منظور از رو سفیدی و سیاهی مردم در روز قیامت که آیات قرآن به آن اشاره می کند چیست؟

روزی فرامی‌رسد (قیامت) که در آن، صورت‌هایی سفید و صورت‌هایی سیاه خواهد بود: (یوم تبیضّ وجوهٌ و تسودّ وجوهٌ فأمّا الّذین اسودّت وجوههم أکفرتم بعد إیمنکم فذوقوا العذابَ بما کنتم تکفرون و أمّا الّذین ابْیضّت وجوههم ففی رحمة الله هم فیها خلدون) آل عمران/106107؛ [روزی بیاید که گروه مؤمنان روسفید و گروه بدکرداران روسیاه باشند. اما سیه‌رویان را نکوهش کنند که چرا پس از ایمان کافر شدید. پس اکنون بچشید عذاب را در برابر آنچه کفر ورزیدید. امّا آنان که چهره‌هایشان سفید شده در رحمت خداوند خواهند بود و جاودانه در آن می‌مانند.]

گفتنی است که کردار انسان در زندگی دنیا موجب سفیدرویی یا سیاه‌رویی اخروی او است؛ چنان‌که در محاورات عرفی نیز مرسوم است کسی که کار را شایسته و برجسته انجام دهد می‌گویند: موجب روسفیدی است و اگر کار ناشایست و زشت انجام دهد می‌گویند: کار او مایة سرافکندگی و روسیاهی گشته است. قرآن کسانی را که مرتکب گناه می‌شوند سرزنش کرده، می‌فرماید: (کأنّما أُغشیت وجوهُهم قِطعاً من اللّیل مُظلماً) یونس/27؛ [گویا چهرة آنان پوشیدة پاره‌هایی از شب تاریک است و دربارة آنان که آیات خدا را تکذیب می‌کنند، می‌فرماید: کسانی که بر خدا دروغ می‌بندند رخسارشان را در روز قیامت سیاه خواهی دید: (و یوم القیمة تَری الْذین کَذَبوا علی الله وجوههم مُسْوَدّة) زمر/60. سفیدی و سیاهی دو قسم است: قسم اولِ آن طبیعی است که محصول خصوصیت‌های اقلیمی است و تأثیری در فضیلت و رذیلت انسان ندارد. از این رو بلال حبشی از مفاخر اسلام به شمار می‌رود و قسم دوم آن کسبی و اختیاری است که محصول حسنات و سیئات در عقاید، اخلاق و اعمال است و همین معنا در قیامت ظهور می‌کند و افراد از لحاظ رنگ بدن و چهره دو صنف خواهند بود. و چنین رنگی سند فضیلت یا رذیلت محسوب می‌شود.
بر پایه حدیثی چون آیة (یوم تبیضُّ وجوهٌ و تسودُّ وجوهٌ) نازل شد پیامبر(ص) فرمود: روز قیامت امت من با پنج پرچم بر من وارد می‌شوند: یک پرچم با گوساله این امت است. از آنان می‌پرسم بعد از من با ثقلین [کتاب خدا و عترت پیامبر(ص)] چه کردید‌؟ گویند: ثقل اکبر [قرآن] را تحریف کردیم و پشت سر انداختیم، اما به ثقل اصغر [عترت] ستم کرده، مورد خشم قرار دادیم. پس به آنان خواهم گفت: تشنگی کشیده وارد آتش شوید، صورت‌هایتان سیاه باد. سپس پرچم دیگری با فرعون این امّت بر من وارد خواهد شد. به آنان می‌گویم: پس از من با ثقلین چه کردید‌؟ گویند: ثقل اکبر را تحریف و پاره کردیم و با آن مخالفت ورزیدیم. امّا ثقل اصغر را مورد دشمنی و پیکار قرار دادیم. پس به آنان می‌گویم: تشنگی کشیده وارد آتش شوید، چهره‌تان سیاه باد. آن‌گاه پرچم و رایتی با سامری این امّت بر من وارد می‌شود. به آنان گویم: پس از من با ثقلین چه کردید‌؟ گویند: از ثقل اکبر سرپیچی کرده آن را ترک گفتیم. اما ثقل اصغر را ذلیل و ضایع ساختیم. پس به آنان گویم: تشنه کام وارد آتش گردید، صورتتان سیاه باد. آن‌گاه بیرق ذوالثّدیه [لقب حرقوص بن زهیر رهبر خوارج، که در جنگ نهروان کشته شد] همراه اول تا آخر نفر خوارج بر من وارد خواهند شد. پس از آنان پرسم: پس از من با ثقلین چه کردید‌؟ در پاسخ گویند: ثقل اکبر را پاره کرده از آن برائت جستیم. اما با ثقل اصغر به پیکار برخاسته آنان را کشتیم. پس به آنان خواهم گفت: به حالت تشنگی کشیدگان [حالتی که دهان باز، خشک شده، کف کرده و زبان به کام چسبیده باشد] وارد آتش شوید، رخسارتان سیاه باد. سرانجام بر من پرچم و بیرقی وارد خواهد شد با امام متّقیان و بزرگ اوصیا، و جلودار چهره سفیدان و وصیّ رسول ربّ العالمین. به آنان گویم بعد از من با ثقلین چه کردید. گویند: از ثقل اکبر پیروی کردیم و ثقل اصغر را زنده کرده، دوست داشتیم و از ان دفاع و یاری کردیم. آن‌سان که خون‌هایمان را در پس پرچم عترت ریختیم. سپس به آنان گویم: وارد بهشت شوید، سیراب و کامیاب، چهره‌هایتان سفید باد. سپس رسول خدا(ص) این آیه را تلاوت فرمود (یوم تبیضّ وجوه ... هم فیها خالدون) (نور الثقلین 1/381)
eporsesh.com