راه های شناخت خدا عبارتند از : راه دل یا فطرت، راه حس و علم و راه عقل و استدلال. از راه حس و مطالعات تجربی، گرچه می توان خدا را ثبات کرد و نهایتا بعضی از اوصافش را اثبات نمود مثل اینکه او ناظم است، اما نمی توان از راه مطالعات تجربی به همه اوصاف خداوند دست یافت، پس اگر منظور پیشرفت علم، علم تجربی باشد، عدم توانایی دانشمندان به جهت نقص این ابزار در دستیابی به اطلاعات ماوراء طبیعت است. از این رو بزرگان و دانشمندان، مکرّر از درک حقیقت اسرار کون و هستی، اظهار عجز کرده اند. اما از راه غیر حسی، مثل راه استدلال و شهود اگرچه انسان می توان به آگاهی های بیشتری از خداوند دست یابد ولی باز هم شناخت کامل خداوند محال است؛ زیرا انسان محدود است و محدود نمی تواند به شناخت کامل از خدای نامحدود نائل شود.
راه های شناخت خدا عبارتند از : راه دل یا فطرت، راه حس و علم و راه عقل و استدلال. از راه حس و مطالعات تجربی، گرچه می توان خدا را ثبات کرد و نهایتا بعضی از اوصافش را اثبات نمود مثل اینکه او ناظم است، اما نمی توان از راه مطالعات تجربی به همه اوصاف خداوند دست یافت، پس اگر منظور پیشرفت علم، علم تجربی باشد، عدم توانایی دانشمندان به جهت نقص این ابزار در دستیابی به اطلاعات ماوراء طبیعت است. از این رو بزرگان و دانشمندان، مکرّر از درک حقیقت اسرار کون و هستی، اظهار عجز کرده اند. اما از راه غیر حسی، مثل راه استدلال و شهود اگرچه انسان می توان به آگاهی های بیشتری از خداوند دست یابد ولی باز هم شناخت کامل خداوند محال است؛ زیرا انسان محدود است و محدود نمی تواند به شناخت کامل از خدای نامحدود نائل شود.
- [سایر] چرا با پیشرفت وسیع علم دانشمندان هنوز قادر به شناخت کامل خداوند نشده اند؟
- [سایر] چرا با پیشرفت وسیع علم دانشمندان هنوز قادر به شناخت کامل خداوند نشده اند؟
- [سایر] با توجه به اینکه علم انسان هر روز در حال پیشرفت است و دانشمندان به وسیله سلول های بنیادی گوسفند شبیه سازی شده را به وجود آوردند و یا در مؤسسه رویان و یا دانشمندان کشورهای خارجی توانسته اند بعضی از عضوهای بدن انسان را شبیه سازی کنند اگر دانشمندان روزی بتوانند انسان شبیه سازی شده را به وجود آورند (انسانی که برترین مخلوقات خداوند است) آیا ممکن است روزی برسد که علم انسان آن قدر پیشرفت کند که به سطح علم خدا برسد و بر آن احاطه و برتری یابد یا خیر؟ آیا انسان روزی می تواند به علم و قدرت خدا احاطه پیدا کند یا اینکه علم خدا آن قدر بالاتر و برتر و در حد بی نهایت است که انسان نمی تواند به آن دست یابد؟
- [سایر] چرا بعضی دانشمندان با اینکه عمر خود را در راه شناخت پدیده ها گذرانده اند، به خدا ایمان نمی آورند؟
- [سایر] آیا با پیشرفت علم جایی برای اعتقاد به خدا باقی می ماند؟
- [سایر] شناخت ولی فقیه از طریق خبرگان یا مردم امکان ندارد؛ زیرا ولایت، امری الهی است و شناخت ولی، منحصراً با علم خداوند صورت میگیرد.
- [سایر] اگر بگوییم خداوند علم به ذات خودش دارد، پس باید گفت خدا قادر به ذات است، بنابراین خدا ذو جهتین میشود، هم قادر به ذات و هم مقدور به ذات. این چگونه حل میشود؟
- [سایر] با سلام در قران خداوند میفرماید که ما همه موجودات را بصورت جفت افریدیم.امروزه دانشمندان پی به وجود موجودات تک سلولی برده اند،این شبهه را چطور میتوان از این کلام خداوند برطرف کرد؟با تشکر
- [سایر] آیا در پیشرفت و تعالی علم لازم است، یا عمل؟
- [سایر] رابطه علم با رشد، کمال، پیشرفت انسان چیست؟
- [آیت الله مظاهری] تحقیقات روی حیوان در علم پزشکی یا جراحی و مانند اینها، اگر پیشرفت علم متوقف بر آن باشد اشکال ندارد، ولی تحقیقات روی انسان موقعی جایز است که علاوه بر رضایت او خطر جانی و روحی و جسمی برای او نداشته باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] (مجتهد) و (اعلم) را از سه راه می توان شناخت: اوّل: این که خود انسان اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد. دوم: این که دو نفر عادل از اهل علم به او خبر دهند، به شرط این که دو نفر عالم دیگر برخلاف گفته آنها شهادت ندهند. سوم: این که آنچنان در میان اهل علم و محافل علمی مشهور باشد که انسان یقین پیدا کند او اعلم است.
- [آیت الله مظاهری] در تشریح نگاه کردن مرد به بدن زن و نگاه کردن زن به بدن مرد و نگاه کردن به عورت دیگری و همچنین دست زدن به بدن نامحرم، اگر پیشرفت علم متوقف بر آن باشد مانعی ندارد، و در صورتی که بتواند در دست زدن به بدن نامحرم از دستکش استفاده کند، باید استفاده بنماید.
- [آیت الله مظاهری] مجتهد و اعلم را از سه راه میتوان شناخت: اوّل: خود انسان اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد. دوّم: یک نفر عالم ثقه که میتواند مجتهد و اعلم را تشخیص دهد مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کند. سوّم: عدّهای از اهل علم که میتوانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند و از گفته آنان اطمینان پیدا میشود، مجتهد و اعلم بودن کسی را تصدیق کنند.
- [آیت الله جوادی آملی] .اقامه نماز در زمین های بسیار وسیع مزرع یا مرتع که فعلاً زراعتی در آن نیست و هیچ ضرری از این راه به مِلک یا مالک نمی رسد، صحیح است , هرچند مالک آن ها راضی نباشد؛ ولی به جا آوردن نماز در زمینهایی که مزرع یا مرتع خصوصی است و دیوار و مانند آن ندارد، بدون علم به رضایت مالک آنها، صحیح و با منع آنها باطل است. شرط دوم
- [آیت الله علوی گرگانی] مجتهد واعلم را از سه راه میتوان شناخت: اوّل آن که خود انسان یقین کند، مثل آن که از اهل علم باشد وبتواند مجتهد واعلم را بشناسد، دوم آن که دو نفر عالم عادل، که میتوانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، مجتهد یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند، به شرط آن که دو نفر عالم عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند، سوم آن که عدهای از اهل علم که میتوانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، و از گفته آنان اطمینان پیدا میشود، مجتهد یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند، بلکه مطلق شیاعی که مفید علم باشد نیز کافی است.
- [آیت الله اردبیلی] مجتهد و اعلم را از سه راه میتوان شناخت: اوّل: خود انسان اطمینان کند، مثل آن که از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را تشخیص دهد و یا از خبر دادن شخص مورد اعتماد و آگاهی، به اعلم بودن او اطمینان یابد. دوم:دو نفر عالم عادل که میتوانند مجتهد اعلم را تشخیص دهند، مجتهد یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند، به شرط آن که دو نفر عالم عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند. سوم: عدّهای از اهل علم که میتوانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند و از گفته آنان اطمینان پیدا میشود، مجتهد یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مجتهد و اعلم را از سه راه می توان شناخت: اول آن که خود انسان یقین کند، مثل آن که از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد. دوم آن که دو نفر عالم عادل، که می توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند بشرط آن که دو نفر عالم عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند. سوم آن که عده ای از اهل علم که می توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، و از گفته آنان اطمینان پیدا می شود، مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند.
- [امام خمینی] مجتهد و اعلم را از سه راه میتوان شناخت: اول: آن که خود انسان یقین کند، مثل آن که از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد. دوم: آن که دو نفر عالم عادل که میتوانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند، به شرط آن که دو نفر عالم عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند. سوم: آن که عدهای از اهل علم که میتوانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، و از گفته آنان اطمینان پیدا میشود مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند.
- [آیت الله نوری همدانی] مجتهد و اعلم را از سه راه می توان شناخت : اول : آنکه خود انسان یقین کند ، مثل آنکه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد . دوم : آنکه دو نفر عالم عادل ، که می توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند ، مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند ، به شرط آنکه دو نفر عالم عادل دیگر با گفتة آنان مخالفت ننمایند . سوم : آنکه عده ای از اهل علم که می توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند ، و از گفتة آنان اطمینان پیدا می شود مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند .