آن چیز از بین برود باید عوض آن را به او بدهد.
- اگر چیزی را که غصب کرده و از بین رفته، مانند گندم و جو باشد که قیمت اجزائش با هم فرق ندارد، باید مثل همان چیزی را که غصب کرده بدهد، ولی چیزی را که میدهد باید خصوصیاتش مثل چیزی باشد که آن را غصب کرده و از بین رفته است.
- خونی که زن پیش از بیرون آمدن اوّلین جزء بچّه میبیند نفاس نیست.
- خرجهایی را که انسان برای به دست آوردن فایده میکند مانند دلاّلی و حمّالی میتواند جزء مخارج سالیانه حساب نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر چیزی را که مثل گوسفند است غصب نماید و از بین برود چنانچه قیمت بازار ان فرق نکرده ولی در مدتی که پیش او بوده چاق شده باشد باید قیمت گوسفند چاق را بدهد
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر چیزی را که مثل گوسفند است غصب نماید و از بین برود؛ چنانچه قیمت بازار آن فرق نکرده باشد ولی در مدتی که پیش او بوده مثلا چاق شده باشد؛ باید قیمت وقتی را که چاق بوده بدهد.
- [آیت الله خوئی] اگر چیزی را که مثل گوسفند است غصب نماید و از بین برود چنانچه قیمت بازار آن فرق نکرده باشد ولی در مدتی که پیش او بوده مثلًا چاق شده باشد باید قیمت وقتی را که چاق بوده بدهد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر چیزی را که مثل گوسفند است غصب نماید واز بین برود ، چنانچه قیمت بازار آن فرق نکرده باشد ولی در مدّتی که پیش او بوده مثلاً چاق شده باشد ؛ باید قیمت چاقی را که از بین رفته بدهد .
- [آیت الله اردبیلی] اگر چیزی را که مثل گوسفند قیمت اجزای آن با هم فرق دارد غصب نماید و از بین برود، چنانچه قیمت بازار آن فرق نکرده باشد ولی در مدّتی که در پیش او بوده مثلاً چاق شده باشد، باید قیمت گوسفند چاق را بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر چیزی را که مثل گوسفند قیمت افراد آن با هم فرق دارد غصب نماید و از بین برود، چنانچه قیمت بازار آن فرق نکرده باشد ولی در مدتی که پیش او بوده مثلا چاق شده باشد، باید قیمت زمانی که چاق بوده بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر چیزی را که غصب کرده از بین برود، در صورتی که مثل گاو و گوسفند باشد که قیمت اجزاء آن به واسطه خصوصیاتی که دارد متفاوت است باید قیمت آن را بدهد. و چنان چه قیمت بازار آن فرق کرده باشد، باید قیمت وقتی را که تلف شده بدهد. و احتیاط مستحب آن است که بالاترین قیمتی را که از زمان غصب تا زمان پرداخت قیمت داشته، بدهد.
- [امام خمینی] اگر چیزی را که مثل گوسفند قیمت اجزای آن با هم فرق دارد غصب نماید و از بین برود، چنانچه قیمت بازار آن فرق نکرده باشد ولی در مدتی که پیش او بوده مثلًا چاق شده باشد، باید قیمت چاقی را که از بین رفته بدهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر چیزی را که مثل گوسفند اجزأ آن باهم فرق دارد غصب نماید و از بین برود، چنانچه قیمت بازار آن فرق نکرده باشد، ولی در مدّتیکه پیش او بوده مثلاً چاق شده باشد، باید قیمت وقتی را که چاق بودهبدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر چیزی را که غصب کرده (قیمی) باشد (همچون گوسفند) و از بین برود، چنانچه قیمت بازار آن فرق نکرده باشد، ولی در مدّتی که پیش او بوده به جهتی؛ همچون چاق شدن یا بهبود گوشت آن، گرانتر شده باشد، باید بالاترین قیمت وقتی را که در نزد وی بوده بدهد.