دو جواب به سؤال فوق می‌توان ارایه نمود: 1. از نظر کلامی؛ چون مسلّم است که خداوند دیدنی نیست، پس باید گفت که تقاضای رؤیت از طرف قوم بنی‌اسرائیل، از زبان حضرت موسی(ع) مطرح شده است؛ زیرا بنی‌اسرائیل گفتند تا خدا را به چشم خود نبینیم، ایمان نمی‌آوریم. و حضرت موسی(ع) را در تنگنا قرار دادند تا درخواستشان را مطرح سازد، و موسی(ع) هم بخاطر این‌که از خود خدا بشنوند که خدا دیدنی نیست تقاضای ایشان را مطرح کرد. 2. از نظر عده‌ای دیگر از دانشمندان و مفسران همچون علامه طباطبائی(ره)؛ درخواست موسی(ع) نمی‌تواند از طرف قوم خود باشد، بلکه حضرت موسی(ع) باید در مقابل قوم خود ایستادگی کند و بگوید خدا دیدنی نیست، یا اگر می‌خواهد که خدا برایشان این مطلب را بگوید، لازم است که این‌گونه با خدا مطرح کند که: خدایا! من هر چه به ایشان می‌گویم خدا دیدنی نیست باور ندارند، خودت به ایشان بگو. اما حضرت موسی‏(ع) می‌گوید: خدایا! خودت را به من نشان ده تا ترا ببینم. پس مسلّم است که درخواست موسی‏(ع) برای خود بوده است. اما آیا این رؤیت، رؤیت با چشم ظاهری است؟ مسلّماً خیر؛ چون مقام حضرت موسی(ع) اجازه این برداشت سطحی و ظاهری را به ما نمی‌دهد. پس با توجه به آیات دیگری از قرآن مجید که یک نحو رؤیت و لقاء و نظارت نسبت به پروردگار را مطرح می‌کند باید گفت: منظور حضرت موسی(ع) شهود قلبی و رؤیت باطنی بوده است، و خداوند با آن تجلّی سهمگین که بر کوه نمود و کوه متلاشی شد، به حضرت موسی(ع) فهماند که لقای پروردگار و رؤیت و شهود کامل او در این دنیا برای او میسر نخواهد شد و تا این روح در قالب بدن محصور است چنین دیداری برای او غیر ممکن است. و حضرت موسی(ع) هم از درخواست نابجایی که مطرح کرده بود توبه نمود.
با توجه به اینکه خداوند دیده نمیشود؛ چرا حضرت موسی(ع) تقاضای رؤیت خدا نمود؟
دو جواب به سؤال فوق میتوان ارایه نمود:
1. از نظر کلامی؛ چون مسلّم است که خداوند دیدنی نیست، پس باید گفت که تقاضای رؤیت از طرف قوم بنیاسرائیل، از زبان حضرت موسی(ع) مطرح شده است؛ زیرا بنیاسرائیل گفتند تا خدا را به چشم خود نبینیم، ایمان نمیآوریم. و حضرت موسی(ع) را در تنگنا قرار دادند تا درخواستشان را مطرح سازد، و موسی(ع) هم بخاطر اینکه از خود خدا بشنوند که خدا دیدنی نیست تقاضای ایشان را مطرح کرد.
2. از نظر عدهای دیگر از دانشمندان و مفسران همچون علامه طباطبائی(ره)؛ درخواست موسی(ع) نمیتواند از طرف قوم خود باشد، بلکه حضرت موسی(ع) باید در مقابل قوم خود ایستادگی کند و بگوید خدا دیدنی نیست، یا اگر میخواهد که خدا برایشان این مطلب را بگوید، لازم است که اینگونه با خدا مطرح کند که: خدایا! من هر چه به ایشان میگویم خدا دیدنی نیست باور ندارند، خودت به ایشان بگو. اما حضرت موسی(ع) میگوید: خدایا! خودت را به من نشان ده تا ترا ببینم. پس مسلّم است که درخواست موسی(ع) برای خود بوده است. اما آیا این رؤیت، رؤیت با چشم ظاهری است؟ مسلّماً خیر؛ چون مقام حضرت موسی(ع) اجازه این برداشت سطحی و ظاهری را به ما نمیدهد. پس با توجه به آیات دیگری از قرآن مجید که یک نحو رؤیت و لقاء و نظارت نسبت به پروردگار را مطرح میکند باید گفت: منظور حضرت موسی(ع) شهود قلبی و رؤیت باطنی بوده است، و خداوند با آن تجلّی سهمگین که بر کوه نمود و کوه متلاشی شد، به حضرت موسی(ع) فهماند که لقای پروردگار و رؤیت و شهود کامل او در این دنیا برای او میسر نخواهد شد و تا این روح در قالب بدن محصور است چنین دیداری برای او غیر ممکن است. و حضرت موسی(ع) هم از درخواست نابجایی که مطرح کرده بود توبه نمود.
- [سایر] با توجه به این که خداوند دیده نمیشود؛ چرا حضرت موسی(ع) تقاضای رؤیت خدا نمود؟
- [سایر] با توجه به این که خداوند دیده نمیشود؛ چرا حضرت موسی (ع) تقاضای رؤیت خدا نمود؟
- [سایر] آیا حضرت موسی(ع) فوت کردهاند، یا این که ایشان را نیز خداوند به آسمان برده است؟ و آیا حضرت موسی به سرزمین موعود رسیدند یا اینکه در دوران آوارگی بنی اسرائیل از دنیا رفتند؟
- [سایر] داستان حضرت موسی(ع) و دیدن خدا را بیان کنید؟
- [سایر] یکی از صفات سلبی برای ذات احدیت "رؤیت حسی" است، اما در یکی از آیات قرآن اشاره به این امر شده که حضرت موسی (ع) صدای خداوند را شنید.
- [سایر] آیا مشاهده خدا امکان پذیر است؟ چرا حضرت موسی(ع) این درخواست را از خدا کرد؟
- [سایر] با توجه به اینکه خدا دعای فرعون طغیانگر را بدون واسطه اجابت میکند (زیاد شدن آب نیل با تضرع فرعون به درگاه الهی) در حالیکه فرعون با چندینبار توسل به حضرت موسی(ع) در هنگام غرق شدن اجابت نشد (که خداوند میفرماید اگر یکبار از من درخواست میکرد اجابتش میکردم) و با اینکه خداوند از چهارده معصوم به خلق مهربانتر است چگونه درخواست کردن با واسطه از خدا بهتر از درخواست کردن بدون واسطه است و نتیجه بهتری دارد؟
- [سایر] در داستان حضرت موسی(ع) با حضرت خضر(ع) است که حضرت خضر مسائلی را میداند که حضرت موسی از آنها مطلع نیست در صورتی که موسی(ع) پیامبر اولوالعزم است و حضرت خضر نه!
- [سایر] به دلیل کدام خصیصه؛ خدا، حضرت موسی(ع) را به پیامبری برگزید؟
- [سایر] چرا در داستان حضرت موسی و خضر(ع) در قرآن بعد از اینکه حضرت خضر آن سه کار را انجام داد، در مقابل سؤال حضرت موسی در جواب اول فرمود من خواستم، در پاسخ دوم میفرماید: ما ترسیدیم، و در پاسخ سوم میفرماید: خدا اراده کرد. چرا در انجام سه کار که همه را خودش انجام داده، به سه نوع تعبیر میفرماید(من، ما، خدا)؟ و چرا در این آیات از واژههای (اردت) و (اردنا) و (اراد) استفاده شده است؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر روزه دار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها به خدا و پیغمبر(ص) و جانشینان آن حضرت (ع) عمداً نسبت دروغ بدهد . اگر چه فوراً بگوید دروغ گفتم یا توبه کند ،روزة او باطل است .و احتیاط .اجب آن است که حضرت زهراسلام الله علیها و سایر پیغمبران و جانشینان آنان هم در این حکم فرقی ندارند .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] نماز در حرم امامان (ع) مستحب بلکه بهتر از مسجد است و مروی است که نماز حرم مطهر حضرت امیرالمؤمنین (ع) برابر دویست هزار نماز است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کافر یعنی کسی که منکر خدا یا نبوت است و یا معترف به آن نیست و یا برای خدا شریک قرار می دهد و همچنین غلاه (یعنی آنهائی که یکی از ائمه (ع) را خدا خوانده یا بگویند خدا در او حلول کرده است) و خوارج و نواصب (یعنی آنهائی که با ائمه اطهار (ع) دشمنی می نمایند) نجسند و اما اهل کتاب (یعنی یهود و نصاری و مجوس) که پیغمبری حضرت خاتم الانبیاء محمد بن عبداللّه (ص) را قبول ندارند؛ نیز بنا بر مشهور نجس می باشند و این قول موافق احتیاط است و لکن بنا بر اظهر این طوایف پاکند و نیز کسی که ضروری دین یعنی چیزی را که مثل نماز و روزه مسلمانان جزء دین اسلام می دانند منکر شود؛ چنانچه بداند آن چیز ضروری دین است نجس می باشد.
- [آیت الله بروجردی] موقع نوشتن اسم مبارک حضرت رسول) ع) مستحب است صلوات را هم بنویسد و نیز بهتر است هر وقت آن حضرت را یاد میکند صلوات بفرستد.
- [آیت الله جوادی آملی] .سجده برای غیر خدا حرام است. سجده فرشتگان برای حضرت آدم نبود, زیرا وی به مثابه قبله بود, چنانکه سجده حضرت یعقوب(ع)و فرزندان او برای حضرت یوسف(ع) نبود, بلکه به منظور شکر خدا بود. آنچه برخی از زائران قبور امامان معصوم(ع)به صورت سجده انجام میدهند، اگر به منظور شکر نعمت توفیق به زیارت آنان باشند, اشکال ندارد و اگر مقصود خضوع در برابر آنها باشد, حرام است و برای پرهیز از توّهم برخی، سزاوار است که چنین کاری انجام نشود.
- [آیت الله مظاهری] نیّت یعنی توجّه به عمل برای انجام فرمان خداوند عالم، و لازم نیست نیّت را از قلب خود بگذراند یا به زبان بگوید و همین مقدار که توجّه داشته باشد که نماز میخواند برای خدا، کفایت میکند.
- [آیت الله بروجردی] هر وقت انسان اسم مبارک حضرت رسول (ع) مانند محمّد و احمد، یا لقب و کُنیة آن جناب مثل مصطفی و ابوالقاسم بگوید یا بشنود، اگر چه در نماز باشد مستحب است صلوات بفرستد.
- [آیت الله مظاهری] مکروه است که در گریه بر میّت صدا را خیلی بلند کنند. ______ 1) آیا تو بر پیمانی - که با آن ما را ترک کردی - وفاداری؟ پیمان بر شهادت به اینکه نیست خدایی غیر از خداوند متعال، او که یکتاست و شریکی برای او نیست و به اینکه محمد صلی الله علیه وآله وسلم بنده و رسول اوست و سید پیامبران و خاتم آنان است و به اینکه علی علیه السلام امیر مومنان و سید امامان و امامی است که خداوند متعال، فرمانبرداری از او را بر همه عالمیان واجب فرموده است و به اینکه حسن و حسین و علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و حسن بن علی و قائم آل محمد - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان مومنان و حجّتهای خداوند بر همه خلائق و امامان تو هستند، که پیشروان هدایت و نیکوکاری هستند. 2) هنگامی که دو فرشته نزدیک به خداوند (نکیر و منکر) که فرستادگان از جانب خدای متعالند، به سوی تو آمدند و از تو در مورد خدایت و پیامبرت و دینت و کتابت و قبلهات و امامانت سوال کردند،پس نترس و اندوهگین نشو و در جواب آنان بگو: خداوند، پروردگار من و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، پیامبر من و اسلام، دین من و قرآن، کتاب من و کعبه، قبله من و امیر مومنان علی بن ابی طالب، امام من و حسن بن علی، امام من و حسین بن علی، امام من و زین العابدین، امام من و محمد باقر، امام من و جعفر صادق، امام من، و موسی کاظم، امام من و علی رضا، امام من و محمد جواد امام من و علی هادی، امام من و حسن عسکری، امام من و حجّت منتظَر، امام من میباشند، اینان - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان و سروران و رهبران و شفیعان من میباشند، در دنیا و آخرت به آنان دوستی میورزم و از دشمنان آنان دوری میجویم، سپس بدان ای فلان فرزند فلان. 3) بدرستی که خداوند متعال، بهترین پروردگار و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، بهترین پیامبر و امیر مومنان علی بن ابی طالب و فرزندان معصوم او یعنی دوازده امام، بهترین امامان هستند و آنچه را محمد صلی الله علیه وآله وسلم آورده است حقّ است و مرگ حقّ است و سوال منکر و نکیر در قبر حقّ است و برانگیخته شدن (برای روز قیامت)، حقّ است و رستاخیز، حقّ است و صراط، حقّ است و میزان (اعمال)، حقّ است و تطایر کتب، حقّ است و بهشت، حقّ است و جهنم، حقّ است و آن ساعت معهود (روز قیامت)، خواهد آمد و هیچ تردیدی در آن نیست و به تحقیق خداوند متعال کسانی را، که در قبرها هستند، بر خواهد انگیخت. 4) خداوند تو را بر قول ثابت، پایدار فرماید و به راه مستقیم هدایت فرماید و بین تو و امامان تو در جایگاهی از رحمتش، شناخت ایجاد فرماید. 5) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را با برهانی از خودت روبرو گردان، خداوندا (درخواست میکنیم)عفو تو را، عفو تو را. 6) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را از جانب خودت با رضوان روبرو کن و قبر او را از بخشایش خودت آرام فرما، رحمتی که بوسیله آن از مهربانی هر کس دیگری بی نیاز گردد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] برای سجده بهتر از هر چیز تربت حضرت سیدالشهداء (ع) می باشد؛ بعد از آن خاک؛ بعد از خاک سنگ و بعد از سنگ گیاه است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر روزهدار با گفتن یا با نوشتن یا با اشاره و مانند آنها به خدا و پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم و جانشینان آن حضرت علیهمالسلام عمدا نسبت دروغ بدهد، اگرچه فورا بگوید: (دروغ گفتم) یا توبه کند، روزه او بنابر احتیاط واجب باطل است و اگر دروغ بستن به حضرت زهرا علیهاالسلام و سایر پیامبران و جانشینان آنان علیهمالسلام موجب دروغ بستن به خدا یا پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم یا جانشینان آن حضرت علیهمالسلام گردد نیز همین حکم را دارند.