لیلة الهریر (شب هیاهو و پُر غوغا و سخت) شبی بود که در جنگ صفین، لشکر امام علی(ع) و معاویه در آن شب با یکدیگر به نبرد پرداختند و عده ای بسیاری از دو سپاه کشته شدند. در آن شب جز صدای چکاچک شمشیر و به هم خوردن آهن که در دل جنگ جویان، هول انگیزتر از بانگ رعد و برق و فرو ریختن هراس آور کوه ها بود، صدایی به گوش نمی رسید، و جنگ جویان از سختی جنگ کم طاقت شده بودند.[1] علت نامگذاری این شب به «هریر» نیز از این جهت است، همان طور که «هریر» در لغت به ناله خفیف سگ (زوزه) در شب های سرد زمستانی به جهت کم طاقتی او در تحمل سرما گفته می شود.[2] همچنین علامه مجلسی(ره) در علت نام گذاری این شب به لیلة الهریر می گوید: این شب به خاطر سر و صدای زیاد مردان جنگی به این نام شهرت یافته است و همچنین گفته اند: انتخاب این نام برای آن شب، به خاطر، در فشار قرار گرفتن معاویه و ترسیدن او از شدت درگیری و پیروزی سپاه عراق بوده است؛ زیرا هریر عبارت از ناله سگ در سرمای سخت است. [3] [1] . ر.ک: منقری، نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ص 475، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، قم، چاپ دوم، 1404ق؛ سبط بن جوزی، تذکرة الخواص، ص 92، منشورات الشریف الرضی، قم، چاپ اول، 1418ق؛ محدث اربلی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، منشورات الشریف الرضی، قم، چاپ اول، 1421ق. [2] . «و هَرِیرُ الکلب: صوته دون نباحه من قلة صبره علی البرد. و لیلة الْهَرِیرِ هی وقعة کانت بین علی(ع) و معاویة بظهر الکوفة»؛ طریحی، فخر الدین بن محمد، مجمع البحرین، محقق و مصحح: حسینی اشکوری، احمد، ج 3، ص 518، مرتضوی، تهران، چاپ سوم، 1375ش. [3] . مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق و مصحح: رسولی محلاتی، هاشم، ج 15، ص 427، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ 1404ق.
