ساختمان
ساختمان به معنی بنا یا عمارت ساخته شده بر روی زمین می باشد.از این عنوان به مناسبت در بابهاى طهارت، تجارت، صلح، شفعه و ارث سخن گفته‌اند.
اگر یک واحد آپارتمانی وقف شود، حکم آن در صورت تخریب ساختمان چیست؟
در فرض سؤال، یا باید تجدید بنا شده و یا در صورت اذن متولی وقف، واحدی هم‌ارزش با واحد موقوفه، در جهت وقف اختصاص یابد. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): باید تجدید بنا شود. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): در صورتی که کسی عمداً آن را تخریب کند باید جبران نماید. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی): در فرض سؤال اگر بنا مجدداً ساخته نشود باید وجه آن به موقوف علیهم برسد. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): تخریب این چنین ساختمانی در صورتی جایز است که به مصلحت موقوف له و با اذن متولی وقف صورت پذیرد و در صورت تجدید بنا، باید واحدی مشابه به واحد موقوفه از نظر ارزش، در جهت وقف اختصاص یابد. لینک به سایت استفتائات [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: سیستانی، مکارم شیرازی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
در فرض سؤال، یا باید تجدید بنا شده و یا در صورت اذن متولی وقف، واحدی هم‌ارزش با واحد موقوفه، در جهت وقف اختصاص یابد. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): باید تجدید بنا شود. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): در صورتی که کسی عمداً آن را تخریب کند باید جبران نماید. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی): در فرض سؤال اگر بنا مجدداً ساخته نشود باید وجه آن به موقوف علیهم برسد. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): تخریب این چنین ساختمانی در صورتی جایز است که به مصلحت موقوف له و با اذن متولی وقف صورت پذیرد و در صورت تجدید بنا، باید واحدی مشابه به واحد موقوفه از نظر ارزش، در جهت وقف اختصاص یابد. لینک به سایت استفتائات [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: سیستانی، مکارم شیرازی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
پاسخ:
در فرض سؤال، یا باید تجدید بنا شده و یا در صورت اذن متولی وقف، واحدی هم‌ارزش با واحد موقوفه، در جهت وقف اختصاص یابد.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
باید تجدید بنا شود.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
در صورتی که کسی عمداً آن را تخریب کند باید جبران نماید.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی):
در فرض سؤال اگر بنا مجدداً ساخته نشود باید وجه آن به موقوف علیهم برسد.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
تخریب این چنین ساختمانی در صورتی جایز است که به مصلحت موقوف له و با اذن متولی وقف صورت پذیرد و در صورت تجدید بنا، باید واحدی مشابه به واحد موقوفه از نظر ارزش، در جهت وقف اختصاص یابد.
لینک به سایت استفتائات [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: سیستانی، مکارم شیرازی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
- [سایر] در صورت وقف یک واحد آپارتمانی، آیا مشاعات مربوط به آن (مثل راه پله و حیاط) داخل وقف است؟
- [سایر] آیا مدیر ساختمان آپارتمانی (که وکیل ساکنین در امور اجرایی ساختمان است)، جایز است ساکنینی را که در پرداخت شارژ (هزینههای مشترک که به صورت ماهیانه پرداخت می‌شود) تأخیر مینمایند را جریمه نماید؟ (فرض سؤال این است که هیچیک از ساکنین در قرارداد خرید واحد آپارتمانی خود، نسبت به این مطلب، شرطی نکرده باشند).
- [سایر] اگر سازنده ساختمان آپارتمانی بتواند نقشه داخلی هر واحد را به گونهای طراحی کند که اتاق مهمانهای مرد از فضای داخلی اعضای منزل جدا بوده و به اصطلاح خانه دارای اندرونی و بیرونی باشد، آیا ساختن واحد آپارتمانی با این ویژگی مستحب و یا واجب است؟
- [آیت الله نوری همدانی] در جنب مسجدی قدیمی ساختمانی وجود داشت که صاحبش وقف مسجد نموده بود و اکنون آن ساختمان را جزء مسجد نمودهایم پیش از تخریب ساختمان آب فاضلاب ساختمان همسایه از حیاط آن ساختمان وقف شده ردّ می‌شد الان که جلوی فاضلاب همسایه مسدود شده آیا میتوانیم از زیر شبستان مسجد فاضلاب را هدایت کنیم؟
- [سایر] اگر ساختمانی آپارتمانی (که هر واحد آن ملک فردی از مالکین آن باشد) تخریب شود، در صورتی که مثل همان واحدها دو مرتبه ساخته شود، آیا هر یک از مالکین (بدون قرارداد جدید)، دو مرتبه، مالک همان واحد قبلی خود می باشد؟
- [سایر] الف. آیا پشت بام و نمای ساختمان آپارتمانی، مشاع است یا ملک هر واحدی است که متصل به ان است؟ (در صورتی که در قرارداد، چیزی در این زمینه ذکر نشده باشد) ب. در صورتی که ملک هر واحد متصل به آن باشد، آیا جایز است که مالک بدون اذن دیگران در آن تصرفی کند که موجب تغییر قیمت کل ساختمان شود؟
- [سایر] الف: اگر دو ساختمان آپارتمانی روبروی هم باشند، به گونهای که به راحتی از واحد مسکونی مقابل درون واحد مسکونی دیگر مشاهده می‌شود، آیا واجب است پردهها کشیده شود تا زنان این خانه در معرض مشاهده نامحرمان قرار نگیرند؟ یا اینکه فقط مسؤولیت متوجه مردان ساختمان روبروست که نگاه به درون خانهها نکنند؟ ب: اگر دو ساختمان به گونهای باشند که رؤیت داخل خانه به راحتی ممکن نباشد، حکم چیست؟ (مثلا دو ساختمان فاصله زیادی با هم داشته باشند، یا برای رؤیت نیاز به رفتن پشت بام یا بالای پنجره، استفاده از دوربین و ... باشد).
- [سایر] الف: در یک ساختمان آپارتمانی، اگر یکی از تجهیزات که اختصاص به یکی از واحدهای آپارتمانی دارد ولی در دسترس مالک آن نیست (مثل لولههای آبی که در کانال میباشد یا سیم برق و ...) خراب شده و به ملک ساکنین دیگر خسارت وارد نماید، پرداخت هزینه خسارت به عهده کیست؟ ب: اگر این تجهیزات داخل خود واحد بوده و موجب خسارت به دیگر واحدها شود چطور؟ (مثل اینکه لوله آبی در کف اتاق واحد بالا سوراخ شده و موجب خسارت به سقف واحد پایین شود.)
- [آیت الله سبحانی] مکانی وقفی، به علت قدیمی بودن و ضیق مکان، تخریب و ساختمان جدید و وسیع تری احداث شده است آیا می توان وقف نامه جدید نوشت و متولی جدید معیّن نمود؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا غصب وقف و تصرّف در آن در غیر جهت وقف موجب ضمان اجرت المثل است؟ و آیا تلف کردن وقف مثل اینکه ساختمان آن تخریب گردد و یا زمین موقوفه تبدیل به خیابان شود، موجب ضمان مثل یا قیمت آن می گردد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] برای قیمت گذاری درختان و ساختمان و تاسیسات می توانند همانطور که قیمت گذاران امروزه برای تقویم کل زمین و ساختمان عمل می کنند یعنی زمین را جداگانه و درختان و تاسیسات و ساختمان را هم جداگانه قیمت کنند و نمی توانند به واسطه اینکه زن از زمین ارث نمیبرد از قیمت درختان و تاسیسات وساختمان کسر کنند.
- [آیت الله بهجت] لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخوانند، بلکه اگر مثلاً بگوید، خانه خود را وقف کردم، وقف صحیح است و در وقف قبول کردن مطابق احتیاط است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در وقف انشاء معنای وقف لازم است ولی لازم نیست معنای وقف را به زبان بیاورد یا به عربی بخواند، بلکه اگر مفاد وقف را به صیغه فارسی بخواند یا به وسیلهای همچون نوشتن یا کار دیگری وقف را انشاء کند کفایت می‌کند، در وقف قبول کردن کسی که برای او وقف شده یا ولیّ یا وکیل او شرط نیست، همچنانکه اگر وقف بر افراد مخصوصی نباشد، بلکه مثل مسجد و مدرسه برای عموم وقف کند یا مثلاً بر فقراء یا سادات وقف نماید، قبول کردن کسی لازم نیست، بنابراین اگر - مثلاً - بگوید خانه خود را وقف کردم، وقف (با شرایطی که گفته خواهد شد) صحیح خواهد بود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] ملکی که مقداری از آن وقف است و مقداری از آن وقف نیست، اگر تقسیم نشده باشد، مالک قسمتی که وقف نیست به همراه متولّی وقف (و در صورتی که وقف متولّی نداشته باشد یا دسترسی به وی امکانپذیر نباشد، مالک قسمت غیر وقفی به همراه حاکم شرع) میتوانند وقف را جدا کنند و اگر بهرهبرداری مناسب از مال وقف بدون تقسیم امکان نداشته باشد، بر متولّی وقف (یا حاکم شرع) لازم است برای تقسیم وقف اقدام کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که مالی را وقف می کند باید قصد قربت داشته باشد، و از موقع خواندن صیغه، مال را برای همیشه وقف کند، و اگر مثلاً بگوید: این مال بعد از مردن من وقف باشد، چون از موقع خواندن صیغه تا مردنش وقف نبوده، صحیح نیست، و نیز اگر بگوید: تا ده سال وقف باشد و بعد از آن نباشد، یا بگوید: تا ده سال وقف باشد، بعد پنج سال وقف نباشد، و دوباره وقف باشد، وقف صحیح نیست.
- [آیت الله بروجردی] کسی که مالی را وقف می‌کند، باید قصد قربت داشته باشد و از موقع خواندن صیغه، مال را برای همیشه وقف کند و اگر مثلاً بگوید:(این مال بعد از مردن من وقف باشد)، چون از موقع خواندن صیغه تا مردنش وقف نبوده، صحیح نیست و نیز اگر بگوید:(تا ده سال وقف باشد و بعد از آن نباشد)، یا بگوید:(تا ده سال وقف باشد، بعد پنج سال وقف نباشد و دوباره وقف باشد)، وقف صحیح نمیباشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] وقف بر دو قسم است: وقف خاصّ و وقف عام. در وقف خاصّ که مال برای افراد به خصوصی وقف میگردد وقف در صورتی صحیح است که مال وقف را به تصرّف یکی از کسانی که برای آنان وقف شده یا وکیل یا ولیّ او بدهند و اگر چیزی را بر اولاد صغیر خود وقف کند و به قصد این که آن چیز وقف آنان شود نگهداری کند وقف صحیح است. در وقف عام باید متولّی تعیین گردد و لازم نیست کسی مال وقفشده را در اختیار بگیرد.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که مالی را وقف می کند ؛ باید بنابر احتیاط واجب از موقع خواندن صیغه ، مال را برای همیشه وقف کند و اگر مثلاً بگوید این مال بعد از مردن من وقف باشد ، چون از موقع خواندن صیغه تا مردنش وقف نبوده اشکال دارد . و نیز اگر بگوید تا ده سال وقف باشد و بعد از آن نباشد ، یا بگوید تا ده سال وقف باشد ، بعد پنج مال وقف نباشد و دوباره وقف باشد ؛ وقف بودنش اشکال دارد .
- [آیت الله سبحانی] کسی که مالی را وقف می کند; باید از موقع خواندن صیغه، مال را برای همیشه وقف کند و اگر مثلاً بگوید این مال بعد از مردن من وقف باشد، چون از موقع خواندن صیغه تا مردنش وقف نبوده اشکال دارد. و نیز اگر بگوید تا ده سال وقف باشد و بعد از آن نباشد، یا بگوید تا ده سال وقف باشد، بعد پنج سال وقف نباشد و دوباره وقف باشد; وقف بودنش اشکال دارد.
- [آیت الله سبحانی] کسی که مالی را وقف می کند; باید از موقع خواندن صیغه، مال را برای همیشه وقف کند و اگر مثلاً بگوید این مال بعد از مردن من وقف باشد، چون از موقع خواندن صیغه تا مردنش وقف نبوده اشکال دارد. و نیز اگر بگوید تا ده سال وقف باشد و بعد از آن نباشد، یا بگوید تا ده سال وقف باشد، بعد پنج سال وقف نباشد و دوباره وقف باشد; وقف بودنش اشکال دارد.