امام زمان
امام مهدی به دوازدهمین امام معصوم شیعیان اطلاق میشود. از آن بزرگوار به مناسبت در بابهای خمس و حج یاد شده است.
بسم الله الرحمن الرحیم. با عرض سلام، درمورد خمس پاسخ شما به این روایت از امام زمان (عج) که می‌فرمایند در دوره غیبت خمس از شیعیان من برداشته شده چیست؟
آنچه در پرسش به آن اشاره شده، مربوط به روایاتی است که بر طبق اطلاق آنها؛ ائمه اطهار(ع)، خمس را –در زمان حضور امام معصوم(ع) و در زمان غیبت امام مهدی(عج)- به شیعیان بخشیده و بر آنان حلال نموده‌اند و لازم نیست مردم تنها سهم امام(ع) و یا سهم سادات را هم بدهند که در فقه به آن «اخبار تحلیل خمس» گفته می‌شود. فقهای بزرگوار بحث‌های مفصلی در این موضوع مطرح کرده‌اند. با توجه به زمان و موقعیت صدور روایات تحلیل خمس، نیز شرح و استدلال بیشتر فقهای شیعه درباره‌ی این روایات، نتایجی از این دست به دست می‌آید که روایات تحلیل خمس، مربوط به زمان خاص است؛ مانند این‌که پرداخت خمس دشوار و یا شخص پرداخت کننده در تنگ‌دستی و مشکلات معیشتی در زندگی باشد. توجه ائمّه اطهار(ع) عمدتاً به این بوده که کار را برای شیعیان در صورت ناچاری و تنگ‌نایی و نبودن حکومت اسلامی، آسان سازند. اگر بر فرض، اطلاق روایات تحلیل را بپذیریم؛ از آن‌جایی که منعی در روایات مربوط به عصر غیبت امام مهدی(عج) در گرفتن خمس نیست و در واقع، دلایل از این جهت ساکت‌اند، حکومت اسلامی که در صدر آن فقیه جامع شرایط باشد، می‌تواند با معیارها و مقرّرات معیّنی تحلیل و اذن را محدود کند، بلکه می‌تواند مردم را از تصرّف در اموال عمومی- جز در صورت اذن و با شرایط خاصی- باز دارد و این مقتضای ولایت و نیابت از امام معصوم(ع) است و به عنوان یک حکم ولایی از سوی فقیه با هدف در نظر گرفتن مصالحی خاص تلقی می‌شود که با اطلاق تحلیل یا اذن به عنوان حکم اوّلی منافاتی ندارد.
آنچه در پرسش به آن اشاره شده، مربوط به روایاتی است که بر طبق اطلاق آنها؛ ائمه اطهار(ع)، خمس را –در زمان حضور امام معصوم(ع) و در زمان غیبت امام مهدی(عج)- به شیعیان بخشیده و بر آنان حلال نموده‌اند و لازم نیست مردم تنها سهم امام(ع) و یا سهم سادات را هم بدهند که در فقه به آن «اخبار تحلیل خمس» گفته می‌شود. فقهای بزرگوار بحث‌های مفصلی در این موضوع مطرح کرده‌اند. با توجه به زمان و موقعیت صدور روایات تحلیل خمس، نیز شرح و استدلال بیشتر فقهای شیعه درباره‌ی این روایات، نتایجی از این دست به دست می‌آید که روایات تحلیل خمس، مربوط به زمان خاص است؛ مانند این‌که پرداخت خمس دشوار و یا شخص پرداخت کننده در تنگ‌دستی و مشکلات معیشتی در زندگی باشد. توجه ائمّه اطهار(ع) عمدتاً به این بوده که کار را برای شیعیان در صورت ناچاری و تنگ‌نایی و نبودن حکومت اسلامی، آسان سازند. اگر بر فرض، اطلاق روایات تحلیل را بپذیریم؛ از آن‌جایی که منعی در روایات مربوط به عصر غیبت امام مهدی(عج) در گرفتن خمس نیست و در واقع، دلایل از این جهت ساکت‌اند، حکومت اسلامی که در صدر آن فقیه جامع شرایط باشد، می‌تواند با معیارها و مقرّرات معیّنی تحلیل و اذن را محدود کند، بلکه می‌تواند مردم را از تصرّف در اموال عمومی- جز در صورت اذن و با شرایط خاصی- باز دارد و این مقتضای ولایت و نیابت از امام معصوم(ع) است و به عنوان یک حکم ولایی از سوی فقیه با هدف در نظر گرفتن مصالحی خاص تلقی می‌شود که با اطلاق تحلیل یا اذن به عنوان حکم اوّلی منافاتی ندارد.
عنوان سوال:
بسم الله الرحمن الرحیم. با عرض سلام، درمورد خمس پاسخ شما به این روایت از امام زمان (عج) که می‌فرمایند در دوره غیبت خمس از شیعیان من برداشته شده چیست؟
پاسخ:
آنچه در پرسش به آن اشاره شده، مربوط به روایاتی است که بر طبق اطلاق آنها؛ ائمه اطهار(ع)، خمس را –در زمان حضور امام معصوم(ع) و در زمان غیبت امام مهدی(عج)- به شیعیان بخشیده و بر آنان حلال نموده‌اند و لازم نیست مردم تنها سهم امام(ع) و یا سهم سادات را هم بدهند که در فقه به آن «اخبار تحلیل خمس» گفته میشود. فقهای بزرگوار بحث‌های مفصلی در این موضوع مطرح کرده‌اند. با توجه به زمان و موقعیت صدور روایات تحلیل خمس، نیز شرح و استدلال بیشتر فقهای شیعه درباره‌ی این روایات، نتایجی از این دست به دست می‌آید که روایات تحلیل خمس، مربوط به زمان خاص است؛ مانند اینکه پرداخت خمس دشوار و یا شخص پرداخت کننده در تنگ‌دستی و مشکلات معیشتی در زندگی باشد. توجه ائمّه اطهار(ع) عمدتاً به این بوده که کار را برای شیعیان در صورت ناچاری و تنگ‌نایی و نبودن حکومت اسلامی، آسان سازند. اگر بر فرض، اطلاق روایات تحلیل را بپذیریم؛ از آن‌جایی که منعی در روایات مربوط به عصر غیبت امام مهدی(عج) در گرفتن خمس نیست و در واقع، دلایل از این جهت ساکت‌اند، حکومت اسلامی که در صدر آن فقیه جامع شرایط باشد، می‌تواند با معیارها و مقرّرات معیّنی تحلیل و اذن را محدود کند، بلکه می‌تواند مردم را از تصرّف در اموال عمومی- جز در صورت اذن و با شرایط خاصی- باز دارد و این مقتضای ولایت و نیابت از امام معصوم(ع) است و به عنوان یک حکم ولایی از سوی فقیه با هدف در نظر گرفتن مصالحی خاص تلقی میشود که با اطلاق تحلیل یا اذن به عنوان حکم اوّلی منافاتی ندارد.
- [سایر] بسم الله الرحمن الرحیم؛ آیا گفتن این قبیل جملات که اجرت با امام زمان (عج) یا امام حسین(ع) اشکال ندارد؟ با توجه به اینکه خداوند اجر میدهد!
- [سایر] آیا در دوره غیبت کبری میتوان امام زمان (عج) را مشاهده کرد؟
- [سایر] روایت امام زمان(عج) درمورد شرایط ولی فقیه را می خواستم؟
- [سایر] سلام من این سوال وپاسخ آن را اینجا مطالعه کردم ولی به مورد 3 که علت برخی اختلافات میان مراجع با وجود امام زمان (عج) پاسخ صریحی ندادید لطفا توضیح دهید: ((سوال : بسم الله الرحمن الرحیم. با سلام. برای یکی از دوستان بنده سوالاتی پیش می آید که در ذیل عرض می کنم. 1. اصلا آیا امام زمان (عج) وجود دارد ؟ چه دلیل منطقی و عقلی برای این مدعا وجود دارد ؟ (بدون سود جستن از روایات و احادیث). 2. اگر بر اساس هدایت مداوم بخواهیم اثبات کنیم که آقا وحود دارند ، پس چرا نزدیک به هزار سال است که آقا خود را نشان نداده که اصل هدایت رعایت شود و ما نخواهیم به مراجع مراجعه کنیم ؟ 3. چرا ما به مراجع رجوع می کنیم و چرا در برخی مسائلشان با هم اختلاف نظر دارند ؟ و اگر اختلافی هست ، این مدعا را اثبات نمی کند که اصل هدایت رعایت نشده و شاید عده ای بتوانند بگویند امام زمان (عج) ساخته شیعیان است ؟))
- [سایر] نمونهای از روایات اهلبیت (ع) درباره غیبت حضرت مهدی (عج) را بیان کنید.
- [سایر] نمونهای از روایات اهلبیت (ع) درباره غیبت حضرت مهدی (عج) را بیان کنید.
- [سایر] با عرض سلام چرا وقتی به امام زمان (عج) سلام عرض میکنیم "شریک القرآن "میگوئیم
- [سایر] آیا اعتقاد به لزوم وجود امام معصوم، با غیبت طولانی امام زمان (عج) ناسازگار نیست؟
- [سایر] با سلام امام زمان (عج) به شهادت خواهد رسید ؟ بعد از پایان غیبت کدام یک از ائمه امامت خواهند کرد ؟ چه کسی امام زمان را دفن خواهد کرد
- [سایر] اوّلین جملهای که امام زمان (عج) پس از ظهور می‌فرمایند، چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولیّ عصر (عج ) نماز جمعه واجب تَخییری است ( یعنی مُکَلَّفْ می تواند روز جمعه بجای نماز ظهر نماز جمعه بخواند ) ولی جمعه اَفْضَلْ است وظهر اَحْوَط واحتیاط بیشتر در آن است که هر دو را بجا آورند .
- [آیت الله بهجت] دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فوراً نیت سجده سهو کند و پیشانی را به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بنابر احتیاط واجب بهنحو مأثور بگوید: (بسم اللّه و بِاللّه و صَلَّی اللّه عَلی محمّدٍ و آلِ محمّد) یا (بسم اللّه و باللّه اللّهمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ)، ولی بهتر است بگوید: (بسم اللّه و باللّه السّلامُ عَلَیکَ اَیّهَا النَّبِیُّ و رَحْمَةُ اللّه وَ بَرَکاتُه)، بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و یکی از ذکرهایی را که گفته شد بگوید و بنابر اظهر وقتی سر از سجده برداشت تشهد بخواند، سپس سلام بدهد.
- [آیت الله سبحانی] دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فوراً نیّت سجده سهو کند و پیشانی را به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بگوید: (بِسْمِ اللهِ و باللهِ وَ صَلَّی اللهُ عَلی مُحَمَّد وَ آلهِ یا بِسْمِ الله وَ بِاللهِ اَللَّهُمَّ صَلّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد) ولی بهتر است بگوید (بِسْمِ اللهِ وَ بِاللهِ اَلسَّلامُ عَلَیکَ اَیُّهَا النَّبِیُّ وَ رَحْمَة الله وَ بَرَکاتُه)، بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و یکی از ذکرهائی را که گفته شد بگوید و بنشیند و بعد از خواندن تشهد سلام دهد. قضای سجده و تشهد فراموش شده
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فوراً نیت سجده سهو کند، و پیشانی را به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد، و ذکر بگوید، و ذکر سجده سهو را به سه نحو می شود انجام داد. اول "بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَصَلَّی اللهُ عَلی مُحَمَّد وَآلِه". دوم "بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد". سوم "بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ السَّلاَمُ عَلَیْکَ اَیُّهَا النَّبِیُّ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَکَاتُه"، و احتیاط اختیار قسم سوم است، بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و ذکر را بگوید و بنشیند و بعد از خواندن تشهد سلام دهد.
- [آیت الله بروجردی] دستور سجدهی سهو اینست که بعد از سلامِ نماز، فوراً نیت سجدهی سهو کند و پیشانی را به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بگوید:(بِسْمِ اللهِ وَ بِاللهِ وَ صَلَّی اللهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ) یا (بِسْمِ اللهِ وَ بِاللهِاَللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ)ولی بهتر است بگوید:(بِسْمِ اللهِ وَ بِاللهِ اَلسَّلامُ عَلَیکَ اَیهَا النَّبی وَ رَحمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ)بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و یکی از ذکرهایی را که گفته شد بگوید و بنشیند و بعد از خواندن تشهّد سلام دهد.قضای سجده و تشهّد فراموش شده
- [آیت الله بهجت] دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فورا نیت سجده سهو کند و پیشانی را به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بنا بر احتیاط واجب به نحو مأثور بگوید : ( بسم اللّه و بِاللّه و صَلَّی اللّه عَلی محمّدٍ و آلِ محمّد ) یا ( بسم اللّه و باللّه اللّهمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ) ، ولی بهتر است بگوید : ( بسم اللّه و باللّه السّلامُ عَلَیکَ اَیُّهَا النَّبِیُّ و رَحْمَةُ اللّه وَ بَرَکاتُه ) ، بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و یکی از ذکرهایی را که گفته شد بگوید و بنا بر اظهر وقتی سر از سجده برداشت تشهد بخواند سپس سلام بدهد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فوراً نیّت سجده سهو کند و پیشانی را به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بگوید: (بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَصَلَّی اللهُ عَلَی مُحَمَّد وَآلِهِ یا بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد) ولی بنابر احتیاط بهتر است بگوید: (بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا النَّبیُّ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَکاتُه) و بعد بنشیند و دوباره به سجده رود و یکی از ذکرهائی را که گفته شد بگوید و بنشیند و بعد از خواندن تشهد سلام دهد.
- [امام خمینی] دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فورا نیت سجده سهو کند و پیشانی را به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بگوید: (بسم الله و بالله و صلی الله علی محمد و آله ) یا (بسم الله و بالله اللهم صلی علی محمد و آل محمد) ولی بهتر است بگوید (بسم الله و بالله السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته ) بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و یکی از ذکرهایی را که که گفته شد بگوید و بنشیند و بعد از خواندن تشهد سلام دهد.
- [آیت الله جوادی آملی] .دریافت کننده خمس، امام ( ع)و در غیبت آن , فقیه جامع الشرایط و حاکم شرع است و مکلف , بدون اجازه از آنان نمی تواند آن را به موارد مصرف برساند . به تعبیر دیگر , همه خمس , اعم از سهم امام ( ع) و سهم سادات, در اختیار منصب امامت (شخصیت حقوقی) است. در زمان غیبت حضرت ولیّ عصر (عج) ،فقیه جامع الشرایط, جانشین شخصیت حقوقیِ امامت است، بنابراین در زمان غیبت باید تمام خمس را به فقیه جامع الشرای ط تحویل داد و هرگونه دخل و ت صرف در خمس (سهم امام( ع) و سهم سادات) باید با اجازه او باشد.