تکبیر
تکبیر، در لغت به معنای بزرگ شمردن، بزرگ داشتن خداوند، به بزرگی یادکردن و اللّه اکبر گفتن است و تنها یک بار در قرآن ذکر شده است.
شعار و تکبیر در بین خطبه‌ها خلاف احتیاط است، ولی به صحّت نماز ضرری نمی‌رساند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا فاصله شدن بچه‌های ممیّز در بین مأمومین، ضرری به نماز جماعت میزند یا خیر؟
- حکم تکبیر گفتن در نماز جماعت که معمولاً توسط کودکان و نوجوانان انجام میشود، چیست؟
- کسی که در نماز میّت شک میکند که دو تکبیر گفته یا سه تکبیر و یا این که شک میکند بعد از تکبیرات قبلی دعا و ذکر پس از آن را خوانده یا نه، چه کند؟
- در کتاب (العروة الوثقی) در مسأله 22 از شرایط نماز جماعت آمده است که فاصله شدن بچه ممیّز تا وقتی که علم به باطل بودن نمازش نداریم، ضرری برای جماعت ندارد و مرحوم آیت اللّه گلپایگانی رحمه‌الله در حاشیه آن کتاب فرموده‌اند که این امر مشکل است؛ بلکه ظاهر این است که تا بچه بالغ نشده، لازم است که علم به صحّت نماز او پیدا کنیم. نظر حضرت عالی در این مورد چیست؟
- گاهی کسی که مشغول نماز است، برای متوجه کردن دیگران به امری، تکبیر در نماز را بلند میگوید، این کار چه حکمی دارد؟
- آیا نماز طواف، واجب نفسی است، یا واجب غیری که صحّت طواف به صورت شرط متأخّر، متوقّف بر آن است؟
- فردی شروع به نماز طواف میکند، لکن ازدحام جمعیت مانع از استقرار و آرامش بدن او میشود و نماز را به هم زده، دوباره شروع به نماز میکند و با سختی و به قدر امکان دو رکعت نماز میخواند و بعد از تمام شدن نماز، برای بار سوم نماز میخواند. آیا خواندن بیش از یک بار نماز، ضرری به حج میزند یا خیر؟
- کسانی که بر اثر بیماری و ناتوانی مجبورند که نشسته نماز بخوانند، در مواردی که در نماز شک میکنند و لازم است نماز احتیاط بخوانند، نماز احتیاطشان را باید مانند نماز احتیاط ایستاده به حساب آورند یا نماز احتیاط نشسته؟
- بعضی از علما و مجتهدین فتوا داده‌اند که نماز بچه ممیّز، مخصوصا در زمان فعلی و بعد از انقلاب که رشد فکری و فرهنگی بالا رفته است، محکوم به صحّت است و با بزرگ سالان در صحّت فرقی ندارد. نظر حضرت عالی در این مورد چیست؟
- نماز خواندن در وسیله نقلیه غصبی (مثل اتوبوس)، چه در حال حرکت یا ایستاده، آیا ضرری برای نماز دارد یا خیر؟ آیا در این صورت، اتوبوس، مکان نمازگزار محسوب میشود یا زمینی که اتوبوس بر روی آن ایستاده، مکان نمازگزار است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] من به جای 3 مرتبه "الصلاة" گفتن، 1 مرتبه گفتم و 2 مرتبه تکبیر گفتم، صحت و سقم نماز را برایم توضیح بفرمایید؟
- [آیت الله مظاهری] شوخی و ملاعبه با همسر، آیا ضرری به صحت روزه میزند؟
- [آیت الله مظاهری] استفاده کردن از دستگاه بخور برای معالجه به صحت روزه ضرری میرساند؟
- [آیت الله مظاهری] آیا تزریق آمپول اعم از تقویتی، مغذی، دارویی و ... در ماه رمضان ضرری به صحت روزه میرساند؟
- [سایر] آیا خطبههای نماز جمعه جزو رکعتهای نماز شمرده میشود؟ آیا اگر به خطبه‌ها نرسیم که گوش کنیم باید دو رکعت دیگر بجا آوریم؟
- [آیت الله بهجت] موقعی که انسان در صحت تکبیرة الاحرام شک دارد و دوباره می خواهد تکبیر بگوید، آیا جایز است؟
- [آیت الله بهجت] اگر در هنگام بیع قرار شود قسمتی از ثمن در وقت تنظیم سند پرداخت شود، آیا ضرری به صحّت بیع می زند؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا مجروحان جنگی که قطع نخاع شدهاند و قدرت نگهداری بول را ندارند، جایز است در نماز جمعه شرکت کرده و به خطبه‌ها گوش دهند و با عمل به وظیفه شخص مسلوس، نماز جمعه و عصر را بخوانند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر یک تکبیر از پنج تکبیر نماز میت فراموش شود و خوانده نشود چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] سه تکبیر آخر نماز و نگاه به سمت راست و چپ در هنگام تکبیر گفتن و همین طور سجده پس از نماز به چه منظور است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- بنابر احتیاط باید شروع نماز جمعه را از وقتی که عرفا آن را اول ظهر میگویند، تأخیر نیندازد و باید احتیاطا مقداری از خطبه‌ها در وقت خوانده شود و شروع خواندن خطبه پیش از ظهر، خلاف احتیاط مستحب است.
- حدث اصغر و اکبر در اثنای غسل مسّ میّت ضرری به صحت آن نمی‌رساند، ولی اگر در اثنای آن دوباره میّتی را مس کند، باید غسل را از سر بگیرد.
- بنابر احتیاط واجب حاضرین باید به خطبه‌ها گوش دهند و سکوت نمایند و از خواندن نماز در حال خطبه بپرهیزند. همچنین بنابر احتیاط به طرف خطیب نشسته و مثل حال نماز باشند و به راست و چپ نگاه نکنند و جابجا نشوند، ولی پس از پایان خطبه‌ها صحبت کردن و جابجا شدن و نگاه به چپ و راست کردن اشکال ندارد و اگر نکاتی که گفته شد رعایت نکنند، خلاف احتیاط عمل کردهاند، ولی نماز جمعه آنان صحیح است.
- اگر بعد از تکبیر امام، صف جلو آماده نماز شده و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد، کسی که در صف بعد ایستاده، میتواند تکبیر بگوید.
- مأموم نباید تکبیرةالاحرام را پیش از امام بگوید، بلکه احتیاط واجب آن است که تا تکبیر امام تمام نشده، تکبیر نگوید.
- کسی که نماز احتیاط بر او واجب است، باید بعد از سلام نماز فورا نیّت نماز احتیاط کند و تکبیر بگوید و حمد را بخواند و به رکوع رود و دو سجده نماید؛ پس اگر یک رکعت نماز احتیاط بر او واجب باشد، باید بعد از دو سجده، تشهّد بخواند و سلام دهد و اگر دو رکعت نماز احتیاط بر او واجب باشد، باید بعد از دو سجده، یک رکعت دیگر مثل رکعت اوّل بجا آورد و بعد تشهّد بخواند و سلام دهد.
- نماز عید فطر و قربان دو رکعت است که در رکعت اوّل بعد از خواندن حمد و سوره، باید پنج تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر یک قنوت بخواند و بعد از قنوت پنجم، تکبیر دیگری بگوید و به رکوع رود و دو سجده بجا آورد و برخیزد و در رکعت دوم بعد از خواندن حمد و سوره، چهار تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر قنوت بخواند و تکبیر پنجم را بگوید و به رکوع رود و بعد از رکوع، دو سجده و تشهّد بجا آورد و نماز را سلام دهد.
- احتیاط واجب آن است که تکبیرةالاحرام نماز را به چیزی که پیش از آن میخواند مثلاً به اقامه یا به دعایی که پیش از تکبیر میخواند و همچنین به چیزی که پس از آن میخواند، نچسباند.
- مستحب است هنگام گفتن تکبیر اوّل نماز و تکبیرهای بین نماز، دستها را تا مقابل گوشها بالا ببرد.
- اگر نماز جمعه با شرایط لازم برگزار شود، کسی که هنگام خواندن خطبه‌ها هرچند از روی عمد حضور نداشته باشد، میتواند در نماز شرکت کند، بلکه کسی هم که به رکوع رکعت دوم رسیده، میتواند اقتدا نماید و پس از سلام امام، رکعت دوم را خودش بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] هنگامی که امام تکبیر می گوید و وارد نماز می شود در صورتی که صفهای جلوتر آماده نماز باشند همه می توانند تکبیر بگویند و وارد نماز شوند و لازم نیست انتظار بکشند تا صفهای جلو وارد نماز شوند بلکه انتظار کشیدن بر خلاف احتیاط است.
- [آیت الله نوری همدانی] بععد از تکبیر امام اگر صف جلو آمادة نماز و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد کسی که در صف بعد ایستاده ، می تواند تکبیر بگوید . ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود .
- [آیت الله بروجردی] بعد از تکبیر امام اگر صفِ جلو آماده نماز و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد، کسی که در صف بعد ایستاده میتواند تکبیر بگوید، ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود.
- [آیت الله خوئی] بعد از تکبیر امام اگر صف جلو آماده نماز، و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد، کسی که در صف بعد ایستاده، میتواند تکبیر بگوید ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود.
- [امام خمینی] بعد از تکبیر امام اگر صف جلو آماده نماز، و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد کسی که در صف بعد ایستاده، می تواند تکبیر بگوید ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود.
- [آیت الله سیستانی] بعد از تکبیر امام اگر صف جلو ، آماده نماز و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد ، کسی که در صف بعد ایستاده ، میتواند تکبیر بگوید ، ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . بعد از تکبیر امام اگر صف جلو آماده نماز، و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد، کسی که در صف بعد ایستاده، می تواند تکبیر بگوید، ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بعد از تکبیر امام اگر صفِ جلو آماده نماز و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد کسی که در صف بعد ایستاده می تواند تکبیر بگوید ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود.
- [آیت الله سبحانی] بعد از تکبیر امام، اگر صف جلو آماده نماز و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد کسی که در صف بعد ایستاده، می تواند تکبیر بگوید. ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] بعد از تکبیر امام اگر صف جلو آماده نماز و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد؛ کسی که در صف بعد ایستاده؛ می تواند تکبیر بگوید؛ ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود.