پاسخ اجمالی: نقل بخش‌های مهم تاریخ و آگاهی دادن به آن، یکی از شیوه‌های تربیتی قرآن است که در مناسبت های متعدد به آن پرداخته است، از جمله مواردی که در قرآن بسیار روی آن تکیه شده سرگذشت پیامبران (ع) است که به برخی از آن اشاره می نماییم: 1. (نَقُصُّ عَلَیْکَ مِنْ أَنْباءِ الرُّسُل‌،[1] هر خبری از اخبار پیامبران را برایت حکایت می‌کنیم‌. 2. "وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلاً مِنْ قَبْلِکَ مِنْهُمْ مَنْ قَصَصْنا عَلَیْکَ وَ مِنْهُمْ مَنْ لَمْ نَقْصُصْ عَلَیْک"‌ [2]پیش از تو پیامبرانی فرستاده‌ایم. داستان بعضی را برایت گفته‌ایم و داستان بعضی را نگفته‌ایم‌. 3. وَ رُسُلاً قَدْ قَصَصْناهُمْ عَلَیْکَ مِنْ قَبْلُ وَ رُسُلاً لَمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَیْک،‌[3] و پیامبرانی که پیش از این داستان هاشان را برای تو گفته‌ایم و آنان که داستان هاشان را برای تو نگفته‌ ایم‌. 4. لَقَدْ کانَ فی‌ قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِأُولِی الْأَلْبابِ ما کانَ حَدیثاً یُفْتَری‌ وَ لکِنْ تَصْدیقَ الَّذی بَیْنَ یَدَیْهِ وَ تَفْصیلَ کُلِّ شَیْ‌ءٍ وَ هُدیً وَ رَحْمَةً لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ.[4] در داستان هایشان خردمندان را عبرتی است. این داستانی برساخته نیست، بلکه تصدیق سخن پیشینیان و تفصیل هر چیزی است و برای آنها که ایمان آورده‌اند هدایت است و رحمت. پاسخ تفصیلی: نقل بخش‌های مهم تاریخ و آگاهی دادن به آن، یکی از شیوه‌های تربیتی است که قرآن نیز در مناسبت های متعددی به نقل آن پرداخته است، از جمله مواردی که در قرآن بسیار روی آن تکیه شده سرگذشت پیامبران (ع) است؛ زیرا بیان سرگذشت پیامبران (ع) بار تربیتی دارد داستان‌های قرآنی، برگزیده‌ای از سرگذشت زندگانی انبیا(ع) است. داستان‌های قرآنی هدف دار است، نه وسیله سرگرمی و یا اغفال. در نقل داستان باید آن فرازهایی مورد توجّه قرار گیرد که دارای بار ارزشی است. بهترین داستان آن است که مایه آرامش خاطر باشد. همه داستان‌های قرآنی حقیقت دارد و با نوعی برهان و دلیلِ قابل قبول همراه است.[5] آیات فراوانی در قرآن پیرامون تاریخ و اهمیت آن وجود دارد که به برخی از آن اشاره می نماییم: 1. (نَقُصُّ عَلَیْکَ مِنْ أَنْباءِ الرُّسُل‌،[6] هر خبری از اخبار پیامبران را برایت حکایت می‌کنیم‌. 2. "وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلاً مِنْ قَبْلِکَ مِنْهُمْ مَنْ قَصَصْنا عَلَیْکَ وَ مِنْهُمْ مَنْ لَمْ نَقْصُصْ عَلَیْک"‌ [7]پیش از تو پیامبرانی فرستاده‌ایم. داستان بعضی را برایت گفته‌ایم و داستان بعضی را نگفته‌ایم‌. 3. وَ رُسُلاً قَدْ قَصَصْناهُمْ عَلَیْکَ مِنْ قَبْلُ وَ رُسُلاً لَمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَیْک،‌[8] و پیامبرانی که پیش از این داستان هاشان را برای تو گفته‌ایم و آنان که داستان هاشان را برای تو نگفته‌ایم‌. 4. لَقَدْ کانَ فی‌ قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِأُولِی الْأَلْبابِ ما کانَ حَدیثاً یُفْتَری‌ وَ لکِنْ تَصْدیقَ الَّذی بَیْنَ یَدَیْهِ وَ تَفْصیلَ کُلِّ شَیْ‌ءٍ وَ هُدیً وَ رَحْمَةً لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ.[9] در داستان هایشان خردمندان را عبرتی است. این داستانی برساخته نیست، بلکه تصدیق سخن پیشینیان و تفصیل هر چیزی است و برای آنها که ایمان آورده‌اند هدایت است و رحمت. و آیات دیگر ... . البته مشاهده آثار گذشتگان و اقوامی که بر اثر پشت پا زدن به حقایق راه فنا و نابودی را پیمودند، تاثیرش بسیار بیشتر از مطالعه تاریخ آنها در کتاب ها است؛ زیرا این آثار حقیقت را محسوس و قابل لمس می‌سازد. شاید به خاطر همین است که جمله انظروا (نگاه کنید) را در آیه )قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الْمُکَذِّبِینَ)[10]به کار برده نه" تفکروا" (بیندیشید).[11] لذا در چندین آیه به مسئله گردش و سیاحت در زمین اشاره شده است. 1-" قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الْمُجْرِمِینَ"[12]، بگو بروید در روی زمین گردش کنید سپس بنگرید عاقبت و سرانجام گناهکاران چگونه بوده است. 2-" قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ"[13] بگو در زمین سیر کنید و بنگرید خداوند چگونه آفرینش را بوجود آورده است. 3-" أَ فَلَمْ یَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَتَکُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ یَعْقِلُونَ بِها ..."[14] این آیه می‌گوید: این جهانگردی معنوی و سیر در ارض قلب انسان را دانا و چشم انسان را بینا و گوش او را شنوا می‌گرداند، و از خمودی و جمود، رهایی می‌بخشد. پی نوشتها: [1] هود، 120. [2] غافر، 87. [3] نساء، 164. [4] یوسف، 111. [5] قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج ‌5، ص 398، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن - تهران، چاپ یازدهم، 1383 ش. [6] هود، 120. [7] غافر، 87. [8] نساء، 164. [9] یوسف، 111. [10] انعام، 11. [11] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‌5، ص 163، دار الکتب الإسلامیة - تهران، چاپ اول، 1374 ش.. [12] نمل 71. [13] عنکبوت، 20. [14] حج، 46. منبع: www.islamquest.net
پاسخ اجمالی:
نقل بخشهای مهم تاریخ و آگاهی دادن به آن، یکی از شیوههای تربیتی قرآن است که در مناسبت های متعدد به آن پرداخته است، از جمله مواردی که در قرآن بسیار روی آن تکیه شده سرگذشت پیامبران (ع) است که به برخی از آن اشاره می نماییم:
1. (نَقُصُّ عَلَیْکَ مِنْ أَنْباءِ الرُّسُل،[1] هر خبری از اخبار پیامبران را برایت حکایت میکنیم.
2. "وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلاً مِنْ قَبْلِکَ مِنْهُمْ مَنْ قَصَصْنا عَلَیْکَ وَ مِنْهُمْ مَنْ لَمْ نَقْصُصْ عَلَیْک" [2]پیش از تو پیامبرانی فرستادهایم. داستان بعضی را برایت گفتهایم و داستان بعضی را نگفتهایم.
3. وَ رُسُلاً قَدْ قَصَصْناهُمْ عَلَیْکَ مِنْ قَبْلُ وَ رُسُلاً لَمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَیْک،[3] و پیامبرانی که پیش از این داستان هاشان را برای تو گفتهایم و آنان که داستان هاشان را برای تو نگفته ایم.
4. لَقَدْ کانَ فی قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِأُولِی الْأَلْبابِ ما کانَ حَدیثاً یُفْتَری وَ لکِنْ تَصْدیقَ الَّذی بَیْنَ یَدَیْهِ وَ تَفْصیلَ کُلِّ شَیْءٍ وَ هُدیً وَ رَحْمَةً لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ.[4] در داستان هایشان خردمندان را عبرتی است. این داستانی برساخته نیست، بلکه تصدیق سخن پیشینیان و تفصیل هر چیزی است و برای آنها که ایمان آوردهاند هدایت است و رحمت.
پاسخ تفصیلی:
نقل بخشهای مهم تاریخ و آگاهی دادن به آن، یکی از شیوههای تربیتی است که قرآن نیز در مناسبت های متعددی به نقل آن پرداخته است، از جمله مواردی که در قرآن بسیار روی آن تکیه شده سرگذشت پیامبران (ع) است؛ زیرا بیان سرگذشت پیامبران (ع) بار تربیتی دارد داستانهای قرآنی، برگزیدهای از سرگذشت زندگانی انبیا(ع) است.
داستانهای قرآنی هدف دار است، نه وسیله سرگرمی و یا اغفال. در نقل داستان باید آن فرازهایی مورد توجّه قرار گیرد که دارای بار ارزشی است. بهترین داستان آن است که مایه آرامش خاطر باشد. همه داستانهای قرآنی حقیقت دارد و با نوعی برهان و دلیلِ قابل قبول همراه است.[5]
آیات فراوانی در قرآن پیرامون تاریخ و اهمیت آن وجود دارد که به برخی از آن اشاره می نماییم:
1. (نَقُصُّ عَلَیْکَ مِنْ أَنْباءِ الرُّسُل،[6] هر خبری از اخبار پیامبران را برایت حکایت میکنیم.
2. "وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلاً مِنْ قَبْلِکَ مِنْهُمْ مَنْ قَصَصْنا عَلَیْکَ وَ مِنْهُمْ مَنْ لَمْ نَقْصُصْ عَلَیْک" [7]پیش از تو پیامبرانی فرستادهایم. داستان بعضی را برایت گفتهایم و داستان بعضی را نگفتهایم.
3. وَ رُسُلاً قَدْ قَصَصْناهُمْ عَلَیْکَ مِنْ قَبْلُ وَ رُسُلاً لَمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَیْک،[8] و پیامبرانی که پیش از این داستان هاشان را برای تو گفتهایم و آنان که داستان هاشان را برای تو نگفتهایم.
4. لَقَدْ کانَ فی قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِأُولِی الْأَلْبابِ ما کانَ حَدیثاً یُفْتَری وَ لکِنْ تَصْدیقَ الَّذی بَیْنَ یَدَیْهِ وَ تَفْصیلَ کُلِّ شَیْءٍ وَ هُدیً وَ رَحْمَةً لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ.[9] در داستان هایشان خردمندان را عبرتی است. این داستانی برساخته نیست، بلکه تصدیق سخن پیشینیان و تفصیل هر چیزی است و برای آنها که ایمان آوردهاند هدایت است و رحمت.
و آیات دیگر ... .
البته مشاهده آثار گذشتگان و اقوامی که بر اثر پشت پا زدن به حقایق راه فنا و نابودی را پیمودند، تاثیرش بسیار بیشتر از مطالعه تاریخ آنها در کتاب ها است؛ زیرا این آثار حقیقت را محسوس و قابل لمس میسازد.
شاید به خاطر همین است که جمله انظروا (نگاه کنید) را در آیه )قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الْمُکَذِّبِینَ)[10]به کار برده نه" تفکروا" (بیندیشید).[11]
لذا در چندین آیه به مسئله گردش و سیاحت در زمین اشاره شده است.
1-" قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الْمُجْرِمِینَ"[12]، بگو بروید در روی زمین گردش کنید سپس بنگرید عاقبت و سرانجام گناهکاران چگونه بوده است.
2-" قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ"[13] بگو در زمین سیر کنید و بنگرید خداوند چگونه آفرینش را بوجود آورده است.
3-" أَ فَلَمْ یَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَتَکُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ یَعْقِلُونَ بِها ..."[14] این آیه میگوید: این جهانگردی معنوی و سیر در ارض قلب انسان را دانا و چشم انسان را بینا و گوش او را شنوا میگرداند، و از خمودی و جمود، رهایی میبخشد.
پی نوشتها:
[1] هود، 120.
[2] غافر، 87.
[3] نساء، 164.
[4] یوسف، 111.
[5] قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج 5، ص 398، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن - تهران، چاپ یازدهم، 1383 ش.
[6] هود، 120.
[7] غافر، 87.
[8] نساء، 164.
[9] یوسف، 111.
[10] انعام، 11.
[11] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 5، ص 163، دار الکتب الإسلامیة - تهران، چاپ اول، 1374 ش..
[12] نمل 71.
[13] عنکبوت، 20.
[14] حج، 46.
منبع: www.islamquest.net
- [سایر] سلام. آیا در آیات قرآن به تاریخ و اهمیت تاریخ نویسی اشاره شده است؟ در صورت مثبت بودن جواب، نام سوره یا سوره ها به همراه شماره آیه یا آیات را بنویسید.
- [سایر] لطفاً چند حدیث که در آنها به اهمیت تاریخ و تاریخ نویسی اشاره شده است را به همراه متن عربی حدیث و منبع (کتاب) آن احادیث بنویسید.
- [سایر] چند حدیث پیرامون اهمیت تاریخ و تاریخ نویسی با متن عربی حدیث و منبع آن بنویسید.
- [سایر] اهمیت و ضرورت مشورت در جامعه اسلامی بر اساس آیات قرآن یا روایات چیست؟
- [سایر] کدام یک از آیات قرآن درباره اهمیت علم و دانش بحث می کند؟
- [سایر] آیا در آیات قرآن کریم به ولایت معصومین علیهم السلام اشاره ای شده است؟
- [سایر] کدام آیات قرآن به ضرورت تلاش برای حفظ سلامت جسم، اشاره میکند؟
- [سایر] کدام آیات قرآن به ضرورت تلاش برای حفظ سلامت جسم، اشاره میکند؟
- [سایر] چرا تاریخ علم برایمان از اهمیت برخوردار است؟
- [سایر] منظور از رو سفیدی و سیاهی مردم در روز قیامت که آیات قرآن به آن اشاره می کند چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] جواب سلام را باید به قصد جواب بگوید، نه به قصد قرائت بعضی از آیات قرآن و مانند آن.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر معروف یا منکر از اموری باشد که شارع مقدس به آن اهمیّت زیاد می دهد مثل اصول دین یامذهب و حفظ قرآن مجید وحفظ عقاید مسلمانان یا احکام ضروریّه ، باید ملاحظه اهمیّت شود ، و مجردّ ضرر ، موجب واجب نبودن نمی شود ، پس اگر توقّف داشته باشد ، حفظ عقائد مسلمانان یا حفظ احکام ضروریّه اسلام بر بذل جان و مال ، واجب است بذل آن
- [امام خمینی] اگر معروف یا منکر از اموری باشد که شارع مقدس به آن اهمیت زیاد میدهد مثل اصول دین یا مذهب و حفظ قرآن مجید و حفظ عقاید مسلمانان یا احکام ضروریه، باید ملاحظه اهمیت شود، و مجرد ضرر، موجب واجب نبودن نمیشود، پس اگر توقف داشته باشد حفظ عقاید مسلمانان یا حفظ احکام ضروریه اسلام بر بذل جان و مال، واجب است بذل آن.
- [آیت الله اردبیلی] برگزاری مسابقاتی که در بالا بردن شئون دینی، علمی، ادبی، هنری یا فنّی جامعه مؤثّرند، مانند مسابقات حفظ قرآن و احکام، علوم ریاضی و مقاله نویسی، بدون شرط بندی دو طرف جایز و پسندیده است و اگر فرد سوم یا مؤسّسه و یا دولت برگزار کننده، به برندگان، جوایز نقدی یا غیر نقدی اعطا کند، اشکال ندارد و برنده مالک میشود.
- [آیت الله مظاهری] اگر معروف یا منکر از اموری باشد که شارع مقدس به آن اهمیّت زیاد میدهد باید ملاحظه اهمیّت شود و مجرّد ضرر قابل توجّه موجب سقوط آن نمیشود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر معروف یا منکر از اموری باشد که شارع مقدّس به آن اهمیّت زیاد میدهد، مثل اصول دین یا مذهب و حفظ قرآن مجید و حفظ عقاید مسلمانان یا احکام ضروری اسلام، باید ملاحظه این اهمیّت بشود و مجرّدِ خوف ضرر، موجب سقوط وجوب آن نمیشود؛ پس اگر حفظ عقاید مسلمانان یا حفظ احکام ضروری اسلام بر بذل جان و مال توقّف داشته باشد، بذل آن واجب است.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که نمیتواند بنشیند, باید ایستاده نیّت سجده نماید و با اشاره سر و اگر ممکن نبود, با اشاره چشمها و اگر ممکن نبود, به نیت قلبی اکتفا نماید و احتیاط لازم, اشاره کردن با دست و مانند آن است.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که نمی تواند حرف بزند ، اگر با اشاره حرف بزند ، اگر با اشاره حرف بزند ، اگر با اشاره بفهماند که ملک را اجاره داده ، یا اجاره کرده ، صحیح است .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که هیچ نمی تواند سجده نماید باید برای سجده با سر اشاره کند و اگر نتواند؛ باید با چشمها اشاره نماید و اگر با چشمها هم نمی تواند اشاره کند بنا بر احتیاط مستحب با دست و مانند آن برای سجده اشاره کند و در قلب نیز نیت سجده نماید.
- [آیت الله خوئی] کسی که هیچ نمیتواند سجده نماید باید برای سجده با سر اشاره کند و اگر نتواند باید با چشمها اشاره نماید، اگر با چشمها هم نمیتواند اشاره کند بنابر احتیاط مستحب با دست و مانند آن برای سجده اشاره کند و در قلب نیز نیت سجده نماید.