فقاهت به معنای توانایی استنباط احکام اولیه شرعی از منابع و متون دینی، امر مشترکی است که هم در مرجعیت و هم در قضاوت و هم در ولی فقیه مورد نیاز است، و فقاهت در همه این شئون متفاوت، به یک معنا است. مهم ترین شئون یک مرجع تقلید، به دست آوردن احکام فرعی شرعی از طریق استدلال از منابع دینی و قرار دادن آن به عنوان فتوا در اختیار مقلّدین خود است، و تقلید از او از باب رجوع غیر متخصص به متخصص و جاهل به عالم فقط در احکام فرعی شرعی فقهی بوده و در موضوعاتی که نیاز به استنباط ندارد، تقلید بر مکلف واجب نیست؛ و رؤیت هلال چون از موضوعات بوده، از شئون مرجع تقلید نیست. مهمترین شئون ولی فقیه، افزون بر شئون یک مرجع، مانند فقاهت، اداره جامعه براساس معیارها و ارزش های اسلامی است، و می تواند براساس موازین در جامعه حکم کرده و اطاعت از احکام حکومتی او بر همگان واجب است. بنابراین؛ اگر چه رؤیت هلال ماه صرفاً از امور حکومتی نیست و با شهادت عدول و یا اطمینان خود انسان و دیگر موارد ذکر شده در توضیح المسائل، نیز اثبات می شود ولی حکم به اول ماه ، از شئون ولی فقیه است.
