روزی
هر چیزی که مایه دوام زندگی مخلوقات زنده است را رزق و روزی گویند.
منظور از (روزی به اندازه کفاف) چیست؟
بنابر آنچه برخی از لغویان گفته‌اند: «و قُوتُهُ (کَفَافٌ) بِالْفَتحِ أَیْ مِقدَارُ حَاجَتِهِ مِن غَیرِ زِیَادَةٍ وَ لَا نَقصٍ سُمِّیَ بِذلِکَ لِأَنَّهُ یَکُفُّ عَن سُؤَالِ النَّاسِ و یُغنِی عَنهُم»؛‏[1] قوت کَفاف -به فتح کاف- به آن مقدار از روزی اطلاق می‌شود که زیاد و کم نیست و به اندازه است و به این علت به آن کفاف گفته‌اند که انسان را از اظهار نیاز به مردم باز داشته و او را بی‌نیاز می‌سازد. بنابراین، کفاف؛ ثروتی است که انسان را از اسراف باز داشته و نیازهای ضروری او را برطرف نماید. البته کفاف نسبت به افراد مختلف بر اساس شأنیت و موقعیت فردی و اجتماعی آنان متفاوت است. در روایات درباره روزی به قدر کفاف می‌خوانیم: 1. سَماعه گوید: از امام صادق(ع) در باره مردی پرسیدم که جز توشه یک روز خود چیزی ندارد، گفتم: آیا کسی که روزی یک روز خود را دارد باید به آن‌که چیزی ندارد احسان کند، و آن‌کس که روزی یک ماه خود را دارد باید به آن‌کس که چنین نیست احسان کند، و برای سال نیز به همین صورت، یا این‌که این مقدار همان اندازه «کفاف» است که نگاه‌داشتن و بذل نکردن آن موجب سرزنشی نیست؟ حضرت صادق(ع) فرمود: «بهترین شما در این‌باره کسی است که به ایثار مایل‌تر و به برگزیدن دیگران بر خود حریص‌تر باشد. خدای متعال می‌فرماید: "دیگران را بر خویشتن مقدّم می‌دارند با این‌که خود نیاز دارند".[2] درباره نگاه‌داری قدر کفاف ملامتی نخواهد بود. و همواره دست بالا(بخشنده) نیکوتر از زیرین است؛(یعنی: بکوشید تا همیشه دستی بخشنده داشته باشید، اگر چه به چیزی اندک). و در بخشش از آن‌کس شروع کن که نانخور تو است».[3] 2. امیر مؤمنان علی(ع) فرمود: «مدیریت مناسب با مال کفاف بهتر است از ثروت بسیار همراه با اسراف».[4] ‏ [1] . فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، ص 536، قم، منشورات دار الرضی، چاپ اول، بی‌تا. [2] . «وَ یُؤْثِرُونَ عَلی‏ أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ»؛ حشر، 9. [3] . کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 4، ص 18، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ حکیمی، محمدرضا، حکیمی، محمد، حکیمی، علی، الحیاة، ترجمه آرام، احمد، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1380ش. [4] . ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول(ص)، ص 79، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1404ق.
بنابر آنچه برخی از لغویان گفته‌اند: «و قُوتُهُ (کَفَافٌ) بِالْفَتحِ أَیْ مِقدَارُ حَاجَتِهِ مِن غَیرِ زِیَادَةٍ وَ لَا نَقصٍ سُمِّیَ بِذلِکَ لِأَنَّهُ یَکُفُّ عَن سُؤَالِ النَّاسِ و یُغنِی عَنهُم»؛‏[1] قوت کَفاف -به فتح کاف- به آن مقدار از روزی اطلاق می‌شود که زیاد و کم نیست و به اندازه است و به این علت به آن کفاف گفته‌اند که انسان را از اظهار نیاز به مردم باز داشته و او را بی‌نیاز می‌سازد. بنابراین، کفاف؛ ثروتی است که انسان را از اسراف باز داشته و نیازهای ضروری او را برطرف نماید. البته کفاف نسبت به افراد مختلف بر اساس شأنیت و موقعیت فردی و اجتماعی آنان متفاوت است. در روایات درباره روزی به قدر کفاف می‌خوانیم: 1. سَماعه گوید: از امام صادق(ع) در باره مردی پرسیدم که جز توشه یک روز خود چیزی ندارد، گفتم: آیا کسی که روزی یک روز خود را دارد باید به آن‌که چیزی ندارد احسان کند، و آن‌کس که روزی یک ماه خود را دارد باید به آن‌کس که چنین نیست احسان کند، و برای سال نیز به همین صورت، یا این‌که این مقدار همان اندازه «کفاف» است که نگاه‌داشتن و بذل نکردن آن موجب سرزنشی نیست؟ حضرت صادق(ع) فرمود: «بهترین شما در این‌باره کسی است که به ایثار مایل‌تر و به برگزیدن دیگران بر خود حریص‌تر باشد. خدای متعال می‌فرماید: "دیگران را بر خویشتن مقدّم می‌دارند با این‌که خود نیاز دارند".[2] درباره نگاه‌داری قدر کفاف ملامتی نخواهد بود. و همواره دست بالا(بخشنده) نیکوتر از زیرین است؛(یعنی: بکوشید تا همیشه دستی بخشنده داشته باشید، اگر چه به چیزی اندک). و در بخشش از آن‌کس شروع کن که نانخور تو است».[3] 2. امیر مؤمنان علی(ع) فرمود: «مدیریت مناسب با مال کفاف بهتر است از ثروت بسیار همراه با اسراف».[4] ‏ [1] . فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، ص 536، قم، منشورات دار الرضی، چاپ اول، بی‌تا. [2] . «وَ یُؤْثِرُونَ عَلی‏ أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ»؛ حشر، 9. [3] . کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 4، ص 18، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ حکیمی، محمدرضا، حکیمی، محمد، حکیمی، علی، الحیاة، ترجمه آرام، احمد، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1380ش. [4] . ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول(ص)، ص 79، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1404ق.
عنوان سوال:
منظور از (روزی به اندازه کفاف) چیست؟
پاسخ:
بنابر آنچه برخی از لغویان گفته‌اند: «و قُوتُهُ (کَفَافٌ) بِالْفَتحِ أَیْ مِقدَارُ حَاجَتِهِ مِن غَیرِ زِیَادَةٍ وَ لَا نَقصٍ سُمِّیَ بِذلِکَ لِأَنَّهُ یَکُفُّ عَن سُؤَالِ النَّاسِ و یُغنِی عَنهُم»؛[1] قوت کَفاف -به فتح کاف- به آن مقدار از روزی اطلاق می‌شود که زیاد و کم نیست و به اندازه است و به این علت به آن کفاف گفته‌اند که انسان را از اظهار نیاز به مردم باز داشته و او را بی‌نیاز می‌سازد. بنابراین، کفاف؛ ثروتی است که انسان را از اسراف باز داشته و نیازهای ضروری او را برطرف نماید. البته کفاف نسبت به افراد مختلف بر اساس شأنیت و موقعیت فردی و اجتماعی آنان متفاوت است.
در روایات درباره روزی به قدر کفاف می‌خوانیم:
1. سَماعه گوید: از امام صادق(ع) در باره مردی پرسیدم که جز توشه یک روز خود چیزی ندارد، گفتم: آیا کسی که روزی یک روز خود را دارد باید به آنکه چیزی ندارد احسان کند، و آن‌کس که روزی یک ماه خود را دارد باید به آن‌کس که چنین نیست احسان کند، و برای سال نیز به همین صورت، یا این‌که این مقدار همان اندازه «کفاف» است که نگاه‌داشتن و بذل نکردن آن موجب سرزنشی نیست؟ حضرت صادق(ع) فرمود: «بهترین شما در این‌باره کسی است که به ایثار مایل‌تر و به برگزیدن دیگران بر خود حریص‌تر باشد. خدای متعال می‌فرماید: "دیگران را بر خویشتن مقدّم می‌دارند با این‌که خود نیاز دارند".[2] درباره نگاه‌داری قدر کفاف ملامتی نخواهد بود. و همواره دست بالا(بخشنده) نیکوتر از زیرین است؛(یعنی: بکوشید تا همیشه دستی بخشنده داشته باشید، اگر چه به چیزی اندک). و در بخشش از آن‌کس شروع کن که نانخور تو است».[3]
2. امیر مؤمنان علی(ع) فرمود: «مدیریت مناسب با مال کفاف بهتر است از ثروت بسیار همراه با اسراف».[4] [1] . فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، ص 536، قم، منشورات دار الرضی، چاپ اول، بی‌تا. [2] . «وَ یُؤْثِرُونَ عَلی أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ»؛ حشر، 9. [3] . کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 4، ص 18، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ حکیمی، محمدرضا، حکیمی، محمد، حکیمی، علی، الحیاة، ترجمه آرام، احمد، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1380ش. [4] . ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول(ص)، ص 79، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1404ق.
- [سایر] روز الست چه روزی است؟ و منظور از عهد با خدا چیست؟
- [سایر] منظور از این که خداوند فرموده است: رزق و روزی شما و هرآنچه وعده دارید در آسمان است، چیست؟
- [سایر] منظور از «یومَ تُبلَی السرائر» (روزی که رازها فاش شود) که از جمله اسماء قیامت است چیست؟
- [سایر] منظور از اصالت خانوادگی در ازدواج چیست ؟ و تا چه اندازه در ازدواج تاثیر گذار است؟
- [سایر] در قرآن منظور از این که خداوند فرموده است: رزق و روزی شما و هرآنچه وعده دارید در آسمان است چیست؟ لطفاً شرح دهید.
- [سایر] در آیه 102 و 103 و 104 سوره طه منظور از یک روز و ده روزی که توسط دو گروه اعلام می شود چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که درآمدی ندارد یا اگر دارد کفاف مخارج او را نمی کند، آیا لازم است سال خمسی قرار دهد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی برای حج مستحبی مبلغ معینی را وصیت کرده، و آن مبلغ حتی برای حج میقاتی کفاف نمی دهد، وظیفه چیست؟
- [سایر] خداوند می‌فرماید: «... روزی طلبان را یکسان در کسب روزی گردانید.»[1] با وجود تساوی تلاشهای انسانها در کسب روزی، تفاوت درآمدها، ناشی از چیست؟
- [سایر] ازدواج چه تأثیری بر روزی دارد؟ آیا زن روزی آور است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] وقت فضیلت نماز ظهر تا موقعی است که سایه شاخص به اندازه خود شاخص شود (منظور سایه ای است که از ظهر به بعد پیدا می شود) و وقت فضیلت عصر از موقعی که سایه شاخص به اندازه خود آن است تا موقعی که به اندازه دو برابر آن شود و وقت فضیلت نماز مغرب از غروب است تا ناپدید شدن حمره مغربیه (رنگ سرخی که بعد از غروب آفتاب در مغرب ظاهر می شود) و وقت فضیلت نماز عشاء از موقعی است که سرخی مزبور ناپدیدمی شود تا یک سوم از شب و وقت فضیلت نماز صبح از اول طلوع فجر سپیده صبح است تا موقعی که هوا روشن شود.
- [آیت الله بهجت] در سجود باید به مقدار ذکر واجب، بدن آرام باشد. و اگر نتوانست به اندازه ذکر واجب آرامش بدن داشته باشد، اصل وجوب ذکر ساقط نمیشود، و اگر بههیچوجه بدنش آرام نمیگیرد، احوط این است که نماز دیگری هم بخواند و سجده آن را با اشاره انجام دهد و منظور از آرامش بدن، توقف و مکث بین سر گذاشتن و برداشتن است.
- [آیت الله مظاهری] طلا و نقرهای که بیشتر از اندازه معمول فلز دیگری دارد، باید ببینند اگر به اندازه معمول فلز دیگر میداشت، به اندازه نصاب - که مقدار آن گفته شد - میرسید یا نه، و در صورتیکه به اندازه نصاب میرسید، باید زکات آن را بدهند، و در صورتیکه شک دارد که خالص آن به اندازه نصاب هست یا نه، باید بررسی کند.
- [آیت الله اردبیلی] روزه روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان، مکروه است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] روزه روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان، مکروه است.
- [آیت الله مظاهری] روزه روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان، مکروه است.
- [آیت الله سبحانی] روزه روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان، مکروه است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . روزه روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان مکروه است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه بخواهد قیمت طلا را بپردازد باید به قیمت روزی که می پردازد حساب کند.
- [آیت الله بروجردی] روزهی روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان، مکروه است.