منظور از (قول فصل) در سوره مبارکه طارق چیست؟
یکی از ویژگی‌های قرآن، قدرت جداسازی آن است که از آن به «فصل» و «تفصیل» یاد می‌شود: «إِنَّهُ لَقَوْلٌ فَصْلٌ»؛[1] که این (قرآن) سخنی است که حقّ را از باطل جدا می‌کند. کلمه «فصل» به معنای جدا کردن دو چیز از هم است، به طوری که بین آن دو فاصله‌‏ای پیدا شود.[2] با این‌که قرآن «قول فاصل» و جدا سازنده است، اگر آن‌را «قول فصل» خوانده، از باب مبالغه است؛ مانند «زید عدل» است.[3] قرآن مجید «قول فصل» است از آن جهت که حق را از باطل؛ ایمان را از شرک و کفر؛ خوب را از بد؛ صلاح را از فساد؛ خیر را از شر؛ نجات را از هلاکت؛ سعادت را از شقاوت؛ اهل جنت را از اهل آتش؛ صراط مستقیم را از سبل شیطانی جدا می‌کند.[4] به فرموده امام صادق(ع) قرآن از آن جهت «قول فصل» است که به واسطه بیان کردن هر یک از حق و باطل آن دو را از هم جدا می‌‌کند.[5] «وَ تَفْصیلَ الْکِتاب»؛[6] و شرح و تفصیلی بر آنها است. قرآن کریم در توصیفی دیگر تفصیل است، به معنای شرح و بسط دهنده مطالب کتاب‌های آسمانی است. اگر در کتاب‌های آسمانی پیشین ابهامات و اجمال‌هایی وجود داشت که به مقتضای شرایط زمان نزول تفصیل آنها صلاح نبود، اینک قرآن که آخرین کتاب آسمانی است، آنها را تفصیل می‌دهد و به طور مشروح بیان می‌کند.[7]   [1] . طارق، 13. [2] . راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: داودی، صفوان عدنان، ص: 638  دمشق، بیروت، دارالقلم‏، الدار الشامیة، چاپ اول، 1412ق. [3] . طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏20، ص: 261  قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق. [4] . طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج‏14، ص: 80  تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، 1378ش. [5] . طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: بلاغی‏، محمد جواد، ج‏10، ص: 716 تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش. [6] . یونس، 37 [7] . جعفری، یعقوب، کوثر، ج ‏5، ص 83، بی‌جا، بی‌تا.
عنوان سوال:

منظور از (قول فصل) در سوره مبارکه طارق چیست؟


پاسخ:

یکی از ویژگی‌های قرآن، قدرت جداسازی آن است که از آن به «فصل» و «تفصیل» یاد می‌شود: «إِنَّهُ لَقَوْلٌ فَصْلٌ»؛[1] که این (قرآن) سخنی است که حقّ را از باطل جدا می‌کند.
کلمه «فصل» به معنای جدا کردن دو چیز از هم است، به طوری که بین آن دو فاصله‌‏ای پیدا شود.[2] با این‌که قرآن «قول فاصل» و جدا سازنده است، اگر آن‌را «قول فصل» خوانده، از باب مبالغه است؛ مانند «زید عدل» است.[3]
قرآن مجید «قول فصل» است از آن جهت که حق را از باطل؛ ایمان را از شرک و کفر؛ خوب را از بد؛ صلاح را از فساد؛ خیر را از شر؛ نجات را از هلاکت؛ سعادت را از شقاوت؛ اهل جنت را از اهل آتش؛ صراط مستقیم را از سبل شیطانی جدا می‌کند.[4]
به فرموده امام صادق(ع) قرآن از آن جهت «قول فصل» است که به واسطه بیان کردن هر یک از حق و باطل آن دو را از هم جدا می‌‌کند.[5]
«وَ تَفْصیلَ الْکِتاب»؛[6] و شرح و تفصیلی بر آنها است.
قرآن کریم در توصیفی دیگر تفصیل است، به معنای شرح و بسط دهنده مطالب کتاب‌های آسمانی است. اگر در کتاب‌های آسمانی پیشین ابهامات و اجمال‌هایی وجود داشت که به مقتضای شرایط زمان نزول تفصیل آنها صلاح نبود، اینک قرآن که آخرین کتاب آسمانی است، آنها را تفصیل می‌دهد و به طور مشروح بیان می‌کند.[7]   [1] . طارق، 13. [2] . راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: داودی، صفوان عدنان، ص: 638  دمشق، بیروت، دارالقلم‏، الدار الشامیة، چاپ اول، 1412ق. [3] . طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏20، ص: 261  قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق. [4] . طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج‏14، ص: 80  تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، 1378ش. [5] . طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: بلاغی‏، محمد جواد، ج‏10، ص: 716 تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش. [6] . یونس، 37 [7] . جعفری، یعقوب، کوثر، ج ‏5، ص 83، بی‌جا، بی‌تا.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین